Sveitungar á 16. öld reyna að halda heilög jól en myrku öflin herja á þau og sýna engum miskunn.

Spunaspilahópurinn Föruneyti teningsins spinnur saman jólahrollvekju með hjálp sex hliða tenings.

Umsjón: Gísli Gunnar Didriksen Guðmundsson.

Leikendur:

Eva Halldóra Guðmundsdóttir.

Grétar Mar Sigurðsson.

Ingunn Lára Kristjánsdóttir.

Sindri Kamban.

Tæknimaður: Vigfús Karl Steinsson.

Sveitungar á 16. öld reyna að halda heilög jól en myrku öflin herja á þau og sýna engum miskunn.

Spunaspilahópurinn Föruneyti teningsins spinnur saman jólahrollvekju með hjálp sex hliða tenings.

Umsjón: Gísli Gunnar Didriksen Guðmundsson.

Leikendur:

Eva Halldóra Guðmundsdóttir.

Grétar Mar Sigurðsson.

Ingunn Lára Kristjánsdóttir.

Sindri Kamban.

Tæknimaður: Vigfús Karl Steinsson.

Árið 1902 keyptu Hólmfríður Rósenkranz (1875-1955) og Þórunn Finnsdóttir (1874-1937) húsið Aðalstræti 18 og opnuðu þar veitingahúsið Café Uppsali sem þær ráku til 1930. Hlustendur kynnast sögu hússins og sögu þessara merkiskvenna sem voru sannir lífsförunaunar. Þær héldu ungar saman til náms í mat- og framreiðslu í Edinborg. Þær störfuðu síðan saman í matsöluhúsi við Princess Street sem var mikið sótt af Íslendingum þar í borg og sneru svo aftur saman heim til Íslands. Báðar voru ógiftar alla tíð en voru sagðar einstaklega samrýmdar og ráku þær stöllur saman fyrirtæki, héldu heimili og ættleiddu barn.

Umsjón: Þorgerður Ása Aðalsteinsdóttir.

Árið 1902 keyptu Hólmfríður Rósenkranz (1875-1955) og Þórunn Finnsdóttir (1874-1937) húsið Aðalstræti 18 og opnuðu þar veitingahúsið Café Uppsali sem þær ráku til 1930. Hlustendur kynnast sögu hússins og sögu þessara merkiskvenna sem voru sannir lífsförunaunar. Þær héldu ungar saman til náms í mat- og framreiðslu í Edinborg. Þær störfuðu síðan saman í matsöluhúsi við Princess Street sem var mikið sótt af Íslendingum þar í borg og sneru svo aftur saman heim til Íslands. Báðar voru ógiftar alla tíð en voru sagðar einstaklega samrýmdar og ráku þær stöllur saman fyrirtæki, héldu heimili og ættleiddu barn.

Umsjón: Þorgerður Ása Aðalsteinsdóttir.

Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Séra Sighvatur Karlsson flytur.

Umsjónarmenn eru Björn Þór Sigbjörnsson og Þórunn Elísabet Bogadóttir.

Við fáum nýjan forseta 1. ágúst - Guðni Th. Jóhannesson gefur ekki kost á sér til endurkjörs. Hann upplýsti um ákvörðun sína í nýársávarpinu í gær. Um þá ákvörðun fjölluðum við klukkan hálf níu - sem og áramótaávarp Katrínar Jakobsdóttur forsætisráðherra á gamlársdag. Eva Heiða Önnudóttir, prófessor við stjórnmálafræðideild Háskólans, var gestur okkar.

Þórður Snær Júlíusson, ritstjóri Heimildarinnar, kom líka til okkar. Við spjölluðum um peninga í dag; meðal annars um þær breytingar sem gengu í gildi á skattkerfinu um áramót, þá fjármuni sem verkalýðshreyfingin vill að ríkið leggi af mörkum svo kjarasamningar takist í góðri sátt og plús og mínus tölur í Kauphöllinni.

