Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Séra Snævar Jón Andrésson flytur.

Útvarpsfréttir.

Fjallað um mál sem eru ofarlega á baugi hverju sinni og góðir gestir teknir tali.

Umsjón: Guðrún Hálfdánardóttir og Vera Illugadóttir.

Verzlunarskólinn hefur undanfarin ár lagt könnunarpróf fyrir nýnema í upphafi skólaársins til að kanna raunfærni þeirra. Samanburður á niðurstöðum þessara prófa og skólaeinkunna hefur leitt í ljós misræmi í skólaeinkunnum. Guðrún Inga Sívertsen skólastjóri Verslunarskólans var gestur Morgungluggans.

Ólympíuleikarnir verða settir í París á morgun og Þorkell Gunnar Sigurbjörnsson íþróttafréttamaður var á línunni frá París og sagði frá.

Í dag eru göt í örorkulífeyriskerfinu og kerfið þykir afar flókið. Þessu á að breyta með lögum sem Alþingi samþykkti í júní, en lögin taka ekki gildi fyrr en á næsta ári. Huld Magnúsdóttir, forstjóri Tryggingastofnunar, ræddi þessi mál.

Í lok þáttar slógum við á þráðinn í Vatnajökulsþjóðgarð og tókum stöðuna á Þórhalli Jóhannssyni yfirlandverði.

Lag:

I Love Hot Nights - Jonathan Richman

Il est cinq heures, Paris s'eveille - Jacques Dutronc

Hippie Hippie Hourrah - Jacques Dutronc

Intifada - Aziza Brahim

Fiðrildi á glugga – South River Band

Fjallaloft – Moses Hightower

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Gestir úr öllum kimum þjóðfélagsins deila sögu sinni með hlustendum. Umsjón: Viktoría Hermannsdóttir.

Fjölmiðlamaðurinn Jóhannes Kr Kristjánsson missti föður sinn þegar hann var 11 ára gamall og segist stundum hugsa um að líf sitt hefði orðið öðruvísi ef það hefði ekki gerst. Hann varð reiður í kjölfarið og var sendur sem unglingur á heimavistarskóla. Hann lifir og hrærist í blaðamennskunni og hefur undanfarið unnið að þáttum þar sem hann hefur verið fluga á vegg hjá kynferðisbrotadeild lögreglunnar.

Morgunleikfimi með Halldóru Björnsdóttur.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Umsjón: Kristján Kristjánsson.

Útvarpsfréttir.

Ferðalög og útivist, fróðleikur og skemmtun, fólk og náttúra, fjöll og firnindi og sitthvað fleira. Sól og tónlist í Sumarmálum í allt sumar.

Hrund Gunnsteinsdóttur fyrirlesari, rithöfundur og sérfræðingur í sjálfbærni og leiðtogahæfni kemur til okkar í dag til að ræða nýja bók sína INNSÆI en hún kom fyrst út í Bretlandi, verður þýdd á 12 tungumál og dreift í öllum heimsálfum. Hrund lýsir bókinni sem ástarbréfi til heimsins innra með okkur og sé hvatning til fólks að nýta þá greind sem við búum yfir en erum ekki að nýta nógu vel og þurfum á að halda. Hrund hóf Innsæisferðalag sitt fyrir allnokkrum árum og kom út samnefnd kvikmynd eftir hana og Kristínu Ólafsdóttur NETFLIX streymisveitunni árið 2016 og fékk mikla athygli en þetta er með fyrstu íslensku kvikmyndum ef ekki sú allra fyrsta sem var streymt um allan heim. Hrund sagði okkur allt um þetta í þættinum í dag.

Ása Baldursdóttir kom svo í þáttinn og sagði okkur frá áhugaverðum hlaðvörpum og sjónvarpsefni til að horfa á og hlusta á í sumar. Í dag fjallaði Ása um hlaðvörpin Bad Batch, Hver kúkaði á gólfið í brúðkaupinu mínu? Sem fjallar um furðulegt atvik í upphafi brúðkaupsveislu og að lokum stórskemmtilega sjónvarpsseríu sem fjallar um sænskar hreingerningar fyrir dauðann.

Svo verður fugl dagsins auðvitað á sínum stað.

Tónlist í þættinum:

Góða ferð / Stebbi og Eyfi (José Feliciano, texti Jónas Friðrik Guðnason)

Í bláum skugga / Stuðmenn (Sigurður Bjóla Garðarsson)

Á æðruleysinu / KK (Kristján Kristjánsson)

Heim í Búðardal / Ðe lónlí blú bojs (Gunnar Þórðarson, texti Þorsteinn Eggertsson

UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG HELGA ARNARDÓTTIR

Dánarfregnir.

Útvarpsfréttir.

