Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Séra Jón Ómar Gunnarsson flytur.

Útvarpsfréttir.

Vínil plata úr safninu dregin fram og spiluð í heild.

Vínill vikunnar að þessu sinni er platan Verst af öllu með Ríó Tríói, sem kom út árið 1976. Á plötunni eru tólf lög, tíu erlend og tvö íslensk, sem öll eru með íslenskum textum Jónasar Friðriks Guðnasonar. Platan sló í gegn á sínum tíma, seldist afar vel og fékk heilt yfir góða dóma í blöðum.

A-hlið: Ég vil elska, Verst af öllu, Eina nótt, Siggi Jóns, Einn á báti og Allir eru að gera það.

B-hlið: Óli Jó, Ungfrúin dansar, Bimbó, Týndi maðurinn, Stebbi og Lína og Kvennaskólapía.

Umsjón: Stefán Eiríksson.

Útvarpsfréttir.

Dagskrá um Þórberg Þórðarson

Í þættinum flytur m.a. Þórbergur kafla úr verkum sínum: Bréf til Láru, Pistilinn skrifaði, Íslenskur aðall og Ævisaga Árna prófstas. Matthías Jóhannesson les kafla úr bókinni Í kompaníi við allífið.

Umsjón: Gunnar Stefánsson

(Áður á dagskrá 1974)

Útvarpsfréttir.

Umsjón: Kristján Kristjánsson.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Alþingiskosningar eru handan við hornið og í ýmis horn að líta.

Baldvin Þór Bergsson tekur saman það sem hæst ber í viku hverri fram að kosningum.

Hvað fannst gestum Vikulokanna um kappræðurnar? Hvað sögðu Sigmundur Davíð og Inga Sæland í forystusætinu? Hvernig kýs unga fólkið? Allt þetta og meira til í þætti dagsins.

Útvarpsfréttir.

Farið yfir helstu fréttir vikunnar í spjalli við fólkið í fréttunum og fréttaskýrendur.

Gestir Vikulokanna eru Guðmundur Hálfdanarson prófessor í sagnfræði, Sigríður Margrét Oddsdóttir framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins og Magnús Sveinn Helgason hagsögufræðingur. Þau ræddu forsetakosningarnar í Bandaríkjunum, þróun heimsmála, komandi alþingiskosningar og stöðuna á vinnumarkaði.

Umsjón: Höskuldur Kári Schram

Tæknimaður: Jón Þór Helgason

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Allt leikskólastarf í Hafnarfirði gæti lamast eftir mánuð, verði af verkfalli Verkalýðsfélagsins Hlífar. Formaður félagsins segir enga aðra lausn í deilunni.

Ísralesher drap í morgun níu manns á Gaza á svæði sem skilgreint hafði verið sem öruggt. Mikil eyðilegging er í suðurhluta Beirút eftir árásir Ísraela í nótt.

Það er afar líklegt að Donald Trump hafi unnið sigur í öllum sveifluríkjunum sjö og Repúblikanar nái meirihluta í báðum deildum þingsins. Forsætisráðherra vonar að tollastefna Trumps verði ekki til þess að alþjóðlegt viðskiptastríð brjótist út.

Elon Musk tók þátt í símtali Donalds Trumps við Volodymyr Zelensky, Úkraínuforseta í vikunni. Trump hefur lýst því yfir að hann vilji að milljarðamæringurinn leiði niðurskurðarnefnd sem hann ætlar að koma á fót.

Hagfræðistofnun leggur til í nýrri skýrslu að hækkun launa á almennum markaði og opinberum ráðist af aðstæðum í þeim geirum atvinnulífsins sem keppa á samkeppnismarkaði.

Hátt í þúsund lítrar af hættulegri sýru, sem átti að nýta á iðnaðarsvæði Arnarlax á Bíldudal, láku út í umverfið í nótt. Forstjóri Arnarlax segir mildi að enginn hafi slasast.

Nú er unnið að því að koma jólunum og stemningu sem þeim fylgja fyrir í skókössum. Þeir verða svo sendir til barna í Úkraínu.

Gestur úr Mannlega þættinum talar um bækur.

Lesandi vikunnar í Mannlega þættinum í þetta sinn var Steinunn Lilja Emilsdóttir verkefnastjóri á Ónæmisfræðideild Landspítalans. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og svo hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum lífið. Steinunn talaði um eftirfarandi bækur og höfundar:

Caravaggio – A Life Sacred and Profane e. Andrew Graham-Dixon.

The Book of Longing e. Leonard Cohen

The Giant‘s Bread e. Agatha Christie

The Woman in White e. Wilkie Collins

Brideshead Revisited e. Evelyn Waugh.

Íslensk jaðartónlist úr ýmsum áttum frá ýmsum hliðum. Umsjón: Árni Matthíasson

Árni Teitur Ásgeirsson á sér fjölmörg aukasjálf sem semja og flytja ýmisleg tilbrigði við tónlist. Hann er líka höfuðpaurinn í Skagahljómsveitinni Worm is Green sem er með afkastamestu hljómsveitum. Á síðustu árum hefur hann þó lagt mesta vinnu í sólóferil sinn undir listamannsnafninu Huxion.

