Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Útvarpsfréttir.

Björn Þór Sigbjörnsson og Þórunn Elísabet Bogadóttir fylgja hlustendum inn í daginn, skýra baksvið frétta og ræða við áhugavert fólk um Ísland og umheiminn.

Fjallað var um skýrslu Rannsóknarnefndar Alþingis vegna snjóflóðsins í Súðavík í janúar 1995. Við ræddum um skýrsluna við Braga Þór Thoroddsen, sveitarstjóra Súðavíkurhrepps, og Þórunni Sveinbjarnardóttur, forseta Alþingis.

Arthúr Björgvin Bollason sagði í Berlínarspjalli frá leiðtogafundinum í Berlín, þar sem reynt var að ná samkomulagi um frið í Úkraínu, frá heimsókn þýskra AfD-liða til Bandaríkjanna og frá jólamörkuðum í Berlín.

Ólafur Þór Gunnarsson öldrunarlæknir og Þórunn Hulda Sveinbjörnsdóttir, fyrrverandi formaður Landssambands eldri borgara, voru síðustu gestir þáttarins. Þau eru bæði í stjórn Gott að eldast, og sögðu frá ýmsum verkefnum.

Tónlist:

Kuran Szymon og Reynir Jónasson - Vögguvísa = Spij kokaniej.

Peter Alexander - Leise rieselt der Schnee.

Útvarpsfréttir.

Gestir úr öllum kimum þjóðfélagsins deila sögu sinni með hlustendum. Umsjón: Sigurlaug M. Jónasdóttir.

Eirún segir frá stóru útsaumsverkin sem hún hef verið að vinna að á síðustu fimm árum og verða sýnd á einkasýningu í byrjun næsta árs. Sýningin heitir Heimahöfn.

Umsjón: Halldóra Björnsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Umsjón: Kristján Kristjánsson.

Útvarpsfréttir.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: [email protected]

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

Við vorum á hjálparstarfsnótum í þættinum í dag. Guðrún Ágústa Guðmundsdóttir framkvæmdastjóri Samhjálpar og Hrönn Svansdóttir framkvæmdastjóri ABC barnahjálpar komu til okkar. Við töluðum við þær um starfsemi Samhjálpar g ABC barnahjálpar, mikilvægi sjálfboðaliða og það hversu mikilvægt er að gefa af sér og kenna börnunum okkar samkennd.

Svo var það Heilsuvaktin með Helgu Arnardóttur. Að þessu sinni ræddi Helga við Axel Finn Sigurðsson hjartalækni en þessi umfjöllun er miðuð að karlmönnum um og yfir fimmtugt. Axel ræddi þó í þetta sinn ekki um háþrýsting og ofþyngd sem auðvitað geta valdið kransæða- og hjartasjúkdómum heldur aðra þætti sem einnig hafa mikil áhrif þegar kemur að hjartaheilsu eins og t.d. félagsleg einangrun. Hann ræddi um svokallaða D-týpu karlmanna sem einangra sig gjarnan frá vinum og vandamönnum, miklu frekar en konur, og telja sig ekki hafa þörf fyrir þá, byrgja inni tilfinningar og vanlíðan, þjást mögulega af þunglyndi og leita í áfengi til að losa um streitu.

Tónlist í þættinum í dag:

Anda inn / Heimilistónar (Katla Margrét Þorgeirsdóttir)

Ég þarf enga gjöf í ár / Lón (Ásgeir Aðalsteinsson, Ómar Guðjónsson og Valdimar Guðmundsson)

I’ll be Home for Christmas / Dean Martin & Scarlett Johansson (Ram, Gannon & Kent)

UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Dánarfregnir.

Útvarpsfréttir.

Fólk úr ýmsum áttum flytur stuttar hugleiðingar sem tengjast sama umfjöllunarefni.

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Noregur, Bretland og Færeyjar viðurkenna loks hlutdeild Íslands í makrílveiðum.Samtök fyrirtækja í sjávarútvegi segja hagsmunum Íslands fórnað í samkomulagi sem var undirritað í morgunn.

Súðvíkingar sem barist hafa fyrir rannsókn á snjóflóðinu 1995 fagna skýrslunni sem kom út í gær. Hún varpi ljósi á að íbúar hafi ekki fengið að vita af yfirvofandi hættu. Alþingi tekur skýrsluna fyrir á nýju ári.

Evrópskir bandamenn Úkraínu leggja til að fjölþjóðlegt herlið verði sent til Úkraínu til að framfylgja vopnahléi, náist samningar við Rússa. Þá eru hugmyndir um að veita Úkraínumönnum öryggistryggingar í stað NATO-aðildar.