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Tvær unglingsstúlkur eru grunaðar um hrottalegt morð á fjórtán ára stúlku í Landskrona í Svíþjóð. Illa útleikið lík hennar fannst á þriðjudaginn.

Lagabreyting um fasteignarekstur hjúkrunarheimila er „aðför að velferðarkerfinu“, að mati Alþýðusambands Íslands.

Lítil ástæða er til að hafa áhyggjur af þróun verðbólgunnar enn sem komið er, segir dósent í hagfræði. Verðbólgumarkmiði verði ekki náð fyrr en eftir tvö ár.

Joe Biden Bandaríkjarforseti segist hafa hætt við framboð til endurkjörs til þess að sameina Demókrataflokkinn og bjarga lýðræðinu. Þetta kom fram í ávarpi forsetans til bandarísku þjóðarinnar.

Nýtt námsmat á að koma í stað samræmdu prófana í grunnskólum landsins í haust. Mennta- og barnamálaráðherra segir það öflugara og betra verkfæri.

Forstjóri Heilbrigðisstofnunar Norðurlands telur að geðþjónustu barna sé betur borgið þar en á Sjúkrahúsinu á Akureyri.

Olaf Scholz kanslari Þýskalands segist fullviss um að geta leitt Jafnaðarmannaflokkinn inn í betri tíma. Aðeins þriðjungur flokksmanna vill að hann verði áfram.

Þriggja daga tónlistarhátíðin Mannfólkið breytist í slím hefst á Akureyri í kvöld. Þar er lögð áhersla á fjölbreytta tónlist úr heimabyggð.

Þættir þar sem sagt er frá ýmsum stöðum um allt land. Stöðum sem eiga sér sérstakt pláss í hjörtum viðmælenda.

Umsjón: Gígja Hólmgeirsdóttir.

Þorsteinn Sigfússon segir frá Heinabergi á Mýrum í Hornafirði og svæðinu þar í kring, en Þorsteinn býr á bænum Skálafelli í Suðursveit sem er næsta jörð við Heinaberg.

Umsjón: Gígja Hólmgeirsdóttir.

Umsjónarfólk segir frá tímabili í ævi sinni og leikur tónlist sem endurspeglar tímann eða atburði sem sagt er frá.

Umsjón: Þórunn Elín Pétursdóttir.

Útvarpsfréttir.

Í þáttunum er fjallað um verkalýðsbaráttusöngva frá frönsku byltingunni 1789 til nútímans.

Umsjón: Una Margrét Jónsdóttir

Hér verður fjallað um baráttusöngva frá aldamótunum 1900 til rússnesku byltingarinnar 1917. Meðal annars verða fluttir söngvarnir „Casey Jones“ og „Pie in the sky“ eftir Joe Hill og söngurinn „Bread and roses“ (Brauð og rósir) sem tengist verkfalli kvenna í vefnaðarvöruverksmiðju í Massachusetts árið 1912.

Leifur Hauksson.

Útvarpsfréttir.

Þórarinn Björnsson kennari fer víða um landið, heimsækir fólk og spjallar við það um starfsferilinn sitthvað fleira.

(Áður á dagskrá 2003-5)

Þórarinn Björnsson heimsækir Helga Helgason netagerðarmeistara í Hafnarfirði.

Útvarpsfréttir.

Í Tengivagninum er fjallað um það helsta sem er að gerast í menningu í sumar.

Við hittum Steinunni Gunnlaugsdóttur, myndlistakonu, fyrir framan gluggagalleríið í Bolholti 6. Þar stendur yfir sýningin Gunbla, og mun gera út sumarið. Gluggakistan er blá, og í henni standa hvítmálaðar kókflöskur í gleri. Á flöskurnar hafa orðin Nie og Wieder verið handmáluð.

Gréta Sigríður Einarsdóttir mætti á opnun sýningarinnar Á leiðarenda, sem er á listasafni Samúels í Selárdal. Þar sýna þeir Þorvaldur Jónsson og Loji Höskuldsson, en þeir eru í hópi listamanna sem taka þátt í listahátíð sem haldin var þann 19.-21. júlí í tilefni þess að 140 ár eru liðin frá fæðingu Samúels Jónssonar.

Og að lokum höldum við upp á Skaga, á heimildamyndahátíðina IceDocs. Bjarni Daníel ræðir við leikstjóra myndinarinnar The Stimming Pool, Steven Eastwood.

Útvarpsfréttir.

Gestir úr ólíkum kimum tónlistarlífsins mynda saman æ stærri lagaflækju. Tengingar milli laganna geta verið augljósar eða langsóttar, tónfræðilegar eða persónulegar, einfaldar eða flóknar. Yfir sumarið myndast smám saman fjölbreyttur og óvæntur spilunarlisti.