Þá var Berlínarspjall á sínum stað og í dag fór Arthúr Björgvin Bollason yfir það sem hæst bar í þýsku þjóðlífi á nýliðnu ári og sagði frá væntingum Þjóðverja til nýja ársins.

Tónlist:

Ragnar Bjarnason, Sigrún Jónsdóttir - Ljúfa vina.

Svavar Knútur Kristinsson, Kristjana Stefánsdóttir - Hjá lygnri móðu.

Holly, Buddy - Heartbeat.

In a sentimental mood ? Duke Ellington & John Coltrane

Blue in Green - Miles Davies

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Gestir úr öllum kimum þjóðfélagsins deila sögu sinni með hlustendum. Umsjón: Sigurlaug M. Jónasdóttir.

Rætt við Guðmund Hrafn Arngrímsson landslagshönnuð og formann Leigjendasamtakanna á Íslandi. Farið stuttlega yfir menntun hans og feril og rætt um leigumarkaðinn á Íslandi og í Danmörku þar sem hann var við nám. Farið er vítt og breitt um möguleika leigjenda á að kaupa íbúðir, skammtímaleigu og starfshópa borgar og ríkis í leit að lausnum en u.þ.þ. 60 hópar hafa verið settir saman síðasta áratug.

Umsjón: Lísa Pálsdóttir.

Tæknimaður: Lydía Grétarsdóttir.

Morgunleikfimi með Halldóru Björnsdóttur.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Umsjón: Kristján Kristjánsson.

Útvarpsfréttir.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: [email protected]

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

(Aftur í kvöld)

Við vorum í upprifjunargírnum í dag og rifjuðum upp brot af því besta frá nýliðnu ári úr Mannlega þættinum. Við fengum til dæmis góða gesti í desember sem gáfu góð ráð gegn streitu og ráð um hvernig við getum notið lífsins betur og einfaldað hlutina, sérstaklega í aðdraganda jólanna. Við rifjuðum því upp viðtal við Ástu Arnardóttur jógakennara frá því í desember.

Við heyrðum líka aftur viðtal við Birnu G. Ásbjörnsdóttur, sem var fyrst í þættinum í nóvember. Birna er rannsakandi við Háskóla Íslands og gestarannsakandi við Harvard Medical School, frum­kvöðull og stofnandi Jörth. Meltingarvegurinn og þarmaflóran hafa verið þungamiðjan í menntun Birnu og rannsóknum hérlendis og erlendis í tæpa tvo áratugi. Hún sagði okkur frá mikilvægi þarmaflórunnar og hvað hefur mest áhrif á hana, t.d. gervisæta af ýmsu tagi og neysla á orkudrykkjum.

Við rifjum svo upp áhugavert viðtal við Önna Sigríði Þráinsdóttur, málfarsráðunaut Ríkisútvarpsins, sem kom til okkar í byrjun nóvember og við ræddum við hana um upphrópunarmerkið. Nú, á tímum samfélagsmiðla, þar sem fólk skrifar færslur um allt milli himins og jarðar þá er áhugavert að skoða mismunandi notkun fólks á upphrópunarmerkinu. Sum nota það óspart, jafnvel mörg í einu, eftir nánast hverja einustu setningu, á meðan önnur nota það talsvert minna og jafnvel ekki. Anna fræddi okkur um upphrópunarmerkið, merkingu þess, notkun og sögu í viðtalinu.

Á Mallorca / South River Band (Ólafur Þórðarsson og Helgi Þór Ingason)

Chavosuite / Kronos Quartet (Ludwig van Beethoven)

Tunglið mitt / Hildur Vala (Jón Ólafsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson)

Allur lurkum laminn / Bjarni Arason (Hilmar Oddsson)

UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Dánarfregnir.

Útvarpsfréttir.

Umsjón hefur Birna Þórarinsdóttir framkvæmdastjóri UNICEF á Íslandi.

