Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Séra Margrét Lilja Vilmundardóttir flytur.

Umsjónarmenn eru Björn Þór Sigbjörnsson og Þórunn Elísabet Bogadóttir.

Viðskiptabankarnir þrír högnuðust samanlagt um rúma 14 milljarða króna á fyrstu þremur mánuðum ársins. Arðsemi Landsbankans var lökust en vaxtamunur hans er minni en hinna bankanna. Þórður Snær Júlíusson, ritstjóri Kjarnans, fór yfir árshlutauppgjörin í spjalli um efnahag og samfélag.

Í Berlínarspjalli sagði Arthúr Björgvin Bollason meðal annars frá heimsóknum þýskra ráðamanna til Kænugarðs og úrslitum fylkiskosninganna í Slésvík-Holtsetalandi; þar hlutu Kristilegir demókratar mjög góða kosningu en Jafnaðarmenn fengu á baukinn.

Frambjóðendur til sveitarstjórna í kosningunum á laugardaginn setja ekki málefni fatlaðra á oddinn. Það segir Þuríður Harpa Sigurðardóttir, formaður Öryrkjabandalagsins. Sveitarfélögin hafa annast málaflokkinn í rúman áratug og standa sig misvel að hennar sögn.

Tónlist:

You belong to me - Carla Bruni,

Með hækkandi sól - Systur,

Línudans - Ellen Kristjánsdóttir,

Ich hab noch einen Koffer in Berlin - Marlene Dietrich.

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Umsjón: Andri Yrkill Valsson

Tæknimaður: Gísli Kjaran Kristjánsson

Útvarpsfréttir.

Morgunleikfimi með Halldóru Björnsdóttur.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Umsjón: Kristján Kristjánsson.

Útvarpsfréttir.

Um litróf mannlífsins.

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Helga Arnardóttir

Eurovisiondagurinn er runninn upp. Í kvöld keppa þau Beta, Sigga, Elín og Eyþór fyrir Íslands hönd í fyrri undankeppninni og svo þá kemur í ljós hvort atriðið kemst áfram í aðalkeppnina á laugardaginn kemur. Það voru einhver vandamál með hljóðblöndunina á sviðinu á dómararennslinu í gær en kom víst ekki að sök í útsendingunni. Það er skemmtilegt og spennandi sjónvarpskvöld framundan hjá flestum í dag. Við fengum Evu Ásrúnu Albertsdóttur söngkonu og Jón Ólafsson tónlistarmann í þáttinn í Eurovisionspjall í dag, en fyrst hringdum við í Felix Bergsson, sem var staddur í Pala Olympico höllinni í Tórino og fengum hann til að segja okkur frá stemningunni í íslenska hópnum. Í dag var aukaæfing þar sem átti að laga hljóðvandamál gærdagsins. Sem sagt Eurovisionspjall í fyrri hluta þáttarins í dag.

Svo í seinni hlutanum fræddumst við um lupus, eða rauða úlfa. Í dag er alþjóðlegur dagur lupus, eða rauðra úlfa eins og sjúkdómurinn heitir á íslensku. Þetta er sjaldgæfur og alvarlegur sjálfsofnæmissjúkdómur sem getur valdið bólgum og verkjum um allan líkamann. Hann veldur því að ónæmiskerfið sem venjulega berst við sýkingar, snýst gegn eigin frumu, vefjum og líffærum. Við fengum Hrönn Stefánsdóttur, formann lupushóps Gigtarfélags Íslands, til að koma í þáttinn og segja okkur meira frá sjúkdóminum og þessum alþjóðlega degi lupus, eða rauðra úlfa.

UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Dánarfregnir.

Útvarpsfréttir.

Hádegið er daglegur fréttaskýringaþáttur í umsjón Guðmundar Björns Þorbjörnssonar og Katrínar Ásmundsdóttur. Fjallað er um innlend og erlend fréttamál, menningu, íþróttir og daglegt líf. Fréttaskýringar, samtöl og umræður um það sem er efst á baugi.

