Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Dr. Jón Ásgeir Sigurvinsson flytur.

Umsjónarmenn eru Björn Þór Sigbjörnsson og Þórunn Elísabet Bogadóttir.

Björn Þór Sigbjörnsson, Þórunn Elísabet Bogadóttir og Gígja Hólmgeirsdóttir fylgja hlustendum inn í daginn, skýra baksvið frétta og ræða við áhugavert fólk um Ísland og umheiminn.

Anna Sigríður Ólafsdóttir, prófessor í næringarfræði, bauð upp á ráðlagðan dagskammt en þar var meðal annars fjallað um hreinleika matvæla, tíma sem fer í að undirbúa og nærast. Eins matarsóun og sumarmat.

Gunnar Rögnvaldsson á Löngumýri sagði frá Vísnakeppni Safnahúss Skagfirðinga sem er haldin árlega á Sæluviku Skagfirðinga. Gunnar fór með þá fyrriparta sem fólk er beðið um að botna í þættinum en þeir tengjast vorkomunni. Eins mælir Gunnar með því að vísnasmiðir spreyti sig á að yrkja um tíðar sólarlandaferðir Íslendinga, skoðun seðlabankastjóra á þeim og afleiðingar að hans mati en þess má geta að Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri er einmitt úr Skagafirði, nánar tiltekið Hólum í Hjaltadal.

Stella Soffía Jóhannesdóttir, framkvæmdastjóri Alþjóðlegu bókmenntahátíðarinnar, ræddi hátíðina sem hófst á miðvikudag og lýkur á sunnudaginn. Fjölmargir viðburðir eru í boði og bæði hægt að mæta á staðinn eða fylgjast með í streymi.

Tónlist:

Vikivaki (vorið kemur) - Diddú,

Stars fell on Alabama - Cannonball og Coltrane,

Sea of love - Iggy Pop.

Umsjón: Björn Þór Sigbjörnsson og Guðrún Hálfdánardóttir.

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Í þættinum eru atburðir og málefni líðandi stundar skoðaðir í ljósi sögunnar. Umsjón: Vera Illugadóttir.

Umsjón: Vera Illugadóttir.

Í þættinum er fjallað um eitt mannskæðasta slys í sögu Noregs. Í illviðri 27. mars 1980 hvolfdi olíuborpallinum Alexander Kielland á Norðursjó og 123 menn fórust.

Morgunleikfimi með Halldóru Björnsdóttur.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Umsjón: Svanhildur Jakobsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: [email protected]

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var teiknarinn Halldór Baldursson. Hann hefur teiknað hárbeittar skopmyndir í dagblöðum og fréttamiðlum í áraraðir, Viðskiptablaðinu, Blaðinu, 24 stundum, Morgunblaðinu, Fréttablaðinu og hefur nú fært sig yfir á visir.is. Hann hefur kennt teikningu og myndskreytingu við Listaháskóla Íslands auk þess að hafa myndskreytt fjölda bóka og auglýsinga. Við töluðum við Halldór í dag um það hvenær og hvernig hann byrjaði að teikna, um skopmyndir og það að dansa á línunni þegar kemur að húmor.

Í matarspjallinu í dag töluðum við svo um samlokur. Það væri hægt að tala endalaust um mismunandi samlokur, en við höfðum sem upphafspunkt þessar týpísku samlokur sem hægt er að kaupa út um allt með til dæmis túnfisk- rækju- skinkusalati eða roast beef og bárum þær saman við heimasmurðar samlokur og heimagerð salöt.

Tónlist í þættinum í dag:

Egils appelsín / Spilverk þjóðanna (Spilverk þjóðanna)

Sunshine on Leith / The Proclaimers (Charlie Reid og Craig Reid)

Whatcha See is Whatcha Get / The Dramatics (Tony Hester)

UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Dánarfregnir.

Útvarpsfréttir.

Umsjón hefur Brynhildur Björnsdóttir söngkona og fjölmiðlakona.

