Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Séra Guðný Hallgrímsdóttir flytur.

Útvarpsfréttir.

Björn Þór Sigbjörnsson og Þórunn Elísabet Bogadóttir fylgja hlustendum inn í daginn, skýra baksvið frétta og ræða við áhugavert fólk um Ísland og umheiminn.

Trump er orðinn forseti Bandaríkjanna á ný. Hann nefndi ekki Grænland í innsetningarræðu sinni í Washington í gær en sagði síðar í gær að Bandaríkin þyrftu Grænland fyrir alþjóðaöryggi. Yfirlýsingar hans um Grænland fyrir tveimur vikum fóru misjafnlega í fólk. Við ræddum málið við Ingu Dóru Guðmundsdóttur sem er stödd á Íslandi og situr hér þing Vestnorræna ráðsins.

Og aðeins meira um Trump en í Þýskalandi eru margir áhyggjufullir yfir áformum hans um leggja háa tolla á þýska bíla. Arthur Björgvin Bollason sagði frá þeim og mögulegum áhrifum á þýskt atvinnulíf og efnahag. Hann greindi líka frá fylgi flokkanna fyrir kosningarnar í lok febrúar og velti upp sýnilegum möguleikum á stjórnarsamstarfi.

Í síðasta hluta þáttarins sögðum við í fáum orðum frá nýrri kvikmynd um Bob Dylan og lékum lög eftir hann.

Tónlist:

Norah Jones - Wake me up.

Bob Dylan - Song To Woody.

Bob Dylan - Girl from the north country.

Joan Baez - Farewell, Angelina.

Timothee Chalamet - Like a Rolling Stone.

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Gestir úr öllum kimum þjóðfélagsins deila sögu sinni með hlustendum. Umsjón: Sigurlaug M. Jónasdóttir.

Umsjón: Halldóra Björnsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Umsjón: Kristján Kristjánsson.

Útvarpsfréttir.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: [email protected]

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

Aurbjörg var stofnuð árið 2017 með það að markmiði að auka fjármálalæsi í landinu með því að bjóða upp á til dæmis óháðan samanburð á kjörum fjármálaþjónustu. Lánskjaravakt Aurbjargar fylgist með húsnæðislánamarkaðnum greinir lánamöguleika og ber saman lánakjör. Fólk getur sett inn upplýsingar um íbúðarlán sitt og borið það saman við það sem er í boði annars staðar. Ásdís Arna Gottskálksdóttir er framkvæmdastjóri Aurbjargar og hún kom í þáttinn í dag.

Mygla í húsnæði hefur verið mikið í umræðunni undanfarin ár enda virðast stöðugt koma nýjar fréttir um húsnæði þar sem mygla hefur fundist. Fólk fer misjafnlega útúr návígi við mygluna, sumir ansi illa. Margrét Sigurðardóttir, grasalæknir og Gréta Ósk Óskarsdóttir, bætiefnaráðgjafi hafa báðar lent illa í myglu, en hafa náð sér. Þær eru nú að fræða fólk um leiðir til að takast á við afleiðingarnar í gegnum t.d. mataræði, bætiefni og jurtir. Þær komu í þáttinn í dag og sögðu okkur sínar reynslusögur tengdar myglu og sögðu frá námskeiði sem þær eru að kenna á í Mamma veit best í Kópavoginum.

Svo var það veðurspjallið en Einar Sveinbjörnsson kom til okkar í dag og sagði okkur frá vetrarkuldum í N-Ameríku þar sem snjóar allt suður undir Mexíkóflóa. Miklar lægðir herja á íbúa vesturstrandar Grænlands og önnur mikilúðleg stefnir á Bretlandseyjar. Við sleppum blessunarlega að þessu sinni en langtímahorfur eru óljósar. Hann sagði okkur svo frá því hvað slydduísing er, en hún hefur fellt raflínur austanlands í nýliðnu óveðri, svo sagði hann okkur frá öðru áþekku veðri á sviðpuðum slóðum fyrir 39 árum (1986) og svo endaði hann á því að flytja stutt kvæði eftir Jón Helgason.

