Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Séra Eiríkur Jóhannsson flytur.

Útvarpsfréttir.

Umsjónarmenn eru Björn Þór Sigbjörnsson og Þórunn Elísabet Bogadóttir.

Mikill vöxtur hefur verið hér á landi í skapandi greinum síðustu ár og störfum hefur fjölgað hratt. Halla Helgadóttir, framkvæmdastjóri Hönnunarmiðstöðvar Íslands, og Anna Hildur Hildibrandsdóttir, fagstjóri skapandi greina hjá háskólanum á Bifröst, ræddu um stöðu skapandi greina og stjórnmálin.

Arthúr Björgvin Bollason sagði frá því að mikill titringur er í stjórnarsamstarfinu í Þýskalandi og nú er fundað stíft um hvort hægt sé að berja í brestina eða hvort flokkarnir eigi að slíta samstarfinu. Þá eru deilur í nýjum flokkum líka komnar upp á yfirborðið.

Í síðasta hluta þáttarins var rætt við Gunnar Tómasson, framkvæmdastjóra útgerðarfélagsins Þorbjarnar í Grindavík. Um næstu helgi verður ár liðið frá því að rýma þurfti bæinn í skyndi. Gígja Hólmgeirsdóttir dagskrárgerðarmaður hér á Rás 1 ræddi við Gunnar um það sem vel hefur tekist og það sem betur hefði mátt fara, um stöðuna núna og framtíð Grindavíkur.

Tónlist:

Evening in Paris - Quincy Jones.

It's my party - Lesley Gore.

Ein bisschen Frieden - Nicole.

No Surprises - Radiohead.

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Gestir úr öllum kimum þjóðfélagsins deila sögu sinni með hlustendum. Umsjón: Sigurlaug M. Jónasdóttir.

Umsjón: Halldóra Björnsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Umsjón: Kristján Kristjánsson.

Útvarpsfréttir.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: [email protected]

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson

Konukot er neyðarskýli fyrir heimilislausar konur í Reykjavík, þar er grunnþörfum kvenna sem þangað leita sinnt hvað varðar húsnæði, hreinlæti og mat. Halldóra R. Guðmundsdóttir, forstöðukona Konukots, kom í þáttinn ásamt Erlingi Jóhannessyni gullsmiði sem hannaði Glóð nýjan íslenskan hönnunargrip sem seldur er til styrktar Konukoti.

Að frumkvæði umboðsmanns barna hafa verið gefin út viðmið um skjánotkun barna og ungmenna til stuðnings foreldrum við að stuðla að jákvæðri og uppbyggilegri umgengni við tækni, tölvur og snjalltæki. Það er til dæmis ekki mælt með því að börn fái skjátíma fyrir 18. mánaða aldur. Við ræddum við Unni Örnu Jónsdóttur frá Hugarfrelsi í dag.

Stefanía Thors leik- og kvikmyndagerðarkona var næstum því búin að sleppa boðaðri krabbameinsskimun vegna mikilla anna en gaf sér þó sem betur fer tíma til að fara. Skimunin sjálf tók stuttan tíma og hún bjóst alls ekki við að verða greind með illkynja brjóstakrabbamein sem snéri lífi hennar á hvolf. Helga Arnardóttir ræddi við hana á Heilsuvaktinni í dag.

Tónlist í þættinum

Helga / Magnús Kjartansson (Magnús Kjartansson)

Heitt Toddý / Ellen Kristjáns (erlent lag, texti Friðrik Erlings)

Lítið ljóð / Rebekka Blöndal (Rebekka Blöndal og Ásgeir Ásgeirsson, texti Rebekka Blöndal og Stefán Örn Gunnlaugsson)

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Dánarfregnir.

Útvarpsfréttir.

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Óvíst er hvenær niðurstöður forsetakosninganna sem eru í Bandaríkjunum í dag verða ljósar. Mjög litlu munar á frambjóðendunum í könnunum.

Viðsnúningur verður í rekstri Reykjavíkurborgar á næstu árum. Gangi áætlanir eftir verður 1,7 milljarða afgangur á rekstri borgarinnar á næsta ári

Einu barni er enn haldið sofandi í öndunarvél á gjörgæslu Barnaspítalans eftir e.colismit í leikskólanum Mánagarði. Yfirlæknir segir flest börnin á batavegi.