Dóra Björt Guðjónsdóttir borgarfulltrúi hefur sagt skilið við Pírata og gengið til liðs við Samfylkinguna.

Hangilærið og hamborgarhryggurinn eru ódýrust í Prís. ASÍ hvetur neytendur til að bera saman verð, sem breytist ört í desember.

BBC hyggst verjast meiðyrðamáli Bandaríkjaforseta á hendur sér. Forsetinn segir fjölmiðilinn verða krafinn um tíu milljarða dala bætur fyrir að leggja honum orð í munn.

Kaþólska kirkjan er næstfjölmennasta trúfélagið á Íslandi á eftir þjóðkirkjunni. Rétt rúmlega helmingur landsmanna er skráður í þjóðkirkjuna og hefur hlutfallið aldrei verið lægra.

Lokaumferð úrvalsdeildar karla í handbolta fyrir jóla- og EM-hlé lauk í gærkvöld með fimm leikjum. Valsmenn tróna á toppnum.

Daglegur fréttaskýringaþáttur þar sem stór og lítil fréttamál eru matreidd á einfaldan hátt.

Ragnar Axelsson birti ljósmyndir frá þorpi á Grænlandi í byrjun desember í bandaríska tímaritinu the The New Yorker. Greinin fjallar öðrum þræði um grænlenskan ísbjarnarveiðimann, Hjelmer Hammeken, sem býr í þorpinu, Ittoqortoormiit, á austurströnd Grænlands.

Ragnar segir frá Hammeken, þorpinu og vinnslu greinarinnar í bandaríska blaðinu sem fagnar 100 ára afmæli sínu í ár.

Ittoqortoormiit er svo einangrað á Grænlandi að næstu matsölustaðir, kaffihús og barir eru á Íslandi, 500 kílómetra í burtu.

Umsjón: Ingi Freyr Vilhjálmsson

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Netfang: [email protected]

Við byrjum þáttinn í heimi nýsköpunar og sprotafyrirtækja. Nýlega lauk sérstökum viðskiptahraðli fyrir heilsutæknisprota – sem haldið var af KLAK-icelandic startups, og við ætlum að forvitnast um hann. Þetta er búið að vera stórt ár fyrir KLAK, sem fagnaði 25 ára afmæli árið 2025. Við fáum til okkar Ástu Sóllilju Guðmundsdóttir, framkvæmdarstjóra og Harald Bergvinsson, verkefnastjóra, til að ræða þetta nánar.

Um miðbik þáttar fáum hundraðasta pistil Páls Líndal umhverfissálfræðings hér í Samfélaginu.

Hvernig breytist sjávarstaða við Ísland ef Grænlandsjökull, eða jöklar á Suðurskautslandinu, bráðna? Guðfinna Aðalgeirsdóttir, prófessor við jarðvísindadeild Háskóla Íslands, kíkir til okkar og fræðir okkur um áhrif hlýnunar jarðar á bráðnun jökla og afleiðingar þess á hækkun sjávarborðs jarðar.

Tónlist frá útsendingarlogg 2025-12-16

Bergman, Natalie - Gunslinger.

Springfield, Dusty - All I see is you.

Sam Fender & Olivia Dean - Rein me in.

Wednesday - Townies.

Útvarpsfréttir.

Íslensk jaðartónlist úr ýmsum áttum frá ýmsum hliðum. Umsjón: Árni Matthíasson

Tónlistarmaðurinn Hallvarður Ásgeirsson er sprottinn úr rokki, en hefur fengist við flestar tegundir tónlistar, ýmist sem gítarleikari eða með atbeina rafrása og tölvutóla. Á undanförnum árum hefur hann samið klassísk verk og tónlist fyrir kvikmyndir og sjónvarp og dans og segir að mesta frelsið sé í dansinum.

Lagalisti:

Blýkufl - Drone

The Coma Cluster - Flow

LP1 - Fall Dudes

Scape of Grace - Kynning

The Disadvantages of Time Travel - Time Travel (theme 1)

Óútgefið - Escaper

Útvarpsfréttir.

Umsjónarmaður spjallar um hvaðeina milli himins og jarðar, oft af sögulegu tagi, les forvitnilega texta úr ýmsum áttum, bæði íslenska og erlenda, og reynir af öllum mætti að hafa ofan af fyrir hlustendum þá klukkustund sem þátturinn stendur. Umsjón: Illugi Jökulsson.

Útvarpsfréttir.

Þáttur fyrir áhugafólk um listir og menningu. Ljósi varpað á það sem efst er á baugi hverju sinni, menningin nær og fjær skoðuð frá ólíkum sjónarhornum og skapandi miðlar settir undir smásjána.