Tónlist í þættinum:

Gömul taska / Hildur Vala Einarsdóttir (Sigurður Bjóla Garðarsson, texti Kristján Hreinsson)

Viðbein / Hljómsveitin Eva (Jóhanna Vala Höskuldsdóttir og Sigríður Eir Zophoníasardóttir)

That’s What Friends are for / Dionne Warwick, Stevie Wonder, Elton John og Gladys Knight (Burt Bacharach & Carole Bayer Sager)

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Dánarfregnir.

Útvarpsfréttir.

Umsjón hefur Snorri Hallgrímsson forseti Ungra umhverfissinna.

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Rýmingum hefur verið aflétt í Neskaupstað. Um 190 Norðfirðingar og Seyðfirðingar hafa þurft að vera að heiman síðustu daga vegna snjóflóðahættu. Gert er ráð fyrir að rýmingum á Seyðisfirði verði aflétt síðar í dag.

Rafmagn er komið til allra heimila á Austurlandi sem urðu rafmagnslaus í áhlaupinu um helgina. Varaafl er þó enn keyrt í dreifbýli. Tugir rafmagnsstaura brotnuðu í óveðrinu

Á annan tug barna þarf að vera undir eftirliti lækna alla ævi eftir að hafa borðað e.coli-mengaðan mat í leikskólanum Mánagarði í haust. Matvælastofnun og heilbrigðiseftirlit sveitarfélaga hafa boðað tveggja ára átak til að auka vitund fólks um e.coli-smit í kjöti.

Nýr Bandaríkjaforseti, telur að Danir láti til leiðast og gefi Grænland eftir. Það sé svo dýrt fyrir Dani að halda Grænlandi uppi.

Umhverfisráðherra ætlar að leggja fram frumvarp á fyrstu dögum þingsins til að koma í veg fyrir frekari tafir Hvammsvirkjunar og eyða óvissu um framkvæmd laga um stjórn vatnamála.

Það er stutt á milli leikja íslenska karlalandsliðsins í handbolta á heimsmeistaramótinu. Eftir góðan sigur á Slóveníu í gær er komið að Egyptalandi á morgun. Egyptar unnu sinn riðil og fara með fjögur stig í milliriðil eins og Ísland.

Daglegur fréttaskýringaþáttur þar sem stór og lítil fréttamál eru matreidd á einfaldan hátt.

Í þessum þætti er rætt um fólk sem áhættusérfræðingar lögreglu og fangelsisyfirvalda meta sem hættulegustu einstaklinga þessa lands. Einstaklinga sem viðmælendum okkar ber saman um að falli oftast milli stafs og bryggju í kerfinu. Það eru ekki til nein úrræði fyrir þá. Þegar þeir losna úr afplánun fara þeir beint aftur í afbrot. Þóra Tómasdóttir ræddi við Halldór Val Pálsson forstöðumann fangelsa, Sædísi Jönu Jónsdóttur áhættusérfræðing lögreglu og Matthías Matthíasson í geðteymi fangelsanna.

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Pétur Magnússon.

Netfang: [email protected]

Flóð ógna nýrri skólphreinsistöð í Árborg og á Austfjörðum er fólk farið að velta fyrir sér framtíð opinna vatnsbóla vegna kólí-gerla í jarðvegi. Vaxandi öfgar í veðurfari; þurrkar, flóð og miklar rigningar hafa neikvæð áhrif á fráveitukerfi sem víða um land eru komin til ára sinna.

Samorka blés í dag til fundar um þessa ógn. Samfélagið ræddi við þrjá af fyrirlesurum fundarins þá Hlöðver Stefán Þorgeirsson, ráðgjafa, Ágúst Þór Bragason, forstöðumann hjá þjónustumiðstöð Árborgar og Aðalstein Þórhallsson, framkvæmdastjóra HEF-veitna á fljótsdalshéraði.

