Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Séra Guðrún Eggerts Þórudóttir flytur.

Útvarpsfréttir.

Rætt er við Þorstein Einarsson, fyrrverandi íþróttafulltrúa ríkisins, sem rifjar upp minningar frá lýðveldishátíðinni á Þingvöllum 1944. Þorsteinn fékk það hlutverk að draga lýðveldisfánann að hún og þjóðfána þeirra erlendu sendifulltrúa sem ávörpuðu hátíðargesti.

Umsjón: Þórarinn Björnsson.

Guðjón Friðriksson ræðir við Sigurð Thoroddsen verkfræðing sem fæddist á Bessastöðum 1902. Foreldrar hans voru Skúli Thoroddsen alþingismaður og Theódóra Thoroddsen skáld. Sigurður rifjar upp tímann þegar hann bjó þar ásamt foreldrum sínum og systkinum.

Útvarpsfréttir.

Íslensk tónlist í tilefni dagsins.

Umsjón: Jónatan Garðarsson.

Útvarpsfréttir.

Löngu áður en 17. júní var gerður að þjóðhátíðardegi og áður en íslenska lýðveldið var stofnað hafði íþróttahreyfingin á Íslandi gert daginn að sínum. Í rúmlega 70 ár var ein stærsta íþróttahátíð landsins haldin 17. júní. Í þessum þætti er saga 17. júní íþróttamótanna rakin, hvernig þau hófu göngu sína, hvers vegna þau liðu undir lok og rökstutt hvers vegna íþróttahreyfingin á stóran þátt í því að afmælisdagur Jóns Sigurðssonar skuli vera þjóðhátíðardagur Íslendinga.

Dagskrárgerð: Þorkell Gunnar Sigurbjörnsson.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Forsætisráðherra varð tíðrætt um þær ógnir sem steðja að lýðræðinu og skautun í íslensku samfélagi í hátíðarræðu á Austurvelli í morgun. Aukin öryggisgæsla var í miðborginni á meðan hátíðarhöldin fóru fram.

Um tíu verslanir urðu fyrir altjóni í eldsvoðanum í Kringlunni. Unnið er að því að hægt verði að opna flestar búðir þar á morgun.

Forsætisráðherra Ísraels leysti í morgun upp stríðsráðuneyti landsins. Leiðtogi stjórnarandstöðunnar sagði sig úr ráðuneytinu á dögunum.

Allt bendir til þess að Ursula von der Leyen haldi áfram sem forseti framkvæmdastjórnar Evrópusambandsins. Tilnefning hennar verður rædd á óformlegum fundi leiðtoga ESB í Brussel í dag og að líkindum formlega afgreidd í lok mánaðarins.

Erasmus skiptinemar frá háskólum víðsvegar um Evrópu stunda nám við Landbúnaðarháskólann á Hvanneyri í haust. Alþjóðafulltrúi skólans segir votlendið í kring veita spennandi tækifæri til rannsókna fyrir erlenda nemendur.

Þjóðhátíðardeginum er fagnað um allt land í dag. Gert er ráð fyrir frekar þungbúnu veðri með vætu sunnanlands og vestan en mildara á Norður- og Austurlandi.

Umsjónarfólk segir frá tímabili í ævi sinni og leikur tónlist sem endurspeglar tímann eða atburði sem sagt er frá.

Tónlist í þættinum:

Hver á sér fegra föðurland - Kór Langholtskirkju

Botnía - Ómar Ragnarsson

Smaladrengurinn/Út um græna grundu - Guðmundur Jónsson

Twist and shout - The Beatles

Eight days a week - The Beatles

Abide with me - The King's Singers

Ver hjá mér Herra - Anna Pálína Árnadóttir

Sem kóngur ríkti hann - Þrjú á palli

Whole Lotta Love - Led Zeppelin

Immigrant song - Led Zeppelin

Black Night - Deep Purple

Paranoid - Black Sabbath

Imagine - John Lennon

Hvalir, þessar dularfullu skepnur sem búa allt í kringum landið - í hyldýpinu sem er okkur mannfólkinu utan seilingar. Við skoðum hvali, fræðumst um þá, leyfum okkur að undrast og verða fyrir hughrifum.

Umsjón: Halla Ólafsdóttir.

Viðmælendur í þættinum eru: Edda Elísabet Magnúsdóttir, Einar Pétur Jónsson,Erla Sverrisdóttir, Hermann Þór Ólafsson, Jonathan Rempel, Marie-Thérèse Mrusczok, Megan Whittaker, Ragna Brekkan, Ríkey Magnúsdóttir Ringsted, Sigurður Einarsson Mäntylä, Svava Þorsteinsdóttir, Vilhjálmur G. Petersen.