Gert er ráð fyrir auknum hallarekstri ríkissjóðs á næsta ári í breytingartillögum ríkisstjórnarinnar við fjárlagafrumvarpið. Fjárlaganefnd Alþingis stefnir að því að afgreiða frumvarpið úr nefnd í byrjun næstu viku.

Úrkoma og hlýindi valda aukinni skriðuhættu á Suður- og Vesturlandi. Tvær skriður féllu á Vesturlandi í gær.

Sveitarfélög í Austur-Húnavatnssýslu hafa sagt upp samningi um rekstur hjúkrunarheimilisins Sæborgar á Skagaströnd og óvíst hvað tekur við. Biðlisti er eftir plássum á heimilinu.

Daglegur fréttaskýringaþáttur þar sem stór og lítil fréttamál eru matreidd á einfaldan hátt.

Þátturinn í dag er tekinn upp í bænum Þorlákshöfn í sveitarfélaginu Ölfusi á Suðurlandi á fallegum mánudegi í byrjun nóvember.

Í lok síðustu viku greindi Elliði Vignisson, bæjarstjóri í Ölfusi, frá því að nú í nóvember verði bindandi kosning meðal íbúa um mölunarverksmiðju þýska sementsfyrirtækisins Heidelberg. Verkefnið hefur verið umdeilt í Ölfusi um langt skeið og eru skoðanir skiptar.

Þetta helst tók nokkra íbúa tali og spurði þá um skoðanir þeirra á verksmiðjunni.

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Pétur Magnússon.

Netfang: [email protected]

Heimsfaraldurinn kollvarpaði tímabundið starfi framhaldsskóla, í mars 2020, þegar samkomubann var sett á var farið að kenna allt í fjarkennslu, um haustið var hert og slakað á víxl og skólastarfið var sífellt að aðlaga sig. Hvaða áhrif hafði þetta á kennara? Nokkrir fræðimenn við Menntavísindasvið Háskóla Íslands hafa undanfarið rannsakað þetta í þaula og safnað fjölbreyttum gögnum. En stærsta ein stærsta niðurstaðan kom eins og blaut tuska í andlitið á þeim. Súsanna Margrét Gestsdóttir, kennari, sagnfræðingur,lektor við Menntavísindasvið HÍ og ein rannsakendanna kemur til okkar núna rétt á eftir og greinir meðal annars frá ólíkum áhrifum ráðstafananna sem gerðar voru vegna faraldursins á konur og karla í kennarastétt.

Síðustu daga og vikur höfum við fengið að heyra innslög frá Þorgerði Maríu Þorbjarnardóttur, formanni Landverndar, þar sem hún hefur sagt frá dvöl sinni í Cali í Kólumbíu. Hún sótti þangað ráðstefnu aðildarríkja að rammasamningi Sameinuðu þjóðanna um líffræðilegan fjölbreytileika. Þetta er risastór viðburður þar sem fulltrúar ríkjanna koma saman og setja sér alls konar markmið og gera alls konar áætlanir. En hvernig er það að vera á svona ráðstefnu. Næst einhver raunverulegur árangur? Gera þessar ráðstefnur eitthvað gagn? Við fáum Þorgerði Maríu til okkar í spjall um þetta og margt fleira.

Spennan vex vestanhafs. Róbert Jóhannsson, fréttamaður á erlendu deildinni ræðir við okkur um kosningarnar í Bandaríkjunum.

Anna Sigríður Þráinsdóttir, málfarsráðunautur Ríkisútvarpsins, spjallar við okkur um tökuorð.

Tónlist í þættinum:

BEAR THE ANT - Hey!.

Höst, Lene, Airana, Miriam - Sanfona Sentida.

BSÍ - Lily (hot dog).

Útvarpsfréttir.

Íslensk jaðartónlist úr ýmsum áttum frá ýmsum hliðum. Umsjón: Árni Matthíasson

Árni Teitur Ásgeirsson á sér fjölmörg aukasjálf sem semja og flytja ýmisleg tilbrigði við tónlist. Hann er líka höfuðpaurinn í Skagahljómsveitinni Worm is Green sem er með afkastamestu hljómsveitum. Á síðustu árum hefur hann þó lagt mesta vinnu í sólóferil sinn undir listamannsnafninu Huxion.

