Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Séra Karen Lind Ólafsdóttir flytur.

Umsjónarmenn eru Björn Þór Sigbjörnsson og Þórunn Elísabet Bogadóttir.

Liðin eru 90 ár í dag frá fæðingu eins áhrifamesta mannréttindafrömuðar síðari tíma og ógleymanlegs ræðusnillings. Martin Luther King fæddist 15. janúar 1929. Við rifjuðum upp og fluttum brot úr frægustu ræðu hans, I have a dream, og fluttum dálítinn blús, sem saminn var í tilefni morðsins á King 1968. - Íslenskur sjávarútvegur er mikið karlavígi. Forstjórar sjávarútvegsfyrirtækjanna eru jafnan karlar og stjórnarmennirnir líka. Á því er þó einstaka undantekning; nokkrar konur sitja í stjórnum útgerðarfélaga. En hvernig ætli þeim líði í störfum sínum innan um alla karlana og hver er upplifun þeirra af greininni? Guðfinna Pétursdóttir rannsakaði málið í lokaverkefni í viðskiptafræði við Háskóla Íslands. Hún, og leiðbeinandi hennar, Ásta Dís Óladóttir lektor, komu á Morgunvaktina hálf átta, og ræddu um konur í stjórnum sjávarútvegsfyrirtækja. - Stefan Löfven, formaður sænska Jafnaðarmannaflokksins, hefur frest fram yfir hádegi á morgun til að tryggja stuðning þvert á meginlínur sænskra stjórnmála við myndun nýrrar ríkisstjórnar. Atkvæði verða þá greidd í þinginu á föstudag. Í gær voru fjórir mánuðir liðnir frá þingkosningum en allar tilraunir til myndunar nýrrar ríkisstjórnar hafa farið út um þúfur. Nú síðast treysti Vinstriflokkurinn sér ekki til að styðja eða veita hlutleysi samstarfssamning Jafnaðarmanna, Græningja, Miðflokksins og Frjálslyndra. Gunnhildur Lily Magnúsdóttir, dósent í stjórnmálafræði við Háskólann í Malmö, fór yfir stöðuna í Svíþjóð að loknum 8-fréttum. - Sú var tíð að pukrast var með andlega sjúkdóma. Fólk talaði ekki um geðræn veikindi, hvorki sín né vina og vandamanna. Þetta hefur breyst, sem betur fer, fólk er opnara og viðurkennir sjúkdóma fyrir sjálfu sér og öðrum. Nýverið kom út bókin Riddarar hringavitleysunnar en í henni fjallar Ágúst Kristján Steinarrsson um eigin geðhvörf og lýsir baráttu sinni við veikindin. Ágúst Kristján sagði frá reynslu sinni. - Tónlist: Otis Spann - Blues for Martin Luther King; ABBA - Take a chance on me; Ágúst Kristján Steinarrsson - Ég er hér.

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Umsjón: Kristján Sigurjónsson

Útvarpsfréttir.

Gestir úr öllum kimum þjóðfélagsins deila sögu sinni með hlustendum. Umsjón: Sigurlaug M. Jónasdóttir.

Ragnhildir vinnur sem markþjálfi í dag og segir í þættinum frá því hvernig hægt sé að hanna lífið sitt upp á nýtt.

Morgunleikfimi með Halldóru Björnsdóttur.

Útvarpsfréttir.

Umsjón: Kristján Kristjánsson.

Útvarpsfréttir.

Um litróf mannlífsins.