Tónlistin er eftir Berg Þórisson og Pétur Jónsson sem skipa dúettinn Huga.

Á þessu ári eru liðin 150 ár frá þjóðhátíðinni sem haldin var á Íslandi árið 1874 í tilefni af 1000 ára afmæli Íslands byggðar. Þetta var fyrsta þjóðhátíð Íslendinga, haldin 2. ágúst. Kristján IX. konungur heimsótti þá landið og færði Íslendingum stjórnarskrá og fyrir þessa þjóðhátíð var saminn þjóðsöngurinn „Ó, Guð vors lands“. Hátíðin átti mikinn þátt í því að efla sjálfstraust og bjartsýni Íslendinga. Sagt er frá hátíðinni, lesið úr endurminningum þeirra sem voru viðstaddir og fluttir nokkrir af þeim söngvum sem samdir voru fyrir hana. Lesarar eru Kristján Franklín Magnús og Halla Harðardóttir. Umsjón með þættinum hefur Una Margrét Jónsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Hljóðritun frá tónleikum Unu Torfadóttur og Sinfóníuhljómsveitar Íslands í Eldborg í Hörpu 16. maí 2024.

Hljómsveitarstjóri: Ross Jamie Collins.

Kvöldfréttir útvarps

Forseti Ísland segir það varpa skugga á störf Alþingis að ekki sé búið að taka stjórnarskrána til gagngerrar endurskoðunar.

Bæjarstjórinn á Akranesi segir fyrirtæki og þjónusta kunni að sjá á bak töluverðum tekjum með brotthvarfi nýsköpunarfyrirtækisins Running tide. Á fyrstu starfsmánuðum varði fyrirtækið um 450 milljónum króna á Skaganum.

Kona sem var viðstödd lýðveldisstofnunina á Þingvöllum fyrir áttatíu árum minnist þess helst að hafa brennt sig þegar fólk reyndi að orna sér með kaffisopa í rigningu og kulda.

Yfirvöld í Danmörku mælast til þess að borgarar búi sig undir erfiðleika af völdum veðurs og ytri ógna með því að koma sér upp vistum til þriggja sólarhringa.

Lúðrasveitatónlist í tilefni dagsins.

Þættir um barnabækur úr öllum áttum, gamlar og nýjar. Embla og Karitas ræða við höfunda, þýðendur, myndhöfunda, leikara og alls konar fólk sem kemur að barnabókum á einn eða annan hátt, að ógleymdum lesendunum sjálfum.

Umsjón: Embla Bachmann og Karitas M. Bjarkadóttir.

Í þessum þætti halda Embla og Karitas upp á 20. þáttinn af Hvað ertu að lesa og afmælið hennar Karitasar, sem fékk að velja sér bók í tilefni dagsins. Fyrir valinu varð bókin Strandanornir eftir Kristínu Helgu Gunnarsdóttur, sem kíkti til þeirra í spjall. Bókaormurinn Úa lét sig heldur ekki vanta í umræðuna um þessa skemmtilegu sumarbók.

Veðurstofa Íslands.

Dagskrá um Skúla fógeta, Innréttingarnar og Reykjavík, sem gerð var í tilefni af 200 ára ártíð hans árið 1994. Endurflutt í tilefni af því að 9. nóvember næstkomandi er 230. ártíð hans, en Skúli lést árið 1794.

Umsjón: Þorleifur Óskarsson og Hrefna Róbertsdóttir.

Lesari: Halldór Björnsson.

Um viðleitni Íslendinga til að halda upp á afmæli þjóðhetjunnar Jón Sigurðssonar allt frá árinu 1911. Í þættinum er meðal annars flutt minningarljóð Hannesar Hafstein um Jón Sigurðsson Þagnið dægurþras og rígur við lag Sigfúsar Einarssonar. Það var hljóðritað árið 1961 í Dómkirkjunni í tilefni af 150 ára afmæli þjóðhetjunnar. Flytjendur eru Guðmundur Jónsson óperusöngvari og Páll Ísólfsson á dómkirkjuorgelinu. Upptakan fannst í iðrum Efstaleitis bæði á lakkplötu og hnökrandi segulbandi. Steindór Steindórsson frá Hlöðum, skólameistari á Akureyri, mundi á tíræðisaldri Oddeyrarhátíðina árið 1911 í smáatriðum. Þar sungu Norðlendingar Þagnið dægurþras og rígur og einnig Vestfirðingar á Hrafnseyri á þeim sama degi. Umsjón: Finnbogi Hermannsson.