Umsjón: Halla Harðardóttir og Melkorka Ólafsdóttir.

Í jólabókaflóðinu þetta árið er að finna bók fyrir allra yngstu lesendurna sem er algjör perla. Bók sem kom fyrst út árið 1972 en hefur nú verið endurútgefin, Rauði fiskurinn eftir Rúnu. Á löngum og fjölbreyttum ferli hefur myndsköpun Rúnu fundið sér farveg innan leirlistar, bókskreytinga, málverks og hönnunar. Rúna er fædd í nóvember árið 1926 svo hún verður hundrað ára á næsta ári, en hún flutti nýverið á Hrafnistu í Hafnarfirði þangað sem Víðsjá heimsótti hana.

Fyrir hver jól, frá því að hann tók við tónlistarstjórn í Breiðholtskirkju fyrir 14 árum, hefur Örn Magnússon útsett jólalög úr íslenskum tónlistararfi fyrir kór Breiðholtskirkju, hljóðfæraleikara og einsöngvara. Nú eru þessi jólalög komin út á plötu og við báðum Örn um að líta við í hljóðstofu og segja okkur nánar af tilkomu hennar.

Soffía Auður Birgisdóttir rýnir í Veg allrar veraldar eftir Sigríði Hagalín

Útvarpsfréttir.

Konungurinn lengi lifi, skrifaði Donald Trump um sjálfan sig á samfélagsmiðlum í febrúar.

Frá því að hann tók við embætti forseta hefur hann unnið að því að gjörbylta bandarísku stjórnkerfi og samfélagi með suðurafríska tæknimógúlinn Elon Musk sér við hlið.

Hugmyndirnar sem þeir styðjast í niðurrifinu og uppbyggingu hins nýja samfélags hafa lengi verið að bruggast í tæknigeiranum - og þær eru róttækari en marga grunar.

Lýðræðið er komið á endastöð, og Bandaríkin þurfa snjallan forstjóra sem stýrir samfélaginu eins og sprotafyrirtæki. Það þarf að byggja upp einveldi, nýtt konungsdæmi, segja jafnvel sumir.

Í þessum þáttum sökkvum við okkur ofan í þessar byltingarhugmyndir og hugsuðina á bakvið þær, konungssinnana í Kisildal.

Umsjón: Lóa Björk Björnsdóttir og Kristján Guðjónsson.

Hannes Hólmsteinn Gissurarson er prófessor emeritus í stjórnmálafræði og hefur sérhæft sig í frjálshyggju. Hann þekkir til í Silicon Valley, hefur hitt Peter Thiel og einnig marga helstu hugsuði frjálshyggjunnar. Hann hefur rætt við Thatcher og Hayek og Milton Friedman. Fáir þekkja hægristefnuna jafn vel og hafa barist jafn mikið fyrir sjónarmiðum frjálshyggjunnar hér á landi, í ræðu og riti. Við ræðum Trump-stjórnina, ólíkar stefnur innan bandaríska hægrisins, muninn á frjálshyggju og liberalisma (sem er víst það sama) og Kísildalinn.

Fréttir

Fréttir

Formaður ofanflóðanefndar segir erfitt að koma í veg fyrir allt - íslenskt samfélag sé hins vegar á allt öðrum stað en það var fyrir þrjátíu árum

Margrét Halla Hansdóttir Löf var dæmd í 16 ára fangelsi í dag fyrir að verða föður sínum að bana á heimili þeirra. Læknar líktu áverkum sem foreldrarnir voru með við áverkum þeirra sem stunda bardagaíþróttir.

Minningarstund stendur yfir við Reykjavíkurtjörn, þar sem ungra manna sem glímdu við fjölþættan vanda og létust fyrir aldur fram er minnst.

Forsvarsmaður nýs Nice Air hyggst á morgun hefja sölu miða til Kaupmannahafnar. Fyrirtækið stefnir á mjög hægan vöxt og hefur engar flugvélar til umráða sjálft.

Fáni Palestínu verður leyfður á Eurovision söngvakeppninni í vor, ásamt öllum öðrum fánum.

Fréttir og fréttaskýringar í útvarpi, þar sem kafað er dýpra í málin, þau sett í stærra samhengi og skýringa leitað.

Efnismikil skýrsla rannsóknarnefndar Alþingis um snjóflóðið í Súðavík fyrir þrjátíu árum leit dagsins ljós í gær; hún varpar meðal annars ljósi á hvernig sveitarfélög á þessum tíma voru mörg hver vanbúin til að verjast stórhættulegum ofanflóðum.

