Alþingiskosningar eru handan við hornið og í ýmis horn að líta.

Baldvin Þór Bergsson tekur saman það sem hæst ber í viku hverri fram að kosningum.

Í þættinum voru meðal annars spiluð brot úr Morgunvaktinni þar sem rætt var um heimilislækningar og verkefni næstu ríkisstjórnar. Viðar Halldórsson velti fyrir sér hvers vegna líðan fólks væri ekki meira áberandi í umræðunni og 2 fráfarandi þingmenn lýstu lífinu á þingi. Auk þess voru spiluð brot úr Forystusætinu og úr frambjóðendaspjalli Morgunútvarpsins.

Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Séra Jónína Ólafsdóttir flytur.

Útvarpsfréttir.

Eyðibýlið er viðtals og tónlistarþáttur þar sem viðmælandi er settur í þá stöðu að verða að dvelja í eina viku í einangrun á eyðibýli. Þar hefur hann allt til alls nema fjölmiðla og fjarskiptatæki. Til að stytta honum stundir fær hann að velja nokkur lög til að hlusta á, eina bók til að lesa og svo eitt þarfaþing sem hann má hafa með sér. Í þættinum gerir viðmælandinn grein fyrir vali sínu og svo því helsta sem hann myndi taka sér fyrir hendur í þessar einnar viku einveru.

Guðlaug Kristjánsdóttir, formaður Bandalags háskólamanna, móðir þriggja drengja, bókormur og klarínettuleikari í laumi, er viðmælandi Margrétar Sigurðardóttur. Guðlaug hefur nýlega lokið samningalotu fyrir hönd BHM og tekur ferðalaginu á eyðibýlið fagnandi með eftirlætistónlistina, góða bók og einn sérvalinn grip til viðbótar í farangrinum.

Útvarpsfréttir.

Umsjón: Una Margrét Jónsdóttir.

Í þættinum verður fjallað um ár í tónlistarsögunni sem verður að teljast að mörgu leyti sorglegt, að minnsta kosti settu sorglegir atburðir svip á þetta ár þegar litið er til fjögurra merkra tónskálda. Tónskáldin eru systkinin Felix og Fanny Mendelssohn og hjónin Robert og Clara Schumann, og árið er 1847. Öll tónlist sem flutt verður í þessum þætti er samin það ár eða tengist því. Þar á meðal eru þættir úr píanótríóum eftir Clöru Schumann og Fanny Mendelssohn, konsertþáttur í f-moll eftir Clöru Schumann, sönglagið "Auf der Wanderschaft" (Á veginum) eftir Felix Mendelssohn og söngdúettinn "Wiegenlied am Lager eines kranken Kindes" (Vögguljóð við rúmstokk hjá veiku barni) eftir Robert Schumann. Umsjón með þættinum hefur Una Margrét Jónsdóttir og lesari er Þorgerður E. Sigurðardóttir.

Útvarpsfréttir.

Fólk og menning í strandbyggðum á Íslandi.

Umsjón: Pétur Halldórsson.

Bílddælingurinn Valdimar Gunnarsson segir frá Bíldudal æsku sinnar. Þá stóð Bíldudalur í blóma, baunaverksmiðjan fræga var við lýði, margir rækjubátar og fleiri fiskibátar gerðir úg og þar fram eftir götunum. Síðan hefur byggðinni hnignað mjög og líklega hvergi fækkað eins mikið í íslensku sjávarþorpi á síðari árum. Brottfluttum Bílddælingum sveið þetta og vildu gera eitthvað til að hressa gömlu heimabyggðina við. Þá var sett af stað bæjarhátíðin Bíldudals grænar og upp úr henni spratt hugmyndin um Skrímslasetur sem síðan er orðið að veruleika. Valdimar lýsir þeirri uppbyggingu og hvernig setrið hefur aukið og bætt sjálfsmynd Bílddælinga. Nú er komin kalkþörungavinnsla þar, eitt fyrirtæki byrjað með laxeldi og annað í startholunum og framtíðin björt að mati Valdimars. Þá segir Tolli (Þorlákur Morthens) frá lífi farandverkafólks sem vann í fiskvinnslu á áttunda og níunda áratugnum, menningunni kringum það, misjöfnum aðbúnaði og baráttu fyrir betri kjörum.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Læsi og lesskilningi barna á Íslandi hefur hrakað hratt á undanförnum árum þrátt fyrir ýmsar aðgerðir til þess að sporna við þessari þróun. PISA-rannsókninn 2022 leiddi í ljós að tæplega helmingur 15 ára drengja býr ekki yfir grunnhæfni í lesskilningi, sama gildir um tæplega þriðjung stúlkna. Niðurstaðan er áhyggjuefni fyrir þjóðina alla. Í þáttaröðinni Læsi er rætt við fjölbreyttan hóp fólks sem kemur að skóla- og fræðslumálum á Íslandi. Fólk sem leggur sitt af mörkum til að styðja við fjölbreytta flóru nemenda í skólum landsins.