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Maður á þrítugsaldri lést eftir hnífstungu við verslunina Fjarðarkaup í Hafnarfirði skömmu fyrir miðnætti í gær. Fjórir voru handteknir með aðstoð sérsveitar ríkislögreglustjóra.

Varðskipið Freyja vinnur nú að því að draga flutningaskipið Wilson Skaw varfærnislega á meira dýpi. Skipið losnaði af strandstað í aukinni ölduhæð og vindi í morgun. Það strandaði á Húnaflóa á þriðjudaginn.

Rússnesk yfirvöld rannsaka hvers vegna herþota varpaði sprengju á rússnesku borgina Belgorod í gærkvöld. Borgin er nálægt víglínunni nærri Úkraínu og varnarmálaráðuneytið segir að mistök hafi verið gerð.

Yfir fjögur hundruð hafa fallið og hátt í fjögur þúsund særst í borgarastyrjöldinni í Súdan.

Öldrunarlæknir á Sjúkrahúsinu á Akureyri segir að starfsfólk hafi miklar áhyggjur af fækkun hjúkrunarrýma í bænum. Tvöfalt fleiri bíða eftir að komast á hjúkrunarheimili en á sama tíma í fyrra.

Dominic Raab sagði í morgun af sér embætti í bresku ríkisstjórninni. Hann er sagður hafa sýnt undirmönnum sínum ógnandi tilburði á fundum í ráðuneytum sínum.

Sóttvarnalæknir telur að annir í heilbrigðiskerfinu og efasemdir um bólusetningu geti skýrt minni þátttöku í bólusetningum barna frá heimsfaraldri. Þátttakan er þó enn mjög mikil.

Daglegur fréttaskýringaþáttur þar sem stór og lítil fréttamál eru matreidd á einfaldan hátt.

Silíkonbrjóstapúðinn er rúmlega sextugur og hefur notið síaukinna vinsælda eftir því sem árin hafa liðið. Talið er að silíkonpúðar séu settir í um 300 manns á ári á Íslandi. En á undanförnum árum hefur komið í ljós að samband getur verið á milli silikonpúða og veikinda. Talið er að um 3% þeirra sem fá grædda í sig púða fái svokallað ASIA heilkenni, upplifi mikla þreytu, vöðvaverki, liðverki, einbeitingarskort og fleiri illskilgreinanleg einkenni.

Ragnhildur Thorlacius sér um þáttinn.

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Pétur Magnússon.

Netfang: [email protected]

Við verðum á Vestfjörðum í dag. Byrjum í Bolungarvík, þar sem ég er staddur núna. Hér ætlum við að tala við Þorstein Másson. Hann er framkvæmdastjóri Bláma sem vinnur að því að finna leiðir í orkuskiptum í samgöngum og iðnaði. Ræðum meðal annars um þekkinguna á þeim vélum og búnaði sem þarf að vera til staðar og veltum fyrir okkur hvort sú þekking sé til staðar.

Við ræðum svo við Söndru Magdalenu Granquist selasérfræðing í dýraspjalli dagsins en hún er á hvammstanga þar sem selasetur íslands er statt. Sandra segir okkur allt um rannsóknir sínar á selum og hvernig staða þeirra er við Ísland - og svo útskýrir hún kannski fyrir okkur afhverju kópar eru sætasta ungviði dýraríkisins.

Málfarsmínúta

Svo rennum við inn á Ísafjörð og hittum þar Nanný Örnu Guðmundsdóttur bæjarfulltrúa og framkvæmdastjóra ferðþjónustufyrirtækisins Borea Adventures. Spyrjum hana aðeins út í sumarið sem hófst í gær - bæði frá sjónarhorni bæjarfulltrúans og framkvæmdastjórans.

Útvarpsfréttir.

Fjallað er um fjórar konur sem fléttuðust með píanóleik sínum inn í átök seinni heimsstyrjaldar og heilluðu bæði almenning og einræðisherra.

Umsjón: Halla Oddný Magnúsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Um leið og Elísabet Englandsdrottning lést í september 2022 á 97. aldursári eftir 70 ára valdatíð tók Karl sonur hennar við völdum. Hann er sá ríkisarfi í sögu Bretlands sem lengst hefur beðið eftir því að taka við og ætti að vera vel undirbúinn fyrir starfið.