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Helga Arnardóttir

Árið 1802 birtist á Djúpavogi ungur, þeldökkur maður sem settist þar að. Þessi maður hét Hans Jónatan og er eftir því sem best er vitað fyrsti þeldökki maðurinn sem settist að á Íslandi. Enginn virtist hafa neitt við húðlitinn að athuga heldur var Hans Jónatan metinn fyrir sína góðu menntun og manngæsku. Hann starfaði við verslunina í Löngubúð á Djúpavogi og varð síðar verslunarstjóri og í dag . Hans hafði verið þræll allt sitt líf en það má segja að hann hafi stolið sjálfum sér og gerst frjáls maður á Íslandi. Afkomendur hans og Katrínar, eiginkonu hans, eru á tólfta hundraðið í dag. Bryndís Kristjánsdóttir og Valdimar Leifsson komu í þáttinn og sögðu frá heimildarmynd sem þau hafa gert um merkilega sögu Hans Jónatans.

Björk Ingvarsdóttir býr og starfar á Hólmavík og hefur nýlegið lokið hundaþjálfaranámi. Kristín Einarsdóttir, okkar kona á ströndum, hitti Björk og fékk hana meðal annars til segja frá því þegar hundurinn hennar hún Tinna var hætt komin í sjónum við Hólmavík.

Bandalag jafnaðarmanna var íslenskur stjórnmálaflokkur stofnaður árið 1983 að frumkvæði Vilmundar Gylfasonar eftir klofning í Alþýðuflokknum. Flokkurinn fékk fjóra þingmenn kosna á þing sama ár en varð skammlífur og árið 1986 gengu þrír þingmenn flokksins í Alþýðuflokkinn og sá fjórði í Sjálfstæðisflokkinn. Bandalag jafnaðarmanna var fyrsti flokkurinn til þess að setja réttindi samkynhneigðra á stefnuskrá sína. Jónína Leósdóttir var ein þeirra sem tók þátt í stofnun flokksins og hún rifjaði þennan tíma upp í þættinum.

UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Forseti Alþingis fundar í hádeginu með formönnum allra þingflokka þar sem meðal annars verður farið yfir framhald Klausturmálsins. Formlega er það ekki komið til siðanefndar vegna vanhæfis forsætisnefndar en reynt er að finna því farveg.

Breskir þingmenn greiða í dag atkvæði um Brexit-samning ríkisstjórnar Theresu May. Búist er við að hann verði felldur. Danir hafa miklar áhyggjur af útflutningi til Bretlands ef Bretar fara úr Evrópusambandinu án samnings.

Húsnæðisskuldir heimilanna halda áfram að aukast. Leiguverð á höfuðborgarsvæðinu hækkaði hlutfallslega meira en íbúðaverð á liðnu ári.

Aðalkrafa BHM í komandi kjaraviðræðum er að menntun verði metin til launa. Þá er þess einnig krafist að vinnuvikan verði stytt. Formaður BHM segir að samningar á almenna markaðnum hafi áhrif á það hversu hárra launa verður krafist.

Djúpavogshreppur hefur aflétt banni á efnistöku vegna vegalagningar yfir Berufjarðarbotn. Vegagerðin hefur beðist afsökunar á að hafa tekið meira en leyft var og vonar að hægt verði að opna nýja veginn í sumar

Íslenska karlalandsliðið fær í frí á heimsmeistaramóti karla í handbolta í dag. Tíminn verður notaður til að undirbúa liðið fyrir leikinn gegn Japan á morgun.

Veðurhorfur: Hvöss norðaustanátt um landið norðvestanvert, annars talsvert hægari vindur. Snjókoma eða él, einkum norðanlands, frost að sjö stigum. Víða norðaustan tíu til átján síðdegis og léttir til sunnan heiða. Minnkandi norðanátt og él á morgun, en léttskýjað á suður- og vesturlandi. Frost að tíu stigum.

Dánarfregnir.

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Pétur Magnússon.

Netfang: [email protected]

Magnús Árni Skúlason og Gunnar Haraldsson hagfræðingar: Sögðu frá hugmyndum sínum um auðlindasjóð og hvernig hægt væri að nýta sem best arð frá orkuauðlindum í auðlindasjóð.

Halldór Pálmar Halldórsson forstöðumaður Rannsóknarseturs HÍ á Suðurnesjum: Rannsókn á örplasti í kræklingi.