Þáttaröðin Læsi er framleidd af Rás 1.

Umsjón og dagskrárgerð: Guðrún Hálfdánardóttir.

Tæknimaður: Lydía Grétarsdóttir.

Heimilin gegna mikilvægu hlutverki þegar kemur að skólagöngu barna en það eru ekki öll börn sem búa við þær aðstæður að þau njóti þess stuðnings sem þau þurfa á að halda. Norræn rannsókn bendir til þess að það þurfi að bæta ýmislegt sem fram fer innan veggja skólans.

Viðmælendur í þætti sex eru Anna Kristín Sigurðardóttir, Dagný Hróbjartsdóttir, Harpa Reynisdóttir, Rannveig Oddsdóttir, Sigurður Sigurðsson og tveir þroskaþjálfar.

Guðsþjónusta.

Séra Aldís Rut Gísladóttir þjónar fyrir altari og predikar.

Organisti og söngstjóri er Lára Bryndís Eggertsdóttir.

Kór Grafarvogskirkju og Vox populi syngja undir stjórn Láru Bryndísar.

Ritningarlestra lesa Helga Lind Valgeirsdóttir og Mikael Gísli Ívarsson. Bænir lesa Ólafur Sverrisson og Ellen Símonardóttir

TÓNLIST:

Fyrir prédikun:

Upphafssálmur 218. Kom, voldugi andi. Texti: Helen Kennedy / Arinbjörn Vilhjálmsson. Lag: Skoskt þjóðlag og Margaret Martin-Hardie.

Dýrðarsöngur 265. Þig lofar, faðir, líf og önd. Texti: Sigurbjörn Einarsson. Lag: Frá10. öld. Nicolaus Decius. Schumann.

Sálmur milli lestra 327. Þökk sé þér, ó, Guð. Texti: Sálm. 136.1. Lag: Jacques Berthier – Taizé.

Lofgjörðarvers 731. Faðir vor, þín eilíf elska vakir. Texti: Sigurbjörn Einarsson. Lag: Þorkell Sigurbjörnsson.

Guðspjallssálmur 586. Nú fagnar þú, fátæka hjarta. Texti: Einar M. Billing 1922, Sigurbjörn Einarsson. Lag: Þýskt lag frá 16. öld – Sænsk kóralbók.

Eftir prédikun:

Sálmur 416. Ó, vef mig vængjum þínum. Texti: Lina Sandell/Magnús Runólfsson. Lag: Sænskt þjóðlag, úts. Anders Öhrwall

Sálmur 287. Þinn vilji, Guð. Texti: Patrick Matsikenyiri / Kristján Valur Ingólfsson. Lag: Patrick Matsikenyiri.

Sálmur 571. Leitið Guðs ríkis. Texti: Karen Lafferty / Jónas Gíslason. Lag: Karen Lafferty.

Kórsöngur undir altarisgöngu: Ave verum corpus. Latneskur hymni Wolfgang Amadeus Mozart.

Lokasálmur 246a. Nú gjaldi Guði þökk. Martin Rinckart / Helgi Hálfdánarson. Lag: Martin Rinckart.

Eftirspil: Nun danket alle Gott. Lag: Sigfrid Karg-Elert.