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Guðni Th. Jóhannesson forseti Íslands segir mikilvægt að geta litið glaður um öxl. Hann hafi ekki viljað eiga á hættu að sitja of lengi á röngum forsendum og hafi hugsanlega sett fordæmi með því að sitja ekki lengur en tvö kjörtímabil.

Fimm úr áhöfn flugvélar japönsku landhelgisgæslunnar létust þegar hún skall saman við farþegavél á Haneda-flugvelli í Tókýó í dag. Ótrúlegt þykir að allir í farþegavélinni hafi bjargast, en hún varð alelda á innan við klukkustund.

Hægst hefur á landrisi við Svartsengi. Sama gerðist dagana á undan gosinu í desember. Vísindamaður á Veðurstofunni segir það geta þýtt að styttist í næsta gos

48 hafa fundist látnir í rústum húsa á vesturströnd Japans, þar sem stór jarðskjálfti reið yfir í gær. Björgunarstarf er afar krefjandi.

Ekki er útlit fyrir að hægt verði að aflétta rýmingu í Seyðisfirði í dag. Snjóflóð hafa fallið í Eskifirði, Norðfirði og í Oddsskarði, en hvergi nálægt byggð.

Reykjavíkurborg er tilbúin að halda aftur að gjaldskrárhækkunum, að sögn verðandi borgarstjóra. Samtök atvinnulífsins og stéttarfélög hafa krafist þess að sveitarfélög styðji markmið kjarasamninga.

Ekki hefur náðst niðurstaða í hver ber ábyrgð á kostnaði við viðgerð vatnsleiðslu til Vestmannaeyja. Bæjarstjóri Vestmannaeyjabæjar segir HS Veitur bera ábyrgð á öllu viðhaldi vatnslagnarinnar.

Daglegur fréttaskýringaþáttur þar sem stór og lítil fréttamál eru matreidd á einfaldan hátt.

Þetta helst hefur nýtt ár á að leita svara við spurningunni um hvernig fólk öðlast hamingju. Dóra Guðrún Guðmundsdóttir er sviðsstjóri hjá Landlæknisembættinu og doktor í sálfræði. Hún hefur sérhæft sig í rannsóknum á hamingju og veit því aðeins meira en margur um hvað raunverulega stuðli að hamingju Íslendinga.

Þóra Tómasdóttir talaði við hana.

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Pétur Magnússon.

Netfang: [email protected]

Við ræðum um orkuskipti í fiskibátum. Tölum við Kolbein Óttarsson Proppé sem er framkvæmdastjóri Grænafls á Siglufirði en Grænafl vinnur nú í samstarfi við fyrirtæki í Suður Kóreu að því að útbúa strandveiðibáta þannig að þeir geti gengið fyrir rafmagni.

Við kynnum okkur nýjungar í meðferð við Alzheimersjúkdóminum en ný lyf hafa vakið vonir um að hægt verði að meðhöndla sjúkdóminn með nýjum hætti. Jón Snædal öldrunarlæknir ræðir við okkur.

Við fáum líka pistil frá Páli Líndal umhverfissálfræðingi í lok þáttar.

Útvarpsfréttir.

Íslensk jaðartónlist úr ýmsum áttum frá ýmsum hliðum. Umsjón: Árni Matthíasson

Heimir Björgúlfsson stofnaði hljómsveitina Stilluppsteypu með félögum sínum fyrir rúmum tveim áratugum og starfaði með henni í áratug. Á þeim tíma varð Stillupsteypa ein helsta óhljóðahljómsveit Evrópu. Heimir sendi frá sér sólóskífur síðustu árin sem Stilluppsteypa starfaði og fjölmargar eftir það, áður en hann sneri sér alfarið að myndlistinni. Umsjón Árni Matthíasson.