Gestir Lagaflækjunnar þessa vikuna eru Einar Örn Benediktsson, Anna Jóna Dungal og Krummi Björgvinsson.

Umsjón hefur Júlía Aradóttir.

Tónlistin í þættinum:

Ghost Rider - Suicide

One Hand Loose - Charlie Feathers

New Kind of Kick - The Cramps

Good Luck Babe! - Chappell Roan

Kvöldfréttir útvarps

Flugfélagið Play tapaði rúmlega 1,1 milljarði króna á öðrum ársfjórðungi. Forstjóri félagsins segir að rekstur þess muni þó halda áfram út í hið óendanlega.

Afkoma Íslandsbanka og Arionbanka versnar milli ára.

Dagbjört Rúnarsdóttir var dæmd í tíu ára fangelsi í Héraðsdómi Reykjavíkur í dag, fyrir stórfellda líkamsárás í Bátavogi

Deilum í rótgrónu smíðafyrirtæki lauk með brottrekstri framkvæmdastjórans eftir að Synir hans tóku völdin eftir baráttu um eignarhaldið.

Refastofninn virðist vera að ná sér á strik eftir nokkur erfið ár. Vísindamenn töldu yrðlinga á Hornströndum í sumar og telja stofninn hafa styrkst undanfarin tvö ár.

Umsjón: Ævar Örn Jósepsson

Tæknimaður: Jón Þór Helgason

Stjórn útsendingar: Margrét Júlía Ingimarsdóttir

Fréttir og fréttaskýringar í útvarpi, þar sem kafað er dýpra í málin, þau sett í stærra samhengi og skýringa leitað.

Ólympíuleikarnir verða settir við hátíðlega athöfn í París á föstudag. Leikarnir eru stærsti íþróttaviðburður heims og fjölmiðlar keppast við að segja frá öllu sem þeim við kemur. Ljót fortíð hollenska strandblakarans Steven van de Velde er eitt þeirra mála sem fjallað er um. Það hefur varpað skugga á gleðina í aðdraganda leikana og vakið miklar deilur, því van de Velde er dæmdur barnaníðingur. Eva Björk Benediktsdóttir kynnti sér málið.

Japanir voru í ársbyrjun ríflega eitt hundrað tuttugu og ein og hálf milljón talsins og hafði þá fækkað um rúmlega 850.000 frá 1. janúar 2023. Það ár var fimmtánda árið í röð sem Japönum fækkar og hefur þeim aldrei fækkað jafn mikið á einu ári síðan byrjað var að fylgjast grannt með mannfjöldaþróun í landinu árið 1968. Samkvæmt vefmiðlinum Kyodo Times komu um 730.000 nýir Japanir í heiminn í fyrra, og hafa fæðingar aldrei verið færri og frjósemi aldrei mælst minni, eða rétt rúmlega 1,2 börn á hverja konu, samkvæmt heilbrigðisyfirvöldum. Á sama tíma dóu fleiri Japanir en nokkru sinni frá því að opinberar talningar hófust, eða um fimmtán hundruð og áttatíu þúsund. Og meðalaldur þjóðarinnar fer stöðugt hækkandi. Þessi þróun hefur lengi verið japönskum stjórnvöldum áhyggjuefni en ekkert gengur að snúa þróuninni við. Ævar Örn Jósepsson segir frá.

Umsjón: Ævar Örn Jósepsson

Tæknimaður: Jón Þór Helgason

Flutt er brot úr Morgunglugga dagsins.

Umsjón: Guðrún Hálfdánardóttir og Vera Illugadóttir.

Í þessum þáttum köfum við djúpt ofan í þjóðsögukistu heimsins. Sögurnar eru allskonar, sumar fyndnar, aðrar fróðlegar, sumar alveg út í hött og enn aðrar kannski svolítið hræðilegar eða draugalegar. Í hverjum þætti heyrum við tvær eða þrjár þjóðsögur frá ýmsum heimshornum.

Umsjón: Ingibjörg Fríða Helgadóttir.

Þjóðsögur þáttarins:

Hvers vegna býr flóðhesturinn í vatninu? (saga frá San ættbálkinum í Suður Afríku)

Hvers vegna er sebrahesturinn með rendur og bavíaninn engan feld á rassinum? (saga frá San ættbálkinum í Suður Afríku)

Hvers vegna er býflugan með brodd? (saga frá Chippewa ættbálkinum í N-Ameríku)

Leikraddir:

Bjarni Gunnar Jensson

Embla Steinvör Stefánsdóttir

Hildur Óskarsdóttir

Jóhannes Ólafsson

Karín Rós Harðardóttir

Ragnar Eyþórsson

Viktoría Blöndal

Handrit, lestur, klipping og hljóðskreyting: Ingibjörg Fríða Helgadóttir

Veðurstofa Íslands.

Dánarfregnir.