Lagalisti:

Dr. ROK on ICE presents: Vélvild EP - Sunday Session 21.0

Lines & Boxes - Ofar er Betra (John Log Sour Mix)

hugsjónir & ofhugsjónir - Hugsjónir

unlike & unlove - Unlove

Önnur kemistría - Önnur kemistría

Huxion - Leyfum taktinum að lifa

Huxion - Vertu Stilltur ft. Minimalfunction

Útvarpsfréttir.

Umsjónarmaður spjallar um hvaðeina milli himins og jarðar, oft af sögulegu tagi, les forvitnilega texta úr ýmsum áttum, bæði íslenska og erlenda, og reynir af öllum mætti að hafa ofan af fyrir hlustendum þá klukkustund sem þátturinn stendur. Umsjón: Illugi Jökulsson.

Fyrir nokkrum vikum las umsjónarmaður úr æviminningum Guðrúnar Guðmundsdóttur (1863-1946) sem komu út undir nafninu Minningar frá Hornafirði. Hér er haldið áfram í sama dúr, Guðrún segir frá því sem hún og fjölskylda hennar fengust við í lífinu og meðal annars er hér að finna næsta dramatíska frásögn af missi tveggja bræðra Guðrúnar.

Útvarpsfréttir.

Þáttur fyrir áhugafólk um listir og menningu. Ljósi varpað á það sem efst er á baugi hverju sinni, menningin nær og fjær skoðuð frá ólíkum sjónarhornum og skapandi miðlar settir undir smásjána.

Umsjón: Halla Harðardóttir og Melkorka Ólafsdóttir.

Við kynnum okkur nýútkomna hljómplötu sem ber titilinn De Lumine, eða varðandi ljósið. Fiðluleikarinn Sif Margrét Tulinius segir titilinn einkennandi fyrir verkin sem hún leikur á plötunni, sem innihalda meira ljós en myrkur þrátt fyrir sterkar andstæður í tónlistinni. Um er að ræða þrjú einleiksverk fyrir fiðlu, eftir jafn mörg íslensk tónskáld, þá Hjálmar H Ragnarsson, Huga Guðmundsson og Viktor Orra Árnason. Sif Margrét kemur til okkar í lok þáttar og segir okkur nánar af verkefninu.

Trausti Ólafsson leikhúsrýnir verður einnig með okkur í dag, en hann fór á frumsýningu hjá Íslenska dansflokknum síðastliðinn föstudag. Flokkurinn sýndi tvö ný verk: Órætt algleymi eftir Margréti Söru Guðjónsdóttur og Hverfa eftir Melkorku Sigríði Magnúsdóttur.

En við byrjum á því að heyra af nýrri ljóðabók sem kallast Sólin er hringur. Höfundur bókarinnar Halla Þórðardóttir er atvinnudansari, starfaði með Íslenska dansflokknum í áratug en Sólin er hringur er hennar fyrsta útgefna skáldverk. Það er taktur og töluverður dans í ljóðum Höllu og tengsl líkama og náttúru eru þar rauður þráður. Hún segir þessi tvö listform, dansinn og ljóðið ansi tengd, og stefnir á að virkja þau tengsl áfram.

Umsjón: Halla Harðardóttir og Melkorka Ólafsdóttir

Útvarpsfréttir.

Popp og pólitík

Umsjón: Lóa Björk Björnsdóttir og Kristján Guðjónsson

Popp og pólitík

Umsjón: Lóa Björk Björnsdóttir og Kristján Guðjónsson

Hvað er mennsk sköpun? Hvert er gildi listar og listamanna í samtímanum, þegar gervigreind verður sífellt betri í að herma á sannfærandi hátt eftir mennskri list?

Þórhallur Magnússon, rannsóknarprófessor við Háskóla Íslands og prófessor í framtíðartónlist við háskólann í Sussex, er eini farþegi Lestarinnar í dag. Við tökum upp þráðinn frá því í síðustu viku og ræðum gervigreindartónlist.

Kvöldfréttir útvarps

Kvöldfréttir útvarps

Bandaríkjamenn kjósa sér nýjan forseta í dag. Afar mjótt er á munum en hagur Kamölu Harris, frambjóðanda demókrata, hefur heldur vænkast á allra síðustu dögum.

Langar raðir hafa myndast við kjörstaði víða í Bandaríkjunum. Íslenskur þingmaður sem sinnir kosningaeftirliti í landinu segir allt þó ganga hratt og vel fyrir sig.