Aðalsteinn Örn Snæþórsson líffræðingur hjá Náttúrustofu norðausturlands: Rannsókn á plasti í fýlum.

Friðrik Páll Jónsson: Trump, Rússarannsókn og deilur um múrinn við Mexíkó.

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Umsjónarmaður spjallar um hvaðeina milli himins og jarðar, oft af sögulegu tagi, les forvitnilega texta úr ýmsum áttum, bæði íslenska og erlenda, og reynir af öllum mætti að hafa ofan af fyrir hlustendum þá klukkustund sem þátturinn stendur. Umsjón: Illugi Jökulsson.

Mesti ferðalangur miðalda? Guðríður Þorbjarnardóttir? Marco Polo? Ekki beint. Það var marokkóski fræðimaðurinn Ibn Battuta. Á 14. öld fór hann um öll Miðjarðarhafs- og Miðausturlönd, langt suður með Afríkuströndum, um Mið-Asíu, Indland, Suðaustur-Asíu og alla leið til Kína. Illugi Jökulsson les ögn úr ótrúlegri ferðasögu hans.

Þáttur fyrir áhugafólk um listir og menningu. Ljósi varpað á það sem efst er á baugi hverju sinni, menningin nær og fjær skoðuð frá ólíkum sjónarhornum og skapandi miðlar settir undir smásjána.

Umsjón: Halla Harðardóttir og Tómas Ævar Ólafsson.

Í þætti dagsins ætlum við að forvitnast um kennileiti í borginni sem hefur alla tíð verið staður innblásturs og háleitra hugmynda, Skólavörðuholtið. Kjartan Már Ómarsson, doktorsnemi í bókmenntafræði, skrifaði grein um holtið í nýjasta hefti Andvara, og hann mun segja okkur betru frá hér í lok þáttarins.

Við tökum Guðrúnu Evu Mínervudóttur einnig tali um hennar nýjustu bók, smásagnasafnið Ástin, Texas, sem er bók vikunnar á Rás1.

Andri M. Kristjánsson fjallar um nýjustu bók Þórunnar Jörlu Valdimarsdóttur, SKúli Fógeti: Faðir Reykjavíkur - saga frá átjándu öld, sem er tilnefnd til íslensku bókmenntaverðlaunanna í flokki fræðibóka.

Ragnhildur Hólmgeirsdóttir sagnfræðingur hefur á ný göngu sína sem pistlahöfundur okkar hér í Víðsjá, hún mun næsta misserið fjalla um allt milli himins og jarðar, en í dag er það dansinn sem á hug hennar allan.

En við byrjum á leikhúsinu. María Kristjánsdóttir sá einleikinn Ég dey eftir Charlottu Böving í Borgarleikhúsinu.

Umsjón: Guðni Tómasson og Halla Harðardóttir.

Útvarpsfréttir.

Fjallað er fordómalaust um menningu samtímans í öllum sínum fjölbreytileika, samfélagsmiðla, dægurmenningu, allt sem mótar líf okkar hér og nú og speglar frá degi til dags.

Umsjón: Lóa Björk Björnsdóttir og Kristján Guðjónsson

Í Lestinni í dag verður meðal annars rætt við Þórarin Hannesson, stofnanda og forstöðumann Ljóðaseturs Íslands, sem starfrækt er á Siglufirði en aðsókn þar hefur stóraukist að undanförnu, eftir að breska ferðaskrifstofan Super Break fór að bjóða upp á beint flug frá Bretlandi til Akureyrar yfir vetrartímann. Erlendir ferðamenn sýna íslenskri ljóðlist mikinn áhuga og heimsækja setrið þar sem þeir fræðast um ljóðlistina og hlusta á ljóð. Á tímum loftslagsbreytinga, kjarnavopna og misskiptingar virðist vera auðveldara að hugsa sér endalok heimsins heldur en endalok kapítalismans. Handbolti kemur að gefnu tilefni við sögu í Lestinni í dag, rætt verður við Guðmund Marínó Ingvarsson sem hefur fjallað um nýyrði í íslenskum handbolta. Og Halldór Armand Ásgeirsson rithöfundur flytur pistil í Lestinni á þriðjudegi og fjallar í dag um sjálfsstjórnarforrit og dómsdag.