Við hefjum þáttinn á samkeppnismálum. Norska fjarskiptafyrirtækið Telenor hlaut á dögunum sekt upp á 1,2 milljarða norskra króna, eða því sem nemur tæplega 17 milljörðum íslenskra króna. Sektin er um fimmfalt hærri en árleg framlög til eftirlitsstofnunar EFTA, ESA, og aldrei áður hefur norskt fyrirtæki hlotið jafn háa sekt frá stofnuninni. Við ræddum við Árna Pál Árnason, fulltrúa Íslands í stjórn eftirlitsstofnunarinnar um sektina og hlutverk ESA.

Ncuti Gatwa er fjórtándi leikarinn sem fer með hlutverk Doktorsins í sjónvarpsþáttaröðinni Doctor Who, eða Tímaferðalangnum. Allir forverar hans í hlutverkinu, í fimmtíu ára sögu þáttanna, hafa verið hvítir en öðru máli gegnir um Gatwa sem er fæddur í Rúanda og alinn upp í Skotlandi. Hann tekur við af Jodie Whitaker, sem var fyrsta konan sem lék Doktorinn. Við fjöllum um leikaraskiptin, þáttinn og mikilvægi birtingarmynda í afþreyingarefni í síðari hluta þáttarins.

Hádegið er fréttaþáttur sem er á dagskrá alla virka frá 12 til 13 í umsjón Guðmundar Björns Þorbjörnssonar og Katrínar Ásmundsdóttur.

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Með Kvosarskipulaginu í miðborg Reykjavíkur breyttist ýmislegt, allt í einu voru komin borð og stólar utandyra við veitingastaði, og gestir gátu notið sólar og útiveru. Laugavegur er nú að mestu göngugata og veitingastaðir hafa sett húsgögn útfyrir. Lögreglan hefur undanfarna viku verið reka gesti inn, vegna þess að margir staðanna hafa ekki tilskilinn leyfi. Hvimleitt og erfitt því rekstur margra staðanna er á nippinu eftir covid. Aðalgeir Ásvaldsson er framkvæmdastjóri samtaka fyrirtækja á veitingamarkaði

Samfélagið heldur áfram að fjalla um máva í Garðabænum - Arnór Þ. Sigfússon fuglafræðingur spjallar við Arnhildi um Sílamáfinn sem er um margt forvitnilegur, samlíf manna og máfa, hvers konar ráð duga helst gegn ágengum máfum og hvernig máfurinn var hrakinn af Keflavíkurflugvelli á sínum tíma.

Við ætlum einnig að kynna okkur sjálfbær fjármál og hvernig þau passa inn í myndina um sjálfbæra framtíð og sjálfbær samfélög. Öll þessi sjálfbærni kostar jú. Bjarni Herrera, sérfræðingur í sjálfbærni og sjálfbærum fjármálum, sem gaf nýverið út bók um þessi efnistök.

Sigurður Ingi Friðleifsson sviðstjóri Orkuseturs: markmið stjórnvalda í orkuskiptum og staðan almennt í þeim málum.

Dagný Jónsdóttir hjá HS Orku og Kolbrún Ragna Ragnarsdóttir hjá Orku náttúrunnar: nýsköpun og fjölnýting við virkjun jarðvarma.

Ráðgátan um fæturnar sem skolaði á land

Ruslarabb

Pistill frá Páli Líndal

Útvarpsfréttir.

Lofthelgin býður hlustendum að fljóta frjálslega í tíma og rúmi á lignu hafi hughrifatónlistar. Frá endurómi fortíðar til nýjustu strauma 21. aldarinnar leitum við heimshornanna á milli að réttri stemningu og andrúmslofti til að leiða hlustandann á ný mið andans. Út fyrir endimörk algleymis.

Umsjón er í höndum Friðriks Margrétar-Guðmundsson.

Útvarpsfréttir.

Umsjónarmaður spjallar um hvaðeina milli himins og jarðar, oft af sögulegu tagi, les forvitnilega texta úr ýmsum áttum, bæði íslenska og erlenda, og reynir af öllum mætti að hafa ofan af fyrir hlustendum þá klukkustund sem þátturinn stendur. Umsjón: Illugi Jökulsson.