Tíu vindorkukostir lenda á borði nýkjörins Alþingis. Verkefnastjórn rammaáætlunar skilar tillögum sínum á næstu dögum.

Reykjavíkurborg verður rekin með afgangi á næsta ári, samkvæmt fjárhagsáætlun. Borgarstjóri fagnar því að sjá "grænar tölur" í rekstrinum -- oddviti Sjálfstæðisflokks segir erfitt að sjá að nokkru hafi verið hagrætt.

Fréttir og fréttaskýringar í útvarpi, þar sem kafað er dýpra í málin, þau sett í stærra samhengi og skýringa leitað.

Formaður kennarasambandsins óttast að dragist kjaradeila kennara við ríki og sveitarfélög enn á langinn segi margir upp, löngu sé tímabært að fjárfesta í kennurum. Rætt verður við hann síðar í Speglinum og líka fjallað um fjárhagsáætlun Reykjavíkurborgar - hagræðing eða ekki hagræðing, þar liggur efinn. En fyrst eru það forsetakosningarnar í Bandaríkjunum, Björn Malmquist er staddur í Fíladelfíu, þó ekki við tröppurnar sem Rocky hljóp upp en þó í næsta nágrenni.

Umsjón: Fríða María Ásbergsdóttir.

Núna er apríl og þá er líka blár apríl. Markmiðið með bláum apríl er að fræða fólk um einhverfu og því mun það vera þema þáttarins í mánuðinum. Í fyrsta þættinum fær Fríða hana Laufeyju Gunnarsdóttur til sín í spjall en hún er þroskaþjálfi og einhverfuráðgjafi sem sérhæfir sig í stelpum á einhverfurófi. Er einhverfa hjá stelpum öðruvísi en hjá strákum?

Viðmælandi: Laufey Gunnarsdóttir

Umsjón: Fríða María Ásbergsdóttir

Veðurstofa Íslands.

Dánarfregnir.

Tónleikahljóðritanir með innlendum og erlendum flytjendum.

Hljóðritun frá tónleikum mezzósópransöngkonunnar Hildigunnar Einarsdóttur og Guðrúnar Dalíu Salómonsdóttur píanóleikara sem fram fóru í Tíbrá, tónleikaröð Salarins í Kópavogi, 27. október sl.

Á efnisskrá:

*A Charm of Lullabies eftir Benjamin Britten.

*Fimm grísk alþýðulög eftir Maurice Ravel.

*Níu lög úr Þorpinu eftir Þorkel Sigurbjörnsson.

*Þjóðlagaútsetningar eftir Jórunni Viðar, Þorkel Sigurbjörnsson og Benjamin Britten.

Umsjón: Guðni Tómasson.

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Pétur Magnússon.

Netfang: [email protected]

Heimsfaraldurinn kollvarpaði tímabundið starfi framhaldsskóla, í mars 2020, þegar samkomubann var sett á var farið að kenna allt í fjarkennslu, um haustið var hert og slakað á víxl og skólastarfið var sífellt að aðlaga sig. Hvaða áhrif hafði þetta á kennara? Nokkrir fræðimenn við Menntavísindasvið Háskóla Íslands hafa undanfarið rannsakað þetta í þaula og safnað fjölbreyttum gögnum. En stærsta ein stærsta niðurstaðan kom eins og blaut tuska í andlitið á þeim. Súsanna Margrét Gestsdóttir, kennari, sagnfræðingur,lektor við Menntavísindasvið HÍ og ein rannsakendanna kemur til okkar núna rétt á eftir og greinir meðal annars frá ólíkum áhrifum ráðstafananna sem gerðar voru vegna faraldursins á konur og karla í kennarastétt.

Síðustu daga og vikur höfum við fengið að heyra innslög frá Þorgerði Maríu Þorbjarnardóttur, formanni Landverndar, þar sem hún hefur sagt frá dvöl sinni í Cali í Kólumbíu. Hún sótti þangað ráðstefnu aðildarríkja að rammasamningi Sameinuðu þjóðanna um líffræðilegan fjölbreytileika. Þetta er risastór viðburður þar sem fulltrúar ríkjanna koma saman og setja sér alls konar markmið og gera alls konar áætlanir. En hvernig er það að vera á svona ráðstefnu. Næst einhver raunverulegur árangur? Gera þessar ráðstefnur eitthvað gagn? Við fáum Þorgerði Maríu til okkar í spjall um þetta og margt fleira.