Svo fáum við til okkar Ásdísi Birnu Gylfadóttur og Maríönnu Dúfu Sævarsdóttur, meistaranema í listum og velferð við Listaháskóla Íslands. Þær ætla að segja okkur frá því hvernig þær nálgast samfélagslistir og velferð, framtíðina og táknin sem við notum fyrir framtíðina. Viðtalið er það fimmta í viðtalsröð Samfélagsins um framtíðir og framtíðarýnir, í samstarfi við framtíðarfestival Borgarbókasafnsins.

Og að lokum heyrum við í Páli Líndal, pistlahöfundi Samfélagsins. Í dag fjallar hann um græna gímaldið við Álfabakka, þéttingu byggðar og almenningssamgöngur.

Tónlist og stef í þættinum:

OTIS REDDING - Respect.

MUSIC MACHINE - Talk Talk.

Guðmundur Pétursson Tónlistarm. - Samfélagið Millistef (úr laginu Tegund).

Útvarpsfréttir.

Íslensk jaðartónlist úr ýmsum áttum frá ýmsum hliðum. Umsjón: Árni Matthíasson

Ásta Fanney Sigurðardóttir er ljóðskáld, tónskáld og myndlistarkona. Hún spilaði einu sinni á bláa rafmagnsfiðlu, hefur gefið út fjölda ljóðabóka og ferðast með ljóð og ljóða- og listgjörninga víða um heim. Á Myrkum músíkdögum flytur hún hljóðverkið Glossolalia, sem vísar í það þegar fólk talar tungum.

Útvarpsfréttir.

Umsjónarmaður spjallar um hvaðeina milli himins og jarðar, oft af sögulegu tagi, les forvitnilega texta úr ýmsum áttum, bæði íslenska og erlenda, og reynir af öllum mætti að hafa ofan af fyrir hlustendum þá klukkustund sem þátturinn stendur. Umsjón: Illugi Jökulsson.

Útvarpsfréttir.

Þáttur fyrir áhugafólk um listir og menningu. Ljósi varpað á það sem efst er á baugi hverju sinni, menningin nær og fjær skoðuð frá ólíkum sjónarhornum og skapandi miðlar settir undir smásjána.

Umsjón: Halla Harðardóttir og Melkorka Ólafsdóttir.

,,Ég treysti sjálfri mér og hrg trú á þessu tæki sem listmeðferðin er. Hún er tæki til að tjá tilfinningar sínar og vinna með og losa sig við erfiðar tilfinningar. Myndsköpunin er þá notuð til að vinna með sig persónulega og til að þroskast í gegnum." - er meðal þess sem haft er eftir myndlistarkonunni og listþerapistanum Sigríði Björnsdóttur í bók þeirra Ágústu Oddsdóttur og Egils Sæbjörnsdóttur um ævistarf Sigríðar, Art can Heal. Á fimmtudag verður blásið til málþings um listmeðferð til heiðurs Sigríði, á vegum Listasafns Íslands og Myndlistarmiðstöðvar. Þau Ágústa og Egill koma við í hljóðstofu og segja okkur frá eiginleikum listmeðferðar og starfi Sigríðar.

Við fáum líka pistil frá Gauta Kristmannssyni, sem að þessu sinni fjallar um ljóðasafn norska stórskáldsins Olav Hauge, Undir eplatrénu. Ljóðasafnið er að mestu fengið úr síðustu þremur bókum Hauges en Gyrðir Elíasson íslenskaði og ritaði formála.

Við höldum líka áfram umfjöllun um kvikmyndaleikstjórann David Lynch. Lynch málaði heiminn í sterkum, dulúðugum og súrrealískum litum, sem virðast á stundum koma úr annari vídd, og bjó til andrúmsloft sem hefur einfaldlega verið kallað lynchían. Við ætlum að velta þessari lynchian tilfinningu fyrir okkur í þætti dagsins með Rúnari Rúnarssyni kvikmyndaleikstjóra, Ásgrími Sverrissyni kvikmyndagerðamanni, Hrönn Sveinsdóttur framkvæmdastýru bíó paradís og Evu Rún Snorradóttur rithöfundi og sviðslistakonu.

Umsjón: Halla Harðardóttir og Melkorka Ólafsdóttir

Útvarpsfréttir.