Viktor Kravténko var Úkraínumaður á táningsaldri þegar rússneska byltingin gekk yfir og síðan valdarán kommúnista. Hann gekk til liðs við kommúnista og taldi þá mundu byggja upp nýtt og réttlátt þjóðfélag. Seinna stakk hann af úr landi og skrifaði með bandarískum blaðamanni frábæra bók, Ég kaus frelsið.

Illugi Jökulsson les úr minningum hans þar sem segir frá fyrstu tilraunum til samyrkjubúskapar og þeirri ákvörðun hans að gerast hetjulundaður námuverkamaður í Donbass.

Útvarpsfréttir.

Þáttur fyrir áhugafólk um listir og menningu. Ljósi varpað á það sem efst er á baugi hverju sinni, menningin nær og fjær skoðuð frá ólíkum sjónarhornum og skapandi miðlar settir undir smásjána.

Umsjón: Halla Harðardóttir og Tómas Ævar Ólafsson.

Dimma útgáfa fagnar um þessar mundir 30 ára afmæli. Hún var stofnuð árið 1992 í þeim tilgangi að gefa út tónlist og bókmenntir. Þar kennir ýmissa grasa, undir merkjum Dimmu hafa komið út ljóð og ljóðaþýðingar, vísnatónlist, þjóðlög og jazz, auk barnaefnis. Nú nýlega opnaði Dimmubúð við Óðinsgötu 7 þar sem þetta allt saman er til sölu og Víðsjá brá sér í Þingholtin í morgun og hitti þar fyrir manninn á bak við útgáfuna Aðalstein Ásberg Sigurðsson. Hann ætlar að hjálpa okkur að bregða birtu á Dimmuna og segja okkur frá útgáfunni.

"Ætlum við Íslendingar að vera þjóð á meðal þjóða í náttúruvernd eða ætlum við að ganga gegn alþjóðlegum viðmiðum náttúruverndar og sitja eftir sem siðlaust eyland?" spyr Dalrún Kaldakvísl sagnfræðingur í þrumupistli hér á eftir um langreyðar og hvalveiðar við Ísland. En fyrir liggur að stórhvalaveiðar munu hefjast næsta mánuði hér við land. Dalrún segir okkur í dag frá forsögu hvalveiða, stöðu þeirra í dag og horfur.

Við fjöllum líka um nýja íslenska djasstónlist. Pétur Grétarsson þulur hér á Rás 1 rakst á tónlistarmanninn Andrés Þór hér nú á dögunum og tók hann aðeins á tal um nýútkomna plötu, Hereby.

Umsjón: Jóhannes Ólafsson

Útvarpsfréttir.

Fjallað er fordómalaust um menningu samtímans í öllum sínum fjölbreytileika, samfélagsmiðla, dægurmenningu, allt sem mótar líf okkar hér og nú og speglar frá degi til dags.

Umsjón: Lóa Björk Björnsdóttir og Bjarni Daníel Þorvaldsson.

Af hverju má ekki vera gaman að mótmæla? Salvör Gullbrá Þórarinsdóttir hefur mætt undanfarnar helgar á mótmæli á Austurvelli og er þessi spurning hugleikin. Hún veltir fyrir sér nautnaaktivisma út frá hugmyndum Adrienne Maree Brown.

Kammerklúbburinn Feima er tónlistarverkefni sem ætlar sér að setja kvenhöfunda og flytjendur í forgrunn. Fyrstu tónleikar þessa hóps sem sprottinn er upp frá hljómsveitinni Elju verða haldnir í Hörpu næsta fimmtudagskvöld. Steinunn Vala Pálsdóttir og Anna Gréta Sigurðardóttir segja okkur af hverju þeim þykir kammertónlist svona skemmtileg.

Listahátíðin Documenta hefst í Þýskalandi í næsta mánuði, þetta er ein stærsta og mikilvægasta myndlistarhátið heims, en hún fer aðeins fram á fimm ára fresti. Listrænir stjórnendur hátíðarinnar eru í fyrsta skipti frá landi utan Evrópu, en það er indónesíska listakollektífið Ruangrupa. Við spjöllum við tvo meðlimi hópsins í Lestinni í dag um hrísgrjónageymslur, aðferðafræði hangsins og Documenta 15.