Lagalisti

Space Break Dance Challenge - Wack Ass Alien Creeps

Songs from the Sea of Love - To All The Trees

Discreet Journey Digitalis - 2

This Place Is Dreaming - Iets

King Glitch - Bring him up to now

King Glitch - Spelled thru (USA? USA? style)

King Glitch - Midget in my car

King Glitch - 23 people gathered in our studio, there we grew our musical talents

Essays on Radio: Can I have 2 minutes of your time? - Thanks for Nothing

Óútgefið - Experimental Surf Music

Útvarpsfréttir.

Umsjónarmaður spjallar um hvaðeina milli himins og jarðar, oft af sögulegu tagi, les forvitnilega texta úr ýmsum áttum, bæði íslenska og erlenda, og reynir af öllum mætti að hafa ofan af fyrir hlustendum þá klukkustund sem þátturinn stendur. Umsjón: Illugi Jökulsson.

Í þessum þætti verður fjallað um Íma nokkurn sem komst í kast við lögin í byrjun 18. aldar þegar hann var sakaður um peningafals, flúði til útlanda með hvalveiðimönnum en sneri að lokum aftur heim og náði sátt við guð og menn. En var hann allur þar sem hann var séður? Í lok þáttar er lokalag þáttarins, Adagio í G, flutt í allri sinni lengd, eins og venjulega í fyrsta þætti hvers árs.

Umsjón: Illugi Jökulsson.

Útvarpsfréttir.

Þáttur fyrir áhugafólk um listir og menningu. Ljósi varpað á það sem efst er á baugi hverju sinni, menningin nær og fjær skoðuð frá ólíkum sjónarhornum og skapandi miðlar settir undir smásjána.

Umsjón: Halla Harðardóttir og Melkorka Ólafsdóttir.

Ein stærsta myndlistarsýning ársins stendur nú yfir í þrjá daga á auglýsingaskiltum borgarinnar. Verkefni þetta nefnist Auglýsingahlé og er samstarf Billboard ehf., Y gallerý og Listasafns Reykjavíkur. Sýningin sem nú stendur yfir nefnist Ummyndanir og er úr smiðju Haralds Jónssonar myndlistamanns. Við ræðum við Harald í þætti dagsins.

Metal ballettinn Satanvatnið er í sýningu um þessar mundir í Tjarnarbíói. Eva Halldóra Guðmundsdóttir gerði sér ferð á sýninguna segir frá upplifun sinni í þætti dagsins.

Við opnum líka nýja rannsókn hér í þætti. Leggjum leið upp í Forlag og ræðum við Sigþrúði Gunnarsdóttur, framkvæmdastjóra um hinn dulúðlega rithöfund Stellu Blómkvist.

Umsjón: Tómas Ævar Ólafsson

Útvarpsfréttir.

Popp og pólitík

Umsjón: Lóa Björk Björnsdóttir og Kristján Guðjónsson

Popp og pólitík

Umsjón: Lóa Björk Björnsdóttir og Kristján Guðjónsson

Katrín Helga Ólafsdóttir gerði sér ferð á þrenna tónleika milli jóla og nýjárs, hún kíkti í Pipumessu í Tóma rýminu, Vetrarkyrrð á jólum í Landakotskirkju og Kickstart the new year á vegum samlagsins Rask.

'Þetta verður eins og skólaleikrit sem fjallar um vinsælustu krakkana í árganginum og er skrifað af þeim og leikið af þeim,' sagði Jón Trausti Reynisson á Heimildinni í gær. Við hefjum Lestina á nýju ári á fyrstu menningarátökum ársins, sem snúast iðulega um áramótaskaupið. Er nóg að það sé fyndið? Og hvað þarf það að vera annað? Nína Richter og Ásgeir Ingólfsson rýna í skaup ársins 2023, sem og gestir og gangandi á bókasafni Kringlunnar.

Lestin heimsækir litlar tjaldbúðir sem reistar voru á Austurvelli milli jóla og nýjárs, beint á móti alþingishúsinu. Í tjöldunum hefur safnast saman flóttafólk frá Palestínu og stuðningsmenn þeirra, fólk sem á það sameiginlegt að hafa búið á Íslandi í einhvern tíma, en á fjölskyldu á Gaza.