Þátturinn er helgaður Davíð Stefánssyni frá Fagraskógi. Einkum er reynt að bregða upp mynd af því hvaða mann skáldið hafði að geyma. Sjónarhornið er hús skáldsins við Bjarkarstíg 6 á Akureyri, hús sem Davíð lét reisa og hann flutti í árið 1944. Flutt eru brot úr ávarpi sem Davíð flutti í Ríkisútvarpið 17. júní 1942, eins konar herhvöt til þjóðarinnar að líta hátt og fram á veginn, ekki leggjast undir erlent vald eða áhrif heldur klífa tindinn í hverju því sem fyrir höndum bæri. Rætt er við fólk sem man eftir Davíð og kom í Davíðshús meðan skáldið lifði, bróðurbörn hans tvö, Ragnheiði og Magnús Stefánsbörn úr Fagraskógi, en einnig Þorbjörgu Guðmundsdóttur sem ólst að hluta upp í kjallaraíbúð Davíðshúss og Jódísi Jósefsdóttur sem starfaði á Amtsbókasafninu á Akureyri og sentist stundum til Davíðs með bækur. Tónlistin í þættinum er öll við ljóð eftir Davíð Stefánsson frá Fagraskógi.

Reynt er að bregða upp mynd af því hvaða mann skáldið Davíð Stefánsson hafði að geyma. Sjónarhornið er hús skáldsins við Bjarkarstíg 6 á Akureyri, hús sem Davíð lét reisa og hann flutti í árið 1944. Flutt eru brot úr ávarpi sem Davíð flutti í Ríkisútvarpið 17. júní 1942, eins konar herhvöt til þjóðarinnar að líta hátt og fram á veginn, ekki leggjast undir erlent vald eða áhrif heldur klífa tindinn í hverju því sem fyrir höndum bæri. Rætt er við fólk sem man eftir Davíð og kom í Davíðshús meðan skáldið lifði, bróðurbörn hans tvö, Ragnheiði [1936-] og Magnús Stefánsbörn úr Fagraskógi, en einnig Þorbjörgu Guðmundsdóttur sem ólst að hluta upp í kjallaraíbúð Davíðshúss og Jódísi Jósefsdóttur sem starfaði á Amtsbókasafninu á Akureyri og sentist stundum til Davíðs með bækur. Tónlistin í þættinum er öll flutt við ljóð eftir Davíð Stefánsson frá Fagraskógi.

Umsjón: Pétur Halldórsson.

(Áður á dagskrá 2011)

eftir Rögnu Sigurðardóttur. Höfundur les.

Skáldsaga sem gefin var út 2009 og vakti þá verulega athygli. Efni hennar er í stuttu máli á þessa leið: Hanna snýr heim frá Amsterdam til að taka við starfi hjá listasafni borgarinnar. Það er góðæri á Íslandi og auðmenn njóta þess að gefa safninu dýrar gjafir. Ein slík er landslagsmálverk með birkitrjám eftir þekkta listakonu frá öldinni sem leið. Gallinn er sá að forvörður á safninu, hinn dularfulli Steinn, telur að myndin sé fölsuð. Þegar slíku er haldið fram vekur það auðvitað mikil viðbrögð meðal yfirstjórmar listasafnsins.

Ragna Sigurðardóttir er menntuð í myndlist og starfaði sem myndlistarmaður og gagnrýnandi um skeið, en hefur síðan snúið sér að sagnagerð. Efnivið í ritverk sín sækir hún tíðum í myndlistarheiminn.

(Áður á dagksrá 2013)

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Umsjónarfólk segir frá tímabili í ævi sinni og leikur tónlist sem endurspeglar tímann eða atburði sem sagt er frá.

Tónlist í þættinum:

Hver á sér fegra föðurland - Kór Langholtskirkju

Botnía - Ómar Ragnarsson

Smaladrengurinn/Út um græna grundu - Guðmundur Jónsson

Twist and shout - The Beatles

Eight days a week - The Beatles

Abide with me - The King's Singers

Ver hjá mér Herra - Anna Pálína Árnadóttir

Sem kóngur ríkti hann - Þrjú á palli

Whole Lotta Love - Led Zeppelin

Immigrant song - Led Zeppelin

Black Night - Deep Purple

Paranoid - Black Sabbath

Imagine - John Lennon