Fréttir og fréttaskýringar í útvarpi þar sem kafað er dýpra í málin, þau sett í stærra samhengi og skýringa leitað.

Hópstjóri náttúruvár á Veðurstofunni segir að ekki ætti að koma á óvart að aftur gysi á Reykjanesskaga á næstu árum. Mikil skjálftavirkni hefur verið þar síðustu daga. Arnar Björnsson talaði við Kristínu Jónsdóttur.

Tilraunaverkefni um sjúkraþyrlu á Suðurlandi, sem ríkisstjórnin samþykkti fyrir rúmum tveimur árum, hefur ekki orðið að veruleika. Um 350 kílómetrar eru á milli starfhæfra sjúkraflugvalla á svæðinu. Alma Ómarsdóttir sagði frá.

Í samgönguáætlun fyrir næsta einn og hálfa áratuginn eru aðeins tvö verkefni í nýframkvæmdum á Norðurlandi vestra. Tæplega fimmtíu prósent af vegakerfi í landshlutanum eru malarvegir. Ágúst Ólafsson talaði við Unni Valborgu Hilmarsdóttur.

Samgöngumálin brenna á íbúum Vestmannaeyja í aðdraganda sveitarstjórnarkosninga á laugardag enda tengist velferð þeirra samgöngum með einum eða öðrum hætti og niðurgreiða þarf flugið. Jóhanna Vigdís Hjaltadóttir ræddi við Einar Björn Árnason.

Þáttur fyrir forvitna krakka og aðra fjölskyldumeðlimi. Sigyn Blöndal segir frá uppfinningum og algengum hlutum í umhverfi okkar á upplýsandi hátt.

Í þættinum í dag ætlum við að fræðast um vélmenni, vélmenni í geimnum, fólk á mars og gervigreind.

Hvernig voru fyrstu vélmennin? Hvernig hjálpa þau okku í dag? Taka þau einhverntímann yfir? Förum við mannfólkið einhverntímann til Mars? Geta vélmenni hjálpað okkur við það?

Hvað er gervigreind?

Sérfræðingur þáttarins er: Ari Kristinn Jónsson

Veðurstofa Íslands.

Dánarfregnir.

Um litróf mannlífsins.

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Helga Arnardóttir

Eurovisiondagurinn er runninn upp. Í kvöld keppa þau Beta, Sigga, Elín og Eyþór fyrir Íslands hönd í fyrri undankeppninni og svo þá kemur í ljós hvort atriðið kemst áfram í aðalkeppnina á laugardaginn kemur. Það voru einhver vandamál með hljóðblöndunina á sviðinu á dómararennslinu í gær en kom víst ekki að sök í útsendingunni. Það er skemmtilegt og spennandi sjónvarpskvöld framundan hjá flestum í dag. Við fengum Evu Ásrúnu Albertsdóttur söngkonu og Jón Ólafsson tónlistarmann í þáttinn í Eurovisionspjall í dag, en fyrst hringdum við í Felix Bergsson, sem var staddur í Pala Olympico höllinni í Tórino og fengum hann til að segja okkur frá stemningunni í íslenska hópnum. Í dag var aukaæfing þar sem átti að laga hljóðvandamál gærdagsins. Sem sagt Eurovisionspjall í fyrri hluta þáttarins í dag.

Svo í seinni hlutanum fræddumst við um lupus, eða rauða úlfa. Í dag er alþjóðlegur dagur lupus, eða rauðra úlfa eins og sjúkdómurinn heitir á íslensku. Þetta er sjaldgæfur og alvarlegur sjálfsofnæmissjúkdómur sem getur valdið bólgum og verkjum um allan líkamann. Hann veldur því að ónæmiskerfið sem venjulega berst við sýkingar, snýst gegn eigin frumu, vefjum og líffærum. Við fengum Hrönn Stefánsdóttur, formann lupushóps Gigtarfélags Íslands, til að koma í þáttinn og segja okkur meira frá sjúkdóminum og þessum alþjóðlega degi lupus, eða rauðra úlfa.

UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

eftir Sigurð Pálsson. Höfundur les.

Sagt er frá sumri í lífi ungs íslensks myndlistarmanns, Viktors Karlssonar, sem tekst á við mikla sorg þegar sú manneskja sem stendur honum næst deyr skyndilega. Hann fer til Parísar þar sem hann kynnist allskonar fólki.

(Áður á dagskrá 2003)

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Með Kvosarskipulaginu í miðborg Reykjavíkur breyttist ýmislegt, allt í einu voru komin borð og stólar utandyra við veitingastaði, og gestir gátu notið sólar og útiveru. Laugavegur er nú að mestu göngugata og veitingastaðir hafa sett húsgögn útfyrir. Lögreglan hefur undanfarna viku verið reka gesti inn, vegna þess að margir staðanna hafa ekki tilskilinn leyfi. Hvimleitt og erfitt því rekstur margra staðanna er á nippinu eftir covid. Aðalgeir Ásvaldsson er framkvæmdastjóri samtaka fyrirtækja á veitingamarkaði

Samfélagið heldur áfram að fjalla um máva í Garðabænum - Arnór Þ. Sigfússon fuglafræðingur spjallar við Arnhildi um Sílamáfinn sem er um margt forvitnilegur, samlíf manna og máfa, hvers konar ráð duga helst gegn ágengum máfum og hvernig máfurinn var hrakinn af Keflavíkurflugvelli á sínum tíma.

Við ætlum einnig að kynna okkur sjálfbær fjármál og hvernig þau passa inn í myndina um sjálfbæra framtíð og sjálfbær samfélög. Öll þessi sjálfbærni kostar jú. Bjarni Herrera, sérfræðingur í sjálfbærni og sjálfbærum fjármálum, sem gaf nýverið út bók um þessi efnistök.

Sigurður Ingi Friðleifsson sviðstjóri Orkuseturs: markmið stjórnvalda í orkuskiptum og staðan almennt í þeim málum.

Dagný Jónsdóttir hjá HS Orku og Kolbrún Ragna Ragnarsdóttir hjá Orku náttúrunnar: nýsköpun og fjölnýting við virkjun jarðvarma.

Ráðgátan um fæturnar sem skolaði á land

Ruslarabb

Pistill frá Páli Líndal

Fjallað er fordómalaust um menningu samtímans í öllum sínum fjölbreytileika, samfélagsmiðla, dægurmenningu, allt sem mótar líf okkar hér og nú og speglar frá degi til dags.

Umsjón: Lóa Björk Björnsdóttir og Bjarni Daníel Þorvaldsson.

Af hverju má ekki vera gaman að mótmæla? Salvör Gullbrá Þórarinsdóttir hefur mætt undanfarnar helgar á mótmæli á Austurvelli og er þessi spurning hugleikin. Hún veltir fyrir sér nautnaaktivisma út frá hugmyndum Adrienne Maree Brown.

Kammerklúbburinn Feima er tónlistarverkefni sem ætlar sér að setja kvenhöfunda og flytjendur í forgrunn. Fyrstu tónleikar þessa hóps sem sprottinn er upp frá hljómsveitinni Elju verða haldnir í Hörpu næsta fimmtudagskvöld. Steinunn Vala Pálsdóttir og Anna Gréta Sigurðardóttir segja okkur af hverju þeim þykir kammertónlist svona skemmtileg.

Listahátíðin Documenta hefst í Þýskalandi í næsta mánuði, þetta er ein stærsta og mikilvægasta myndlistarhátið heims, en hún fer aðeins fram á fimm ára fresti. Listrænir stjórnendur hátíðarinnar eru í fyrsta skipti frá landi utan Evrópu, en það er indónesíska listakollektífið Ruangrupa. Við spjöllum við tvo meðlimi hópsins í Lestinni í dag um hrísgrjónageymslur, aðferðafræði hangsins og Documenta 15.