Popp og pólitík

Umsjón: Kristján Guðjónsson, Lóa Björk Björnsdóttir og Anna Gyða Sigurgísladóttir.

Á dögunum kom út sjötta hljóðversplatan frá Bad Bunny, Debí Tirar Más Fotos. Hún nýtur ótrúlegra vinsælda um allan hinn spænskumælandi heim, sameinar kynslóðir og þjóðir. Benito Antonio Martínez Ocasio er rúmlega þrítugur rappari og tónlistarmaður frá Puertó Ríkó, sem hefur algjörlega slegið í gegn undanfarin ár upphaflega með latin-trap og karabískri reaggaton-tónlist en hefur svo bætt í blönduna æ fleiri tónlistarstílum frá rómönsku ameríku. Hann hefur rutt brautina fyrir spænskumælandi listafólk á Grammy-verðlaunahátíðinni og verið einn mest streymdi tónlistarmaður heims ár eftir ár. Nína Hjálmarsdóttir er nýkomin frá suðurameríku þar sem ríkir Bad Bunny æði.

Íslendingar sigruðu Slóveníu í gær í þriðja leik sínum á heimsmeistaramótinu í handbolta karla. Við erum með hugan við handbolta þessa dagana - reyndar stórmót sem var haldið fyrir nákvæmlega 30 árum. Við heyrum annan þáttinn í örseríu um HM95 sem var haldið á Íslandi. Og að þessu sinni verður fjallað um umgjörð mótsins: poks, lukkudýrið Mókoll, lógó-ið, opnunarhátíðina og hádramatískt þemalag keppninnar en texti lagsins var saminn af þáverandi forsætisráðherra.

Við fáum við pistil um stórmenni og skáldskap, stríð og ást. Tiltölulega nýútkomna skáldsögu eftir einn frægasta og umdeildasta mann allra tíma. Meira um það á eftir í bíslagi Hermanns Stefánssonar rithöfundar.

Fréttir

Fréttir

Evrópusambandið er tilbúið að semja við nýja valdhafa í Washington, en varar við verndarstefnu, segir Ursula von der Leyen, forseti framkvæmdastjórnar ESB. Litið er á ummæli hennar sem beint svar við áformum Trumps forseta um hærri tolla.

Formaður landstjórnar Grænlands segir Grænlendinga eiga að ráða sér sjálfir, þeir vilji hvorki vera danskir né bandarískir. Trump ítrekaði í gær að Grænland væri mikilvægt fyrir Bandaríkin - til að tryggja alþjóðlegt öryggi.

Ótryggar samgöngur eru helsta lýðheilsuógnin á Austurlandi að mati framkvæmdastjóra lækninga hjá Heilbrigðisstofnun Austurlands. Fyrirsjáanlegur vandi eins og vont veður skapi ófremdarástand hvað eftir annað.

Leigusali í Grindavík - sem vildi ekki endurgreiða húsaleigu eftir rýmingu - þarf að gera það. Leigusalinn sagði að leigjandanum, konu af erlendum uppruna, hefði mátt vera kunnugt um jarðhræringar í grennd við bæinn.

Fréttir og fréttaskýringar í útvarpi, þar sem kafað er dýpra í málin, þau sett í stærra samhengi og skýringa leitað.

Hvernig stóðu aðildarviðræður við Evrópusambandið, þegar þær voru settar á ís margt fyrir löngu. Freyr Gígja kannaði það.

Ævar Örn kynnti sér forsetatilskipanir sem Trump forseti undirritaði á fyrsta degi í embætti á sínu seinna kjörtímabili. Tilskipanirnar eru jafn ólíkar og þær eru margar og áhrif þeirra og afleiðingar mismiklar fyrir Bandaríkjamenn, Bandaríkin, og heimsbyggðina alla. Og það er misauðvelt að koma þeim í framkvæmd.