Kvöldfréttir útvarps

Kvöldfréttir útvarps

Sjálfstæðisflokkurinn mælist með átján prósenta fylgi og hefur aldrei verið minni í könnunum Gallup. Miðflokkurinn hefur ekki mælst stærri í á þriðja ár.

Lögregla rannsakar hvort 17 mánaða drengur hafi verið umskorinn í heimahúsi á Akureyri. Leita þurfti með drenginn á sjúkrahús eftir umskurðinn.

Sex féllu í drónaárás Ísraels á Beirút í Líbanon í dag, þar á meðal einn helsti leiðtogi Hamas-samtakanna.

Framkvæmdir eru hafnar við varnargarð norðan við Grindavík. Unnið verður allan sólarhringinn.

Minnst fimmtíu eru látin eftir jarðskjálftann í Japan í gær.

Fréttir og fréttaskýringar í útvarpi, þar sem kafað er dýpra í málin, þau sett í stærra samhengi og skýringa leitað.

Fréttir og fréttaskýringar í útvarpi þar sem kafað er dýpra í málin, þau sett í stærra samhengi og skýringa leitað.

Guðni Th. Jóhannesson forseti segir að að það yrði undarleg niðurstaða að ráðast í breytingar á stjórnarskrá nú en hrófla ekki við kaflanum um þjóðhöfðingjann.

Stjórnarskrármál á Íslandi séu í sjálfheldu og kaflinn um forsetann hafi þarfnast endurskoðunar frá stofnun lýðveldis. Anna Lilja Þórisdóttir fréttamaður tók forseta tali í dag í kjölfar þess að hann tilkynnti í nýársávarpi sínu að hann ætlaði ekki að gefa kost á sér í embættið á ný.

Framkvæmdir eru hafnar við varnargarð norðan við Grindavík. Unnið verður allan sólarhringinn. Víðir Reynisson sviðsstjóri almannavarna segir gert ráð fyrir að á næstu tveimur vikum takist að koma garðinum að mestu leyti í þá hæð sem þarf til í bili.

Viðamikil könnun meðal íbúa íslenskra sveitarfélaga sýnir að þjónustan er almennt betri í fjölmennari sveitarfélögum en fámennari. Vífill Karlsson sérfræðingur í byggðarannsóknum segir margt erfiðara í fámennum samfélögum og að hröð þróun og auknar kröfur um þjónustu krefjist sérfræðiþekkingar sem fámenn dreifbýlissveitarfélög ráði illa við. Kjörstærð sveitarfélags gæti verið um tuttugu þúsund íbúar.

Umsjónarmaður Spegilsins var Ragnhildur Thorlacius. Tæknimaður Kári Guðmundsson.

Þáttur fyrir forvitna krakka og aðra fjölskyldumeðlimi. Sigyn Blöndal segir frá uppfinningum og algengum hlutum í umhverfi okkar á upplýsandi hátt.

Í þættinum í dag ætlum við að fræðast um sögu brennunnar á Íslandi og merka sögu þrettándans. Þrettándinn á sér langa og gríðar merkilega sögu sem er tengd trúarbragðasögunni og tímatalsfræðum en við ætlum aðallega að forvitnast um hefðina okkar hérna á Íslandi sem er tengd afganga-áti, spilum, brennum, þjóðtrú, álfum og tröllum, talandi kúm, búferlaflutningum og ýmsu fleiru.

Veðurstofa Íslands.

Dánarfregnir.

Hljóðritanir frá sumartónlistarhátíðum víðs vegar að úr Evrópu.

Hljóðritun frá tónleikum kammersveitarinnar Concerto Copenhagen sem fram fóru í Konunglega bókasafninu í Kaupmannahöfn í september s.l.

Á efnisskrá eru sinfóníur nr. 47, 44, og 43 eftir Jospeh Haydn.

Stjórnandi: Lars Ulrik Mortensen.

Umsjón: Guðni Tómasson.