Umsjón: Anna Marsibil Clausen og Eiríkur Guðmundsson

Fréttir og fréttaskýringar í útvarpi, þar sem kafað er dýpra í málin, þau sett í stærra samhengi og skýringa leitað.

Umsjón: Pálmi Jónasson

Greidd verða atkvæði í breska þinginu í kvöld um Brexit-samning ríkisstjórnar Theresu May. Allt bendir til þess að hann verði felldur.

Gera má ráð fyrir því að arðgreiðslur Landsvirkjunar aukist verulega á þessu ári og eftir nokkur ár greiði hún 10-20 milljarða í arð á hverju ári. Forstjóri Landsvirkjunar segir að stofnun auðlindasjóðs sé þess virði að skoða.

Minnst fimm létust í blóðugum óeirðum í Simbabve í gær eftir að stjórnvöld rúmlega tvöfölduðu verð á bensíni og dísilolíu.

Dregið hefur mikið úr fólksfjölgun í Noregi og og árgangurinn í fyrra er sá minnsti frá stríðslokum. Erna Solberg forsætisráðherra hefur beðið ungt fólk að gera það sem gera þarf til að landsmönnum fækki ekki.

Lengri umfjöllun:

Pálmi Jónasson ræðir við Sigrúnu Davíðsdóttur um atkvæðagreiðsluna um Brexit í kvöld í breska þinginu.

Hörður Arnarson, forstjóri Landsvirkjunar segir að strax á þessu ári aukist arðgreiðslur Landsvirkjunar verulega. Þær haldi áfram að vaxa og eftir nokkur ár greiði fyrirtækið 10 til 20 milljarða í arð á hverju ári. Hann segir að hugmynd um auðlindasjóð sé vel þess virði að skoða. Sjóðurinn er ein af þeim hugmyndum sem ræddar eru í nýrri skýrslu um orkuauðlindir Íslendinga og hagsæld til framtíðar sem kynnt var í dag. Bergljót Baldursdóttir ræðir við Hörð.

Norðmenn eru hættir að fjölga sér - hvort sem það er talinn kostur eða ekki. Fræðingartíðni hríðfellur og árgangurinn frá í fyrra sá minnsti frá stríðslokum. Erna Solberg forsætisráðherra hefur beðið ungt fólk að gera það sem gera þarf til að landsmönnum fækki ekki. Gísli Kristjánsson talar frá Noregi.

Við erum í útvarpinu alla mánudaga til fimmtudaga í vetur kl: 18:30 á RÁS 1 þar sem við ætlum að skemmta okkur saman, læra um alls konar spennandi hluti sem tengjast menningu, vísindum, sögum og fréttum, hlusta á skemmtilega tónlist og fá til okkar krakka í spjall.

Heyrumst!

Þáttastjórnendur:

Ingibjörg Fríða Helgadóttir, Jóhannes Ólafsson og Sævar Helgi Bragason.

Tónlistarsería Útvarps KrakkaRÚV. Rokk, rapp, klassík, jazz, popp og raftónlist...

Hvað er rokktónlist? Þarf að hafa sítt hár til að geta talist rokkari? Hvernig hljóðfæri eru í rokkhljómsveit? Hvað er riff? Hvernig eru rokklög gerð? Afhverju spila rokkarar svona hátt? Og hvaða suð er þetta sem maður heyrir alltaf á rokktónleikum?

Í þessum þætti fáum við svör við öllum þessum spurningum og hlustum á góða rokktónlist.