Ævintýrið um Öskubusku er mörg hundruð, jafnvel þúsund ára gömul þjóðsaga sem er til í óteljandi útgáfum um allan heim. Í þessum þáttum fáum við að kynnast hinum Öskubuskunum, sem margar hverjar eiga sér myrkari hliðar en Disney Öskubuskan sem í hugum margra er hin eina sanna Öskubuska. Við ferðumst fram og til baka í tíma og rúmi með það að markmiði að gera góða sögu enn betri og kannski hræða okkur dálítið inn á milli með drungalegum tilbrigðum sögunnar.

Umsjón: Þorgerður Ása Aðalsteinsdóttir.

Í þessum þætti kynnumst við þýsku Öskubuskunni, eða Öskufíflinu, sem er víst beinþýðingin á þýska heiti sögunnar, Aschenputtel. Þá útgáfu er að finna í Ævintýrasafni Grimms bræðra sem kom út í tveimur bindum á árunum 1812 og 1814 en þar koma meðal annars við sögu árásargjarnir fuglar og aflimanir í þeim tilgangi að passa í alltof lítinn skó.

Umsjón: Þorgerður Ása Aðalsteinsdóttir.

Lesari í þættinum: Þórhildur Ólafsdóttir.

Veðurfregnir kl. 18:50.

Dánarfregnir.

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Pétur Magnússon.

Netfang: [email protected]

Flóð ógna nýrri skólphreinsistöð í Árborg og á Austfjörðum er fólk farið að velta fyrir sér framtíð opinna vatnsbóla vegna kólí-gerla í jarðvegi. Vaxandi öfgar í veðurfari; þurrkar, flóð og miklar rigningar hafa neikvæð áhrif á fráveitukerfi sem víða um land eru komin til ára sinna.

Samorka blés í dag til fundar um þessa ógn. Samfélagið ræddi við þrjá af fyrirlesurum fundarins þá Hlöðver Stefán Þorgeirsson, ráðgjafa, Ágúst Þór Bragason, forstöðumann hjá þjónustumiðstöð Árborgar og Aðalstein Þórhallsson, framkvæmdastjóra HEF-veitna á fljótsdalshéraði.

Svo fáum við til okkar Ásdísi Birnu Gylfadóttur og Maríönnu Dúfu Sævarsdóttur, meistaranema í listum og velferð við Listaháskóla Íslands. Þær ætla að segja okkur frá því hvernig þær nálgast samfélagslistir og velferð, framtíðina og táknin sem við notum fyrir framtíðina. Viðtalið er það fimmta í viðtalsröð Samfélagsins um framtíðir og framtíðarýnir, í samstarfi við framtíðarfestival Borgarbókasafnsins.

Og að lokum heyrum við í Páli Líndal, pistlahöfundi Samfélagsins. Í dag fjallar hann um græna gímaldið við Álfabakka, þéttingu byggðar og almenningssamgöngur.

Tónlist og stef í þættinum:

OTIS REDDING - Respect.

MUSIC MACHINE - Talk Talk.

Guðmundur Pétursson Tónlistarm. - Samfélagið Millistef (úr laginu Tegund).

Guðrún Borgfjörð var dóttir Jóns Borgfirðings og systir Klemensar Jónssonar landritara og Finns Jónssonar prófessors. Hún var ekki studd til mennta eins og þeir þó hún væri bókhneigð og fróðleiksfús. Klemens bróðir Guðrúnar hvatti hana til að rita endurminningar sínar. Hún bregður upp mynd af æskuheimili sínu, lýsir hversdagslífinu, samtímanum, atburðum sem hún tók þátt í og fólki sem hún kynntist.

Jón Aðils les.

(Áður á dagskrá 1973)

Veðurfregnir kl. 22:05.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: [email protected]

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

Aurbjörg var stofnuð árið 2017 með það að markmiði að auka fjármálalæsi í landinu með því að bjóða upp á til dæmis óháðan samanburð á kjörum fjármálaþjónustu. Lánskjaravakt Aurbjargar fylgist með húsnæðislánamarkaðnum greinir lánamöguleika og ber saman lánakjör. Fólk getur sett inn upplýsingar um íbúðarlán sitt og borið það saman við það sem er í boði annars staðar. Ásdís Arna Gottskálksdóttir er framkvæmdastjóri Aurbjargar og hún kom í þáttinn í dag.