Lagalisti:

Dr. ROK on ICE presents: Vélvild EP - Sunday Session 21.0

Lines & Boxes - Ofar er Betra (John Log Sour Mix)

hugsjónir & ofhugsjónir - Hugsjónir

unlike & unlove - Unlove

Önnur kemistría - Önnur kemistría

Huxion - Leyfum taktinum að lifa

Huxion - Vertu Stilltur ft. Minimalfunction

Í Kúrs gerast nemendur við Háskóla Íslands dagskrárgerðarmenn; segja sögur, kafa í fræðin og spyrja spurninga.

Leiðbeinandi: Anna Marsibil Clausen.

Flest höfum við ákveðnar skoðanir á litum, hvort sem við gerum okkur grein fyrir því eða ekki. Sumir hafa jafnvel það sterkar skoðanir á litum að vissir tónar vekja upp hjá þeim einstaka vellíðan eða gífurleg óþægindi. En hvernig mótast smekkur okkar á litum og þróast? Getum við séð liti með augum annarra eða jafnvel í nýju ljósi?

Umsjón: Hera Guðmundsdóttir

Læsi og lesskilningi barna á Íslandi hefur hrakað hratt á undanförnum árum þrátt fyrir ýmsar aðgerðir til þess að sporna við þessari þróun. PISA-rannsókninn 2022 leiddi í ljós að tæplega helmingur 15 ára drengja býr ekki yfir grunnhæfni í lesskilningi, sama gildir um tæplega þriðjung stúlkna. Niðurstaðan er áhyggjuefni fyrir þjóðina alla. Í þáttaröðinni Læsi er rætt við fjölbreyttan hóp fólks sem kemur að skóla- og fræðslumálum á Íslandi. Fólk sem leggur sitt af mörkum til að styðja við fjölbreytta flóru nemenda í skólum landsins.

Þáttaröðin Læsi er framleidd af Rás 1.

Umsjón og dagskrárgerð: Guðrún Hálfdánardóttir.

Tæknimaður: Lydía Grétarsdóttir.

Um 34% grunnskólanemenda nutu sérstaks stuðnings eða sérkennslu í fyrra. Drengir eru líklegri en stúlkur til að njóta stuðnings bæði í leikskólum og grunnskólum. Það er ekki skylda fyrir alla þá sem hyggjast starfa sem kennarar að læra að kenna læsi.

Viðmælendur í þætti þrjú eru Guðbjörg Rut Þórisdóttir, Guðmundur Engilbertsson, Harpa Reynisdóttir, Una Guðrún Einarsdóttir, Þórey Huld Jónsdóttir og Þorgerður Anna Arnardóttir.

Útvarpsfréttir.

Þáttur um bókmenntir, bæði hér heima og úti í heimi. Hlustendum er fylgt í gegnum lestur athyglisverðra bókmenntaverka og rætt við höfunda, útgefendur og fræðimenn um stefnur, strauma, tákn og tilvísanir.

Umsjón: Jóhannes Ólafsson.

Í sinni fyrstu skáldsögu, Kul, fjallar Sunna Dís Másdóttir um Unu sem er á barmi kulnunar. Una er send vestur á firði í svartasta skammdeginu í nýstofnað meðferðarúrræði sem nefnist Kul. Þar dvelur hópur fólks í þorpi við sjávarsíðuna í leit að bata og jafnvægi í lífinu. Fyrir vestan fer fortíðin að sækja á Unu, minningar frá æskuárunum með mömmu og Magga bróður. Við heimsækjum Sunnu Dís Másdóttur á skrifstofuna og fáum að heyra um hugmyndir bókarinnar.

Við þysjum svo inn í smæstu agnir sem vitað er um og finnum svör við eðli alheims sem eru svo stór að okkur fallast hendur og við hættum hreinlega að skilja. Þegar við hættum að skilja heiminn eftir Benjamin Labatut var að koma út í íslenskri þýðingu Sigrúnar Ástríðar Eiríksdóttur sem segir okkur frá.

Valur Gunnarsson segir okkur frá Berlín, borg sem hefur séð tímana tvenna. Framtíðin tilheyrir Berlín, sem er í sífelldri endurnýjun og sífelldu niðurrifi. En við erum líklega of sein fyrir Berlín, eins og allir aðrir. Valur var að gefa út bókina Berlínarbjarmar, langan doðrant um þessa margslungnu og klofnu borg.

Viðmælendur: Sigrún Á. Eiríksdóttir, Sunna Dís Másdóttir og Valur Gunnarsson.

Umsjón: Jóhannes Ólafsson

Þættir um tónlistarmanninn Fats Waller sem hefur haldið meiri vinsældum en flestir bandarískir tónlistarmenn millistríðsáranna þó hann hafi horfið af sjónarsviðinu 1943 aðeins 39 ára gamall.

Umsjón: Vernharður Linnet.