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Vinna við hækkun varnargarða og kælingu á hrauni við Svartsengi gengur vel og er útlitið betra en það var í gærkvöldi. Verktakar leggja þó ekki árar í bát heldur verður unnið áfram næstu sólarhringa.

Dregið hefur mikið úr virkni miðgígsins í eldgosinu við Sundhnúksgíga. Hraun flæðir samt áfram meðfram varnargörðum í Svartsengi.

Ísland er í hópi þeirra ríkja sem hefðu viljað ganga lengra á COP29, loftslagsráðstefnu Sameinuðu þjóðanna, sem lauk í gær. Hart var deilt um niðurstöðu ráðstefnunnar og telja margir hana vonbrigði.

Tæplega sextán þúsund hafa greitt atkvæði utankjörfundar í komandi alþingiskosningum. Kjörsókn er svipuð og í kosningunum fyrir þremur árum.

Oddviti L-lista í Langanesbyggð hefur sagt sig úr sveitarstjórninni eftir áratuga starf. Persónuleg óvild og hagsmunapólitík gerir honum ókleift að búa áfram í sveitarfélaginu.

Óánægju gætir meðal Ásatrúarmanna um að félag þeirra gerist aðildarfélag Landverndar. Sett hefur verið af stað undirskrifasöfnun til að reyna að snúa ákvörðuninni.

Hollendingurinn Max Verstappen varð í morgun sjötti ökuþórinn til að vinna fjóra heimsmeistaratitla í Formúlu eitt kappakstrinum.

Í Krakkaheimskviðum fjöllum við um fréttir af því sem gerist ekki á Íslandi, en tengist því samt stundum. Karitas kafar í heimsmálin ásamt góðum gestum og fjallar á einfaldan, skýran og skemmtilegan hátt um allt milli himins og jarðar.

Umsjón: Karitas M. Bjarkadóttir

Í þessum þætti Krakkaheimskviða dveljum við í Noregi og kynnumst norsku konungsfjölskyldunni sem hefur verið mikið í fréttum. Í síðari hluta þáttarins einbeitum við okkur að borginni Þrándheimi, tengslum hennar við Ísland og kíkjum á safn.

Árið 1913 var Guðbjörg Bjarnadóttir ritstjórafrú á Ísafirði, hamingjusöm í hjónabandinu, vel efnuð og fimm barna móðir. En á þessu eina ári hrundi allt. Eiginmaður Guðbjargar, Kristján H. Jónsson, dó úr krabbameini, allar eigur varð að selja fyrir skuldum og Guðbjörg hafði ekki annað úrræði en að láta fjögur barna sinna í fóstur, hér og þar um landið, og gerast sjálf vinnukona með eitt barnið með sér. Samt missti hún hvorki kjarkinn né lífsgleðina. Guðbjörg var langamma umsjónarmanns þáttarins, Unu Margrétar Jónsdóttur, og í þessum tveimur þáttum segir Una Margrét sögu hennar allt frá því að Guðbjörg fæddist utan hjónabands árið 1877, barn bónda og vinnukonu hans, og þar til hún dó níræð að aldri árið 1967.

Lesarar: Hanna María Karlsdóttir, Gunnar Hansson og Halla Harðardóttir.

Umsjón: Una Margrét Jónsdóttir.

Þáttur fyrir áhugafólk um listir og menningu. Ljósi varpað á það sem efst er á baugi hverju sinni, menningin nær og fjær skoðuð frá ólíkum sjónarhornum og skapandi miðlar settir undir smásjána.

Úrval úr Lestarþáttum vikunnar.

Útvarpsfréttir.

Þáttur um íslensku og önnur mál. Umsjón: Guðrún Línberg Guðjónsdóttir og Kristján Friðbjörn Sigurðsson.

Verið er að breyta dæmasetningum í Oxford-orðabókinni, til dæmis þar sem koma fram athugasemdir um útlit kvenna, sem hafa ekkert með orðskýringar að gera. En hvernig er þetta í íslenskri tungu og íslenskum orðabókum?

Kvöldfréttir útvarps

Alþingiskosningar eru handan við hornið og í ýmis horn að líta.

Baldvin Þór Bergsson tekur saman það sem hæst ber í viku hverri fram að kosningum.