Það var til að mynda vitað að á tíu stöðum, þar sem snjóflóðahætta var viðvarandi, var aðeins á einum stað þar sem eftirlit var fullnægjandi; Ísafirði. Hættumöt sem voru gerð gátu oft og tíðum orðið að pólitísku þrætuepli og fámennustu sveitarfélögin höfðu ekki fjárhagslegt bolmagn til að reisa varnarmannvirki. En hvernig er staðan í dag?

Sögulegt segir á vef utanríkisráðuneytisins um samkomulag sem Ísland, Noregur, Bretland og Færeyjar hafa gert um skiptingu og stjórn á veiðum á makríl. Heiðrún Lind Marteinsdóttir, framkvæmdastjóri Samtaka fyrirtækja í sjávarútvegi, segir tvennt við það að athuga að segja samkomulagið sögulegt. Áður hafi verið gert hlutasamkomulag þótt Ísland eigi nú í fyrsta sinn þátt í slíku. Í annan stað þá hafi það verið viðurkennt frá 2010 að Ísland sé strandríki í makríl og það tekið þátt í viðræðum um hvernig beri að skipta þessum deilistofni.

Einn afdrifaríkasti leiðtogafundur Evrópusambandsins í langan tíma hefst á fimmtudaginn, þar sem tekin verður ákvörðun um fjárhagslegan stuðning við Úkraínu næstu árin. Enn er verið að semja um skilyrði þess að nýta frysta fjármuni rússneska seðlabankans til að setja saman risastórt lán - og það er nánast útilokað að öll aðildarríki bandalagsins samþykki þennan ráðahag.

Umsjón: Fríða María Ásbergsdóttir.

Svala Björgvinsdóttir gerði garðinn frægan með jólatónlist þegar hún var bara lítil stelpa og söng þá með pabba sínum, Björgvini Halldórssyni, sem er löngu orðin þjóðþekkt jólabarn. Fríða vildi forvitnast meira um Svölu og hennar feril.

Umsjón:

Fríða María Ásbergsdóttir

Viðmælandi:

Svala Björgvinsdóttir

Veðurfregnir kl. 18:50.

Dánarfregnir.

Útsending frá Garnisonskirkjunni í Kaupmannahöfn á jólatónleikadegi evrópskra útvarpsstöðva.

Sönghópur Danska útvarpsins, DR Vokalensemblet, flytur tónlist tengda jólum eftir Michael Pretorius,Heinrich Kaminski, Jan Sandström, Gustav Lazarus Nordqvist, Peter Erasmus Lange-Müller ofl. Søren Christian Vestergaard leikur á orgel og stjórnandi er Marcus Creed.

Kynnir: Rakel Edda Guðmundsdóttir.

Aðventa er ein þekktasta saga Gunnars Gunnarssonar, en árið 2025 er 50 ára ártíð Gunnars. Sagan um hættuför Benedikts með hundi sínum Leó og forystusauðnum Eitli um snævi þakin öræfi norður í landi. Sagan hefur trúarlega drætti en fjallar þó fyrst og fremst um vegsemd og vanda manneskjunnar í heiminum.

Aðventa byggir á sannri frásögn af eftirleit Fjalla-Bensa í desember árið 1925 sem birtist í fyrsta hefti tímaritsins Eimreiðarinnar árið 1931. Sama ár birti Gunnar Gunnarsson sína gerð þessarar frásagnar í dönsku jólablaði Julesne og nefndi hana Den gode Hyrde. Árið 1939 kom frásögnin síðan út aftur á þýsku og bar titilinn Advent im Hochgebirge og hafði sagan þá tekið á sig þá skáldsagnamynd sem við þekkjum nú sem nóvelluna Aðventu.

Andrés Björnsson les.

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Netfang: [email protected]

Við byrjum þáttinn í heimi nýsköpunar og sprotafyrirtækja. Nýlega lauk sérstökum viðskiptahraðli fyrir heilsutæknisprota – sem haldið var af KLAK-icelandic startups, og við ætlum að forvitnast um hann. Þetta er búið að vera stórt ár fyrir KLAK, sem fagnaði 25 ára afmæli árið 2025. Við fáum til okkar Ástu Sóllilju Guðmundsdóttir, framkvæmdarstjóra og Harald Bergvinsson, verkefnastjóra, til að ræða þetta nánar.

Um miðbik þáttar fáum hundraðasta pistil Páls Líndal umhverfissálfræðings hér í Samfélaginu.

Hvernig breytist sjávarstaða við Ísland ef Grænlandsjökull, eða jöklar á Suðurskautslandinu, bráðna? Guðfinna Aðalgeirsdóttir, prófessor við jarðvísindadeild Háskóla Íslands, kíkir til okkar og fræðir okkur um áhrif hlýnunar jarðar á bráðnun jökla og afleiðingar þess á hækkun sjávarborðs jarðar.