Skáldsagan Tómas Jónsson: Metsölubók eftir Guðberg Bergsson kom út árið 1966. Bókin er af mörgum talin tímamótaverk í íslenskri skáldsagnagerð.

Guðbergur Bergsson les úr bók sinni Tómas Jónsson - Metsölubók.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: [email protected]

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

(Aftur í kvöld)

Við vorum í upprifjunargírnum í dag og rifjuðum upp brot af því besta frá nýliðnu ári úr Mannlega þættinum. Við fengum til dæmis góða gesti í desember sem gáfu góð ráð gegn streitu og ráð um hvernig við getum notið lífsins betur og einfaldað hlutina, sérstaklega í aðdraganda jólanna. Við rifjuðum því upp viðtal við Ástu Arnardóttur jógakennara frá því í desember.

Við heyrðum líka aftur viðtal við Birnu G. Ásbjörnsdóttur, sem var fyrst í þættinum í nóvember. Birna er rannsakandi við Háskóla Íslands og gestarannsakandi við Harvard Medical School, frum­kvöðull og stofnandi Jörth. Meltingarvegurinn og þarmaflóran hafa verið þungamiðjan í menntun Birnu og rannsóknum hérlendis og erlendis í tæpa tvo áratugi. Hún sagði okkur frá mikilvægi þarmaflórunnar og hvað hefur mest áhrif á hana, t.d. gervisæta af ýmsu tagi og neysla á orkudrykkjum.

Við rifjum svo upp áhugavert viðtal við Önna Sigríði Þráinsdóttur, málfarsráðunaut Ríkisútvarpsins, sem kom til okkar í byrjun nóvember og við ræddum við hana um upphrópunarmerkið. Nú, á tímum samfélagsmiðla, þar sem fólk skrifar færslur um allt milli himins og jarðar þá er áhugavert að skoða mismunandi notkun fólks á upphrópunarmerkinu. Sum nota það óspart, jafnvel mörg í einu, eftir nánast hverja einustu setningu, á meðan önnur nota það talsvert minna og jafnvel ekki. Anna fræddi okkur um upphrópunarmerkið, merkingu þess, notkun og sögu í viðtalinu.

Á Mallorca / South River Band (Ólafur Þórðarsson og Helgi Þór Ingason)

Chavosuite / Kronos Quartet (Ludwig van Beethoven)

Tunglið mitt / Hildur Vala (Jón Ólafsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson)

Allur lurkum laminn / Bjarni Arason (Hilmar Oddsson)

UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Popp og pólitík

Umsjón: Lóa Björk Björnsdóttir og Kristján Guðjónsson

Popp og pólitík

Umsjón: Lóa Björk Björnsdóttir og Kristján Guðjónsson

Katrín Helga Ólafsdóttir gerði sér ferð á þrenna tónleika milli jóla og nýjárs, hún kíkti í Pipumessu í Tóma rýminu, Vetrarkyrrð á jólum í Landakotskirkju og Kickstart the new year á vegum samlagsins Rask.

'Þetta verður eins og skólaleikrit sem fjallar um vinsælustu krakkana í árganginum og er skrifað af þeim og leikið af þeim,' sagði Jón Trausti Reynisson á Heimildinni í gær. Við hefjum Lestina á nýju ári á fyrstu menningarátökum ársins, sem snúast iðulega um áramótaskaupið. Er nóg að það sé fyndið? Og hvað þarf það að vera annað? Nína Richter og Ásgeir Ingólfsson rýna í skaup ársins 2023, sem og gestir og gangandi á bókasafni Kringlunnar.

Lestin heimsækir litlar tjaldbúðir sem reistar voru á Austurvelli milli jóla og nýjárs, beint á móti alþingishúsinu. Í tjöldunum hefur safnast saman flóttafólk frá Palestínu og stuðningsmenn þeirra, fólk sem á það sameiginlegt að hafa búið á Íslandi í einhvern tíma, en á fjölskyldu á Gaza.