Sérfræðingur þáttarins er Hrafnkell Örn Guðjónsson, rokktrommuleikari

Hugleiðingar um rokktónlist frá tónmenntanemendum í Ísakskóla.

Umsjón: Ingibjörg Fríða Helgadóttir

Dánarfregnir.

Tónleikahljóðritanir frá Sambandi evrópskra útvarpsstöðva.

Umsjón: Bergljót Haraldsdóttir og Guðni Tómasson.

Hljóðritun frá opnunartónleikum Ittingen-tónlistarhátíðarinnar í Sviss í maí í fyrra.

Á efnisskrá eru verk eftir Francesco Maria Veracini, Johann Adolf Hasse, Antónín Dvorák, Toshio Hosokawa, Jan Dismas Zelenka og George Friederic Händel.

Flytjendur: La Cetra barokksveitin, Katharina Heutjer fiðluleikari, Xenia Löffler óbóleikari, Gabriele Gombi fagottleiakri og Pavel Haas strengjakvartettinn.

Stjórnandi er bokkflautuleikarinn Maurice Steger.

Umsjón: Arndís Björk Ásgeirsdóttir.

Um litróf mannlífsins.

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Helga Arnardóttir

Árið 1802 birtist á Djúpavogi ungur, þeldökkur maður sem settist þar að. Þessi maður hét Hans Jónatan og er eftir því sem best er vitað fyrsti þeldökki maðurinn sem settist að á Íslandi. Enginn virtist hafa neitt við húðlitinn að athuga heldur var Hans Jónatan metinn fyrir sína góðu menntun og manngæsku. Hann starfaði við verslunina í Löngubúð á Djúpavogi og varð síðar verslunarstjóri og í dag . Hans hafði verið þræll allt sitt líf en það má segja að hann hafi stolið sjálfum sér og gerst frjáls maður á Íslandi. Afkomendur hans og Katrínar, eiginkonu hans, eru á tólfta hundraðið í dag. Bryndís Kristjánsdóttir og Valdimar Leifsson komu í þáttinn og sögðu frá heimildarmynd sem þau hafa gert um merkilega sögu Hans Jónatans.

Björk Ingvarsdóttir býr og starfar á Hólmavík og hefur nýlegið lokið hundaþjálfaranámi. Kristín Einarsdóttir, okkar kona á ströndum, hitti Björk og fékk hana meðal annars til segja frá því þegar hundurinn hennar hún Tinna var hætt komin í sjónum við Hólmavík.

Bandalag jafnaðarmanna var íslenskur stjórnmálaflokkur stofnaður árið 1983 að frumkvæði Vilmundar Gylfasonar eftir klofning í Alþýðuflokknum. Flokkurinn fékk fjóra þingmenn kosna á þing sama ár en varð skammlífur og árið 1986 gengu þrír þingmenn flokksins í Alþýðuflokkinn og sá fjórði í Sjálfstæðisflokkinn. Bandalag jafnaðarmanna var fyrsti flokkurinn til þess að setja réttindi samkynhneigðra á stefnuskrá sína. Jónína Leósdóttir var ein þeirra sem tók þátt í stofnun flokksins og hún rifjaði þennan tíma upp í þættinum.

UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Pétur Magnússon.

Netfang: [email protected]

Magnús Árni Skúlason og Gunnar Haraldsson hagfræðingar: Sögðu frá hugmyndum sínum um auðlindasjóð og hvernig hægt væri að nýta sem best arð frá orkuauðlindum í auðlindasjóð.

Halldór Pálmar Halldórsson forstöðumaður Rannsóknarseturs HÍ á Suðurnesjum: Rannsókn á örplasti í kræklingi.

Aðalsteinn Örn Snæþórsson líffræðingur hjá Náttúrustofu norðausturlands: Rannsókn á plasti í fýlum.

Friðrik Páll Jónsson: Trump, Rússarannsókn og deilur um múrinn við Mexíkó.

Næturútvarp Rásar 1.