Mygla í húsnæði hefur verið mikið í umræðunni undanfarin ár enda virðast stöðugt koma nýjar fréttir um húsnæði þar sem mygla hefur fundist. Fólk fer misjafnlega útúr návígi við mygluna, sumir ansi illa. Margrét Sigurðardóttir, grasalæknir og Gréta Ósk Óskarsdóttir, bætiefnaráðgjafi hafa báðar lent illa í myglu, en hafa náð sér. Þær eru nú að fræða fólk um leiðir til að takast á við afleiðingarnar í gegnum t.d. mataræði, bætiefni og jurtir. Þær komu í þáttinn í dag og sögðu okkur sínar reynslusögur tengdar myglu og sögðu frá námskeiði sem þær eru að kenna á í Mamma veit best í Kópavoginum.

Svo var það veðurspjallið en Einar Sveinbjörnsson kom til okkar í dag og sagði okkur frá vetrarkuldum í N-Ameríku þar sem snjóar allt suður undir Mexíkóflóa. Miklar lægðir herja á íbúa vesturstrandar Grænlands og önnur mikilúðleg stefnir á Bretlandseyjar. Við sleppum blessunarlega að þessu sinni en langtímahorfur eru óljósar. Hann sagði okkur svo frá því hvað slydduísing er, en hún hefur fellt raflínur austanlands í nýliðnu óveðri, svo sagði hann okkur frá öðru áþekku veðri á sviðpuðum slóðum fyrir 39 árum (1986) og svo endaði hann á því að flytja stutt kvæði eftir Jón Helgason.

Tónlist í þættinum:

Gömul taska / Hildur Vala Einarsdóttir (Sigurður Bjóla Garðarsson, texti Kristján Hreinsson)

Viðbein / Hljómsveitin Eva (Jóhanna Vala Höskuldsdóttir og Sigríður Eir Zophoníasardóttir)

That’s What Friends are for / Dionne Warwick, Stevie Wonder, Elton John og Gladys Knight (Burt Bacharach & Carole Bayer Sager)

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Popp og pólitík

Umsjón: Kristján Guðjónsson, Lóa Björk Björnsdóttir og Anna Gyða Sigurgísladóttir.

Á dögunum kom út sjötta hljóðversplatan frá Bad Bunny, Debí Tirar Más Fotos. Hún nýtur ótrúlegra vinsælda um allan hinn spænskumælandi heim, sameinar kynslóðir og þjóðir. Benito Antonio Martínez Ocasio er rúmlega þrítugur rappari og tónlistarmaður frá Puertó Ríkó, sem hefur algjörlega slegið í gegn undanfarin ár upphaflega með latin-trap og karabískri reaggaton-tónlist en hefur svo bætt í blönduna æ fleiri tónlistarstílum frá rómönsku ameríku. Hann hefur rutt brautina fyrir spænskumælandi listafólk á Grammy-verðlaunahátíðinni og verið einn mest streymdi tónlistarmaður heims ár eftir ár. Nína Hjálmarsdóttir er nýkomin frá suðurameríku þar sem ríkir Bad Bunny æði.

Íslendingar sigruðu Slóveníu í gær í þriðja leik sínum á heimsmeistaramótinu í handbolta karla. Við erum með hugan við handbolta þessa dagana - reyndar stórmót sem var haldið fyrir nákvæmlega 30 árum. Við heyrum annan þáttinn í örseríu um HM95 sem var haldið á Íslandi. Og að þessu sinni verður fjallað um umgjörð mótsins: poks, lukkudýrið Mókoll, lógó-ið, opnunarhátíðina og hádramatískt þemalag keppninnar en texti lagsins var saminn af þáverandi forsætisráðherra.

Við fáum við pistil um stórmenni og skáldskap, stríð og ást. Tiltölulega nýútkomna skáldsögu eftir einn frægasta og umdeildasta mann allra tíma. Meira um það á eftir í bíslagi Hermanns Stefánssonar rithöfundar.