Í þættinum voru meðal annars spiluð brot úr Morgunvaktinni þar sem rætt var um heimilislækningar og verkefni næstu ríkisstjórnar. Viðar Halldórsson velti fyrir sér hvers vegna líðan fólks væri ekki meira áberandi í umræðunni og 2 fráfarandi þingmenn lýstu lífinu á þingi. Auk þess voru spiluð brot úr Forystusætinu og úr frambjóðendaspjalli Morgunútvarpsins.

Veðurstofa Íslands.

Umsjón: Svanhildur Jakobsdóttir.

Um hlutverk og gildi afa í nútíma samfélagi.

Umsjón: Sigríður Arnardóttir.

Gestur úr Mannlega þættinum talar um bækur.

Lesandi vikunnar í Mannlega þættinum í þetta sinn var Ástrós Hind Rúnarsdóttir, bókmenntafræðingur og sviðslistakona. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og svo hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Ástrós talaði um eftirfarandi bækur og höfunda:

Intermezzo e. Sally Rooney,

Just Kids e. Patti Smith,

The Empty Space e. Peter Brook,

Sporðdrekar e. Dag Hjartarson.

Guðrún Eva Mínervudóttir,

Ólöf Sigurðardóttir frá Hlöðum,

A Room of One's Own e. Virginia Woolf

Af nokkrum bandarískum tónlistarfrumkvöðlum.

Umsjón: Elísabet Indra Ragnarsdóttir.

Áður flutt: 2004.

Í þættinum er fjallað um bandaríska tónskáldið Henry Cowell (1897-1965).

Rætt er við fræðimanninn og stjórnandann Joel Sachs.

Lesari er Freyr Eyjólfsson.

Umsjón: Elísabet Indra Ragnarsdóttir

Í Kúrs gerast nemendur við Háskóla Íslands dagskrárgerðarmenn; segja sögur, kafa í fræðin og spyrja spurninga.

Leiðbeinandi: Anna Marsibil Clausen.

Í kórastarfi gegnir sjónin stóru hlutverki, en er þó ekki fullkomlega ómissandi, eins og fram kemur hjá viðmælendum þáttarins. Rætt er við þau Gísla Leifsson og Dagbjörtu Andrésdóttur um lífið með sjónskerðingu, bæði innan og utan kórastarfsins.

Umsjón: Davíð Hörgdal Stefánsson

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Sígild og samtímatónlist frá ýmsum tímum. Íslenskt og erlent í bland.

Tónlistin í þættinum:

Sönghópurinn Voces 8 flytur A pile of dust eftir Jóhann Jóhannsson í útsetningu Benjamin Rimmer.

Trio con Brio Copenhagen flytur Píanótríó nr. 1 í c-moll, Poème, op. 8 (1923) eftir Dmitríj Shostakovitsj.

Martin Fröst leikur á klarínettu ásamt félögum úr Tale kvartettinum, þau flytja Kvartett fyrir klarínettu og stroktríó (1993) eftir Krzysztof Penderecki

Þættir verksins eru:

1. Adagio

2. Vivacissimo

3. Serenade: Tempo di valse

4. Larghetto

Snorri Sigfús Birgisson leikur á píanó, Glacial Pace eftir Hauk Tómasson.

Barbara Hannigan sópran syngur með Emerson-stengjakvartettinum og Bertrand Chamayou sem leikur á píanó. Þau flytja Chanson perpétuelle, op. 37 eftir Ernest Chausson.

Lise Davidsen sópran syngur Dich, teure Halle, úr fyrsta atriði annars þáttar óperunnar Tannhäuser WWW 70 eftir Richard Wagner. Með leikur Hljómsveitin Fílharmónía (Philharmonia Orchestra) undir stjórn Esa-Pekka Salonen.

Umsjónarmaður spjallar um hvaðeina milli himins og jarðar, oft af sögulegu tagi, les forvitnilega texta úr ýmsum áttum, bæði íslenska og erlenda, og reynir af öllum mætti að hafa ofan af fyrir hlustendum þá klukkustund sem þátturinn stendur. Umsjón: Illugi Jökulsson.