Frá sumartónlistarhátíðum vítt og breitt um Evrópu.

Hljóðritun frá opnunartónleikum Proms, sumartónlistarhátíðar Breska útvarpsins, sem fram fóru í Royal Albert Hall í London, 19. júlí sl.

Á efnisskrá eru verk eftir George Friedrich Händel. Anton Bruckner, Klöru Schumann, Ben Nobuto og Ludwig van Beethoven.

Flytjendur: Kór og Sinfóníuhljómsveit Breska útvarpsins og sönghópurinn BBC Söngvararnir. Einsöngvari: Sophie Bevan.

Einleikari: Isata Kanneh-Mason píanóleikari.

Stjórnandi: Elim Chan.

Umsjón: Ása Briem.

Ferðalög og útivist, fróðleikur og skemmtun, fólk og náttúra, fjöll og firnindi og sitthvað fleira. Sól og tónlist í Sumarmálum í allt sumar.

Hrund Gunnsteinsdóttur fyrirlesari, rithöfundur og sérfræðingur í sjálfbærni og leiðtogahæfni kemur til okkar í dag til að ræða nýja bók sína INNSÆI en hún kom fyrst út í Bretlandi, verður þýdd á 12 tungumál og dreift í öllum heimsálfum. Hrund lýsir bókinni sem ástarbréfi til heimsins innra með okkur og sé hvatning til fólks að nýta þá greind sem við búum yfir en erum ekki að nýta nógu vel og þurfum á að halda. Hrund hóf Innsæisferðalag sitt fyrir allnokkrum árum og kom út samnefnd kvikmynd eftir hana og Kristínu Ólafsdóttur NETFLIX streymisveitunni árið 2016 og fékk mikla athygli en þetta er með fyrstu íslensku kvikmyndum ef ekki sú allra fyrsta sem var streymt um allan heim. Hrund sagði okkur allt um þetta í þættinum í dag.

Ása Baldursdóttir kom svo í þáttinn og sagði okkur frá áhugaverðum hlaðvörpum og sjónvarpsefni til að horfa á og hlusta á í sumar. Í dag fjallaði Ása um hlaðvörpin Bad Batch, Hver kúkaði á gólfið í brúðkaupinu mínu? Sem fjallar um furðulegt atvik í upphafi brúðkaupsveislu og að lokum stórskemmtilega sjónvarpsseríu sem fjallar um sænskar hreingerningar fyrir dauðann.

Svo verður fugl dagsins auðvitað á sínum stað.

Tónlist í þættinum:

Góða ferð / Stebbi og Eyfi (José Feliciano, texti Jónas Friðrik Guðnason)

Í bláum skugga / Stuðmenn (Sigurður Bjóla Garðarsson)

Á æðruleysinu / KK (Kristján Kristjánsson)

Heim í Búðardal / Ðe lónlí blú bojs (Gunnar Þórðarson, texti Þorsteinn Eggertsson

UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG HELGA ARNARDÓTTIR

Sagan kom fyrst út 1940 og er fyrsta verkið sem Gunnar samdi á íslensku eftir að hann fluttist heim og settist að á Skriðukalustri. Heiðaharmur gerist íslenskri fjallabyggð í lok nítjándu aldar þegar þeirri byggð er að hnigna af ýmsum ástæðum. Sögusviðið á sér fyrirmynd í heiðunum upp frá Vopnafirði þar sem voru æskuslóðir höfundar. Aðalpersónur eru Brandur á Bjargi, stórbóndi sem berst við að halda sveitinni í byggð og dóttir hans, Bergþóra sem nefnd er Bjargföst, eftirlæti fólksins í byggðinni. Hún tekur við búskap á Bjargi af honum ásamt manni sínum. Barátta þessa fólks er meginefni sögunnar.

Andrés Björnsson les. Hljóðritunin er frá árinu 1989.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Umsjónarfólk segir frá tímabili í ævi sinni og leikur tónlist sem endurspeglar tímann eða atburði sem sagt er frá.

Umsjón: Þórunn Elín Pétursdóttir.

Gestir úr ólíkum kimum tónlistarlífsins mynda saman æ stærri lagaflækju. Tengingar milli laganna geta verið augljósar eða langsóttar, tónfræðilegar eða persónulegar, einfaldar eða flóknar. Yfir sumarið myndast smám saman fjölbreyttur og óvæntur spilunarlisti.

Gestir Lagaflækjunnar þessa vikuna eru Einar Örn Benediktsson, Anna Jóna Dungal og Krummi Björgvinsson.

Umsjón hefur Júlía Aradóttir.

Tónlistin í þættinum:

Ghost Rider - Suicide

One Hand Loose - Charlie Feathers

New Kind of Kick - The Cramps

Good Luck Babe! - Chappell Roan