Hvað hefur hann gert öll þessi ár? Hvernig voru uppvaxtarár hans og hvernig hefur lífshlaup hans verið. Hefur það undirbúið hann vel fyrir þetta hlutverk?

Karl verður krýndur 6. maí við afar hátíðlega athöfn sem byggir á fornum hefðum og venjum. Við skyggnumst bak við rauðu flauelstjöldin og skoðum hvernig konungur er krýndur og veltum fyrir okkur hversvegna yfirhöfuð sé verið að framkvæma þessa athöfn. Þessa þriðja Bretakonungs sem ber nafnið Karl bíða ýmsar áskoranir, ekki síst í einkalífinu þar sem samskipti í nánustu fjölskyldu hans hafa verið stirð.

Hver er maðurinn sem tekur nú við þessu áberandi og valdamikla hlutverki? Við förum aftur í tímann og líka áfram og veltum fyrir okkur; hver er framtíð breska konungsveldisins. Til að varpa ljósi á það er rætt við fólk úr ýmsum áttum.

Umsjónarmaður: Anna Lilja Þórisdóttir.

Hver er Karl 3. Bretakonungur? Stiklað á stóru um lífshlaup hans, allt frá litlum prins til manns á eftirlaunaaldri, einkalífið, áhugamálin, starfið sem prinsinn af Wales. Hefði hann verið ráðinn í starf konungs ef það hefði verið auglýst? Rætt er við fólk víða að og leitast við að svara spurningunni: Hvað hefur mótað manninn og hver er maðurinn?

Umsjón: Anna Lilja Þórisdóttir.

Útvarpsfréttir.

Vínil plata úr safninu dregin fram og spiluð í heild.

Vínil plata úr safninu dregin fram og spiluð í heild.

Plata vikunnar er Jurassic 5 með bandarísku hip hop sveitinni Jurassic 5, sem gefin var út árið 1998.

Umsjón: Lydía Grétarsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Íþróttafréttafólk RÚV er með sjónvarpsþættina Aftureldingu á heilanum. Rætt er við fólkið á bakvið tjöldin og líka einstaklinga sem þekkja þemu þáttanna af eigin reynslu.

Til okkar koma Hrafnhildur Skúladóttir, leikja- og markahæsta landsliðskona Íslands í handbolta, og Óskar Bjarni Óskarsson, fyrrum aðstoðarlandsliðsþjálfari, sem kannast við ýmislegt tengt kvennaboltanum í þættinum en við byrjum á einum leikstjóra þáttanna, Göggu Jónsdóttur og Ásgeiri Jónssyni, þjálfara, sem lagði leikurum þáttanna handboltalínurnar.

Brot úr Morgunvaktinni.

Veðurstofa Íslands.

Dánarfregnir.

Dægurflugur og söngvar frá ýmsum tímum.

Umsjón: Jónatan Garðarsson.

Leikin eru lög með Lovell systrum frá Atlanta, sem hófu söngferil sinn sem Lovell Sisters, en breyttust í dúettinn Larkin Poe þegar elsta systirn hætti i árslok 2009. Lovell systur spiluðu upphaflega Bluegrass og kántrý en Larkin Poe hefur hallað sér meira í átt að blústónlist.

Umsjón: Jónatan Garðarsson.

Fjallað er um fjórar konur sem fléttuðust með píanóleik sínum inn í átök seinni heimsstyrjaldar og heilluðu bæði almenning og einræðisherra.

Umsjón: Halla Oddný Magnúsdóttir.

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Pétur Magnússon.

Netfang: [email protected]

Við verðum á Vestfjörðum í dag. Byrjum í Bolungarvík, þar sem ég er staddur núna. Hér ætlum við að tala við Þorstein Másson. Hann er framkvæmdastjóri Bláma sem vinnur að því að finna leiðir í orkuskiptum í samgöngum og iðnaði. Ræðum meðal annars um þekkinguna á þeim vélum og búnaði sem þarf að vera til staðar og veltum fyrir okkur hvort sú þekking sé til staðar.