Tónlist frá útsendingarlogg 2025-12-16

Bergman, Natalie - Gunslinger.

Springfield, Dusty - All I see is you.

Sam Fender & Olivia Dean - Rein me in.

Wednesday - Townies.

Þessi saga forsetaembættisins hefst 1. desember 1918 þegar Ísland varð frjálst og fullvalda ríki. Konungur Danmerkur var áfram þjóðhöfðingi Íslendinga.

Snemma í seinni heimsstyrjöld tóku Íslendingar konungsvaldið í eigin hendur og stofnuðu lýðveldi á Þingvöllum 17. júní 1944.

Guðni Th. Jóhannesson rekur sögu fyrstu fjögurra forseta lýðveldisins. Þeir voru Sveinn Björnsson, Ásgeir Ásgeirsson, Kristján Eldjárn og Vigdís Finnbogadóttir.

Veðurfregnir kl. 22:05.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: [email protected]

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

Við vorum á hjálparstarfsnótum í þættinum í dag. Guðrún Ágústa Guðmundsdóttir framkvæmdastjóri Samhjálpar og Hrönn Svansdóttir framkvæmdastjóri ABC barnahjálpar komu til okkar. Við töluðum við þær um starfsemi Samhjálpar g ABC barnahjálpar, mikilvægi sjálfboðaliða og það hversu mikilvægt er að gefa af sér og kenna börnunum okkar samkennd.

Svo var það Heilsuvaktin með Helgu Arnardóttur. Að þessu sinni ræddi Helga við Axel Finn Sigurðsson hjartalækni en þessi umfjöllun er miðuð að karlmönnum um og yfir fimmtugt. Axel ræddi þó í þetta sinn ekki um háþrýsting og ofþyngd sem auðvitað geta valdið kransæða- og hjartasjúkdómum heldur aðra þætti sem einnig hafa mikil áhrif þegar kemur að hjartaheilsu eins og t.d. félagsleg einangrun. Hann ræddi um svokallaða D-týpu karlmanna sem einangra sig gjarnan frá vinum og vandamönnum, miklu frekar en konur, og telja sig ekki hafa þörf fyrir þá, byrgja inni tilfinningar og vanlíðan, þjást mögulega af þunglyndi og leita í áfengi til að losa um streitu.

Tónlist í þættinum í dag:

Anda inn / Heimilistónar (Katla Margrét Þorgeirsdóttir)

Ég þarf enga gjöf í ár / Lón (Ásgeir Aðalsteinsson, Ómar Guðjónsson og Valdimar Guðmundsson)

I’ll be Home for Christmas / Dean Martin & Scarlett Johansson (Ram, Gannon & Kent)

UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Konungurinn lengi lifi, skrifaði Donald Trump um sjálfan sig á samfélagsmiðlum í febrúar.

Frá því að hann tók við embætti forseta hefur hann unnið að því að gjörbylta bandarísku stjórnkerfi og samfélagi með suðurafríska tæknimógúlinn Elon Musk sér við hlið.

Hugmyndirnar sem þeir styðjast í niðurrifinu og uppbyggingu hins nýja samfélags hafa lengi verið að bruggast í tæknigeiranum - og þær eru róttækari en marga grunar.

Lýðræðið er komið á endastöð, og Bandaríkin þurfa snjallan forstjóra sem stýrir samfélaginu eins og sprotafyrirtæki. Það þarf að byggja upp einveldi, nýtt konungsdæmi, segja jafnvel sumir.

Í þessum þáttum sökkvum við okkur ofan í þessar byltingarhugmyndir og hugsuðina á bakvið þær, konungssinnana í Kisildal.

Umsjón: Lóa Björk Björnsdóttir og Kristján Guðjónsson.

Hannes Hólmsteinn Gissurarson er prófessor emeritus í stjórnmálafræði og hefur sérhæft sig í frjálshyggju. Hann þekkir til í Silicon Valley, hefur hitt Peter Thiel og einnig marga helstu hugsuði frjálshyggjunnar. Hann hefur rætt við Thatcher og Hayek og Milton Friedman. Fáir þekkja hægristefnuna jafn vel og hafa barist jafn mikið fyrir sjónarmiðum frjálshyggjunnar hér á landi, í ræðu og riti. Við ræðum Trump-stjórnina, ólíkar stefnur innan bandaríska hægrisins, muninn á frjálshyggju og liberalisma (sem er víst það sama) og Kísildalinn.