Spennan vex vestanhafs. Róbert Jóhannsson, fréttamaður á erlendu deildinni ræðir við okkur um kosningarnar í Bandaríkjunum.

Anna Sigríður Þráinsdóttir, málfarsráðunautur Ríkisútvarpsins, spjallar við okkur um tökuorð.

Tónlist í þættinum:

BEAR THE ANT - Hey!.

Höst, Lene, Airana, Miriam - Sanfona Sentida.

BSÍ - Lily (hot dog).

eftir Thor Vilhjálmsson, höfundur les.

Bókin inniheldur þrjár sögur eða „skýrslur“ eins og höfundurinn kallar þær. Allt eru það íronískar ferðasögur, hver með sínu móti. Fyrsta skýrslan nefnist „Hrakningar“ og er skopstæling á íslenskum frásöguþáttum um hrakninga og mannraunir. Þar segir frá nokkrum bændum sem taka sig upp um hávetur í leit að konu sem á að vera grafin í fönn í óbyggðum. Það er einmitt Folda sú sem bókin dregur nafn af. Næsta skýrsla, „Sendiför,“ segir frá kynnisferð íslenskrar sendinefndar til Kína og óspart gert gys að heimóttarskap landans í fjarlægum löndum. Loks er svo „Skemmtiferð“, sem fjallar um för borgaralegra hjóna til sólarlanda. Þau búa á fínu hóteli en hafa ekki ráð á borga fyrir matinn þar og nærast ekki á öðru en ólívum.

Folda kom út árið 1972, naut strax vinsælda lesenda og þótti með aðgengilegustu verkum höfundarins á þeim tíma. (Áður á dagskrá 2009)

Thor las söguna fyrir útvarpið árið 1985

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: [email protected]

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson

Konukot er neyðarskýli fyrir heimilislausar konur í Reykjavík, þar er grunnþörfum kvenna sem þangað leita sinnt hvað varðar húsnæði, hreinlæti og mat. Halldóra R. Guðmundsdóttir, forstöðukona Konukots, kom í þáttinn ásamt Erlingi Jóhannessyni gullsmiði sem hannaði Glóð nýjan íslenskan hönnunargrip sem seldur er til styrktar Konukoti.

Að frumkvæði umboðsmanns barna hafa verið gefin út viðmið um skjánotkun barna og ungmenna til stuðnings foreldrum við að stuðla að jákvæðri og uppbyggilegri umgengni við tækni, tölvur og snjalltæki. Það er til dæmis ekki mælt með því að börn fái skjátíma fyrir 18. mánaða aldur. Við ræddum við Unni Örnu Jónsdóttur frá Hugarfrelsi í dag.

Stefanía Thors leik- og kvikmyndagerðarkona var næstum því búin að sleppa boðaðri krabbameinsskimun vegna mikilla anna en gaf sér þó sem betur fer tíma til að fara. Skimunin sjálf tók stuttan tíma og hún bjóst alls ekki við að verða greind með illkynja brjóstakrabbamein sem snéri lífi hennar á hvolf. Helga Arnardóttir ræddi við hana á Heilsuvaktinni í dag.

Tónlist í þættinum

Helga / Magnús Kjartansson (Magnús Kjartansson)

Heitt Toddý / Ellen Kristjáns (erlent lag, texti Friðrik Erlings)

Lítið ljóð / Rebekka Blöndal (Rebekka Blöndal og Ásgeir Ásgeirsson, texti Rebekka Blöndal og Stefán Örn Gunnlaugsson)

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Popp og pólitík

Umsjón: Lóa Björk Björnsdóttir og Kristján Guðjónsson

Popp og pólitík

Umsjón: Lóa Björk Björnsdóttir og Kristján Guðjónsson

Hvað er mennsk sköpun? Hvert er gildi listar og listamanna í samtímanum, þegar gervigreind verður sífellt betri í að herma á sannfærandi hátt eftir mennskri list?

Þórhallur Magnússon, rannsóknarprófessor við Háskóla Íslands og prófessor í framtíðartónlist við háskólann í Sussex, er eini farþegi Lestarinnar í dag. Við tökum upp þráðinn frá því í síðustu viku og ræðum gervigreindartónlist.