Við ræðum svo við Söndru Magdalenu Granquist selasérfræðing í dýraspjalli dagsins en hún er á hvammstanga þar sem selasetur íslands er statt. Sandra segir okkur allt um rannsóknir sínar á selum og hvernig staða þeirra er við Ísland - og svo útskýrir hún kannski fyrir okkur afhverju kópar eru sætasta ungviði dýraríkisins.

Málfarsmínúta

Svo rennum við inn á Ísafjörð og hittum þar Nanný Örnu Guðmundsdóttur bæjarfulltrúa og framkvæmdastjóra ferðþjónustufyrirtækisins Borea Adventures. Spyrjum hana aðeins út í sumarið sem hófst í gær - bæði frá sjónarhorni bæjarfulltrúans og framkvæmdastjórans.

Kistnihald undir jökli kom út árið 1968. Þar er sagt frá umboðsmanni biskups, Umba, sem sendur er undir Jökul til að kanna stöðu mála í söfnuði einum á Snæfellsnesi. Tilefni fararinnar er að séra Jón Prímus er talinn vera hættur að sinna embættisverkum og hjúskaparstaða hans heldur óljós. Umbi á að setja saman skýrslu um ferð sína og heldur undir Jökul vopnaður segulbandi en skýrslugerðin verður snúnari eftir því sem á líður enda fer Umbi að efast mjög um rökræn tök sín á þeim heimi sem hann er staddur í. Hann þvælist inn í veröldina undir Jökli sem kannski er ekki það versta heldur óvissan um eðli þess veruleika sem hann flækist í.

Höfundur les. Hljóðitað 1975.

Lestrar Halldórs Laxness úr safni RÚV eru færðir þjóðinni að gjöf í samstarfi við Guðnýju Halldórsdóttur og Sigríði Halldórsdóttur, dætur skáldsins.

eftir Halldór Laxness.

Höfundur les.

(Hljóðritað 1975)

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: [email protected]

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var teiknarinn Halldór Baldursson. Hann hefur teiknað hárbeittar skopmyndir í dagblöðum og fréttamiðlum í áraraðir, Viðskiptablaðinu, Blaðinu, 24 stundum, Morgunblaðinu, Fréttablaðinu og hefur nú fært sig yfir á visir.is. Hann hefur kennt teikningu og myndskreytingu við Listaháskóla Íslands auk þess að hafa myndskreytt fjölda bóka og auglýsinga. Við töluðum við Halldór í dag um það hvenær og hvernig hann byrjaði að teikna, um skopmyndir og það að dansa á línunni þegar kemur að húmor.

Í matarspjallinu í dag töluðum við svo um samlokur. Það væri hægt að tala endalaust um mismunandi samlokur, en við höfðum sem upphafspunkt þessar týpísku samlokur sem hægt er að kaupa út um allt með til dæmis túnfisk- rækju- skinkusalati eða roast beef og bárum þær saman við heimasmurðar samlokur og heimagerð salöt.

Tónlist í þættinum í dag:

Egils appelsín / Spilverk þjóðanna (Spilverk þjóðanna)

Sunshine on Leith / The Proclaimers (Charlie Reid og Craig Reid)

Whatcha See is Whatcha Get / The Dramatics (Tony Hester)

UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Íþróttafréttafólk RÚV er með sjónvarpsþættina Aftureldingu á heilanum. Rætt er við fólkið á bakvið tjöldin og líka einstaklinga sem þekkja þemu þáttanna af eigin reynslu.

Til okkar koma Hrafnhildur Skúladóttir, leikja- og markahæsta landsliðskona Íslands í handbolta, og Óskar Bjarni Óskarsson, fyrrum aðstoðarlandsliðsþjálfari, sem kannast við ýmislegt tengt kvennaboltanum í þættinum en við byrjum á einum leikstjóra þáttanna, Göggu Jónsdóttur og Ásgeiri Jónssyni, þjálfara, sem lagði leikurum þáttanna handboltalínurnar.