Hér verða leiknar upptökur frá seinna skeiði rýþmasveitar Fats Wallers, en vinsældir hans jukust ár frá ári og urðu til þess að alvarlegri verk hans voru síður hljóðrituð. Nokkrar mannabreytingar urðu á hljómsveit hans þessi níu ár sem hún starfaði en kjarninn var jafnan Herman Autrey á trompet, Gene Sedric á tenórsaxófón og klarinett og Al Casey á gítar. 1937 hljóðritaði Fats með hljómsveit sinni tvö úr hópi bestu laga sinna á 12 tommu lakkplötu, en aðeins klassískir tónlistarmenn fengu jafnan að hljóðrita á 12 tommurnar. Þar tók hvor hlið 4 mínútur í stað 3ja er rúmuðust á 10 tommu plötunum.

Kvöldfréttir útvarps

Í þættinum eru atburðir og málefni líðandi stundar skoðaðir í ljósi sögunnar. Umsjón: Vera Illugadóttir.

Eftir árás japanska hersins á bandarísku flotastöðina Pearl Harbor árið 1941 voru nærri 120 þúsund Bandaríkjamenn af japönskum ættum gerðir brottrækir af heimilum sínum á vesturströnd Bandaríkjanna, og sendir í fangabúðir þar sem þeir dvöldu nær öll stríðsárin. Fæstir fanganna höfðu nokkuð til saka unnið annað en að eiga ættir að rekja til óvinaríkisins Japan, og stór hluti þeirra voru bandarískir ríkisborgarar. Uppfærð útgáfa af þætti frá 2017.

Veðurstofa Íslands.

Dánarfregnir.

Sveiflutónlist og söngdansar að hætti hússins.

Paul Desmond og hljómsveit leika lögin Take Ten eftir Paul Desmond, síðan koma lögin The One I Love (Belongs To Someone Else), Theme From Black Orhpeus, Samba de Orfeu, Alone Together, Out of Nowhere og Nancy (With the Laughing Face). Kvartett Donny McCaslin flytur lögin Isfahan, Along Came Betty, Tenderly, A Prayer For Francis, Mountain Mama og Exile and Discovery. Tríó Bill Evans leikur lögin Speak Low, I Love You, Cenception, Our Delight, Five og No Cover No Minimum.

Áhrifamiklar konur sem mótuðu samtímann á öldinni sem leið. Konur sem voru ýmist dýrkaðar og dáðar - eða umdeildar. Allar eiga þær það þó sameiginlegt að eiga sinn sess í sögu síðustu aldar. Umsjón: Erla Tryggvadóttir. (Áður á dagskrá 2011)

Áhrifamiklar konur sem mótuðu samtímann á öldinni sem leið. Konur sem voru ýmist dýrkaðar eða umdeildar. Fjallað verður um Margaret Bourke-White, ljósmyndari. Umsjón: Erla Tryggvadóttir.

Einar Karl Haraldsson ræðir við leika og lærða um fornaldarsögur, heilagra manna sögur, konungasögur, Íslendingasögur, Íslendingaþætti, biskupasögur og fleiri forna texta.

(Áður á dagskrá 1985)

Í þættinum er spjallað við Sverri Tómasson cand. mag., sérfræðing í miðaldabókmenntum, um Tristrams sögu og Ísandar og lesinn kaflinn um líkneskjurnar.

Upplestur: Guðbjörg Þórisdóttir les á kafla úr Tristrams sögu og Ísandar.

Umsjón: Einar Karl Haraldsson.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Í Litlu flugunni er leikin gamaldags tónlist frá öldinni sem leið: dægurlög, harmóníkutónlist, djass og danslög, með flytjendum á borð við Tónakvartettinn frá Húsavík, danshljómsveit Victors Sylvester, Caterinu Valente og Hauk Morthens.

Gömlu góðu hljómplöturnar eru í heiðri hafðar, bæði litlar og stórar, að ógleymdum segulböndum úr safni útvarpsins en í segulbandasafninu leynast margar ófáanlegar hljóðritanir með íslenskum tónlistarmönnum.

Umsjón: Lana Kolbrún Eddudóttir.

Litla flugan dregur fram gömul segulbönd og hljómplötur með lögum eftir píanóleikarann Árna Ísleifs. Þungamiðja þáttarins er hljóðritun með hljómsveit Árna og söngkonunni Lindu Walker sem gerð var í útvarpssal árið 1976, og hefur m.a. að geyma lag Árna við ljóð Matthíasar Johannessen, Hanna. Gunnar Ormslev blæs Bossanóva nr. 2 og 4 eftir Árna, og Haukur Morthens, Ingibjörg Þorbergs og hljómsveit Svavars Gests koma einnig við sögu. Umsjón: Lana Kolbrún Eddudóttir

Farið yfir helstu fréttir vikunnar í spjalli við fólkið í fréttunum og fréttaskýrendur.

Gestir Vikulokanna eru Guðmundur Hálfdanarson prófessor í sagnfræði, Sigríður Margrét Oddsdóttir framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins og Magnús Sveinn Helgason hagsögufræðingur. Þau ræddu forsetakosningarnar í Bandaríkjunum, þróun heimsmála, komandi alþingiskosningar og stöðuna á vinnumarkaði.

Umsjón: Höskuldur Kári Schram

Tæknimaður: Jón Þór Helgason