Dagskrá | RÚV Útvarp

Eyðibýlið er viðtals og tónlistarþáttur þar sem viðmælandi er settur í þá stöðu að verða að dvelja í eina viku í einangrun á eyðibýli. Þar hefur hann allt til alls nema fjölmiðla og fjarskiptatæki. Til að stytta honum stundir fær hann að velja nokkur lög til að hlusta á, eina bók til að lesa og svo eitt þarfaþing sem hann má hafa með sér. Í þættinum gerir viðmælandinn grein fyrir vali sínu og svo því helsta sem hann myndi taka sér fyrir hendur í þessar einnar viku einveru.

Sá sem heimsækir eyðibýlið að þessu sinni er Helgi Steinar Helgason arkitekt. Umsjón: Margrét Sigurðardóttir.

Ekki leyfi fyrir netáhorf eftir útsendingu.

Lengd: 47 mín.

Endurflutt.

Píanóskáldið Robert Schumann

Fyrsti þáttur

Robert Schumann (1810–1856) var eitt merkasta tónskáld nítjándu aldar. Hann er erkitýpa hins rómantíska snillings og sveiflaðist stöðugt á milli oflætis og deyfðar, ofsalegra afkasta og algjörs aðgerðaleysis. Draumur Schumanns um að verða konsertpíanisti rættist ekki, en fyrsta áratug tónsmíðaferils síns helgaði hann píanóinu alla krafta sína og voru 23 fyrst útgefnu tónverk hans samin fyrir einleikspíanó. Þar á meðal eru mörg af merkustu og þekktustu verkum sem skrifuð hafa verið fyrir hljóðfærið. Sex þeirra hljóma í þessari þáttaröð, öll samin á gríðarlega frjósömu fjögurra ára tímabili (1834–38) og þrungin persónulegum tilvísunum og táknum. Í þáttunum er ljósi varpað á þessi tengsl með brotum úr dagbókum og bréfum og sagt frá áhrifum ástarmála hins unga tónskálds á tilurð verkanna.

Umsjón: Halldór Hauksson.

Carnaval, op. 9, er í raun grímuball í tónum þar sem ímyndaðar og raunverulegar persónur streyma fram hjá áheyrandanum í hnitmiðuðum og innblásnum portrettum Schumanns. Tónsnillingunum Chopin og Paganini bregður fyrir, en einnig Clöru Wieck, tilvonandi eiginkonu tónskáldsins og píanósnillingi. Kveikjan að verkinu var þó samband Schumanns við aðra unga konu, Ernestine von Fricken, en þau trúlofuðust leynilega í september 1834. Allir kaflar verksins eru byggðir á stöfunum í nafni heimabæjar Ernestine. „Nafn bæjarins, Asch, er afar músíkalskt,“ sagði Schumann, „bókstafina fjóra má alla finna í nótnastafrófinu, og líka í nafninu mínu.“

Lesari með umsjónarmanni er Jóhannes Ólafsson.

Aðgengilegt til: Rennur ekki út.

Lengd: 48 mín.

Notendastýrð þjónusta og skjólshús

Þáttaröð um geðheilbrigðismál.

Umsjón: Guðrún Hálfdánardóttir.

Þáttaröð um geðheilbrigðismál.

Geðþjónusta Landspítalans er að innleiða þjónustu við fólk með geðræn veikindi þannig að sjúklingarnir sjálfir meti þörf sína fyrir innlögn á spítalann. Með því á að fyrirbyggja alvarlegri veikindi og fækka komum fólks á bráðamóttöku. Í 10. þætti Geðbrigða er fjallað um þessa nýju þjónustu og skjólshús þar sem áherslan er líka á notendastýrðar lausnir.

Viðmælendur eru Grímur Atlason, Margrét Helga Kristjánsdóttir, Nanna Briem, Ragnheiður Eiríksdóttir Bjarman og Svava Arnardóttir.

Guðrún Hálfdánardóttir hefur umsjón með þættinum en auk hennar koma Margrét Manda Jónsdóttir og Tómas Hrafn Ágústsson að gerð þáttarins. Tæknimaður er Lydía Grétarsdóttir.

Aðgengilegt til: Rennur ekki út.

Lengd: 41 mín.

11:00

Guðsþjónusta

í Víðistaðakirkju

Guðsþjónusta.

Séra Bragi J. Ingibergsson þjónar fyrir altari. Organisti er Sveinn Arnar Sæmundsson.

Kór Víðistaðasóknar syngur undir stjórn Sveins Arnars Sæmundssonar.

Lára Ruth Clausen og Sigurður Skagfjörð Steingrímsson syngja einsöng.

TÓNLIST:

Forspil: Himna rós, leið og ljós Ísl. Þjóðlag - Stefán Ólafsson.

Himna rós, leið og ljós Ísl. Þjóðlag - Stefán Ólafsson

Ljóss barn. Charlton R. Young - Kristján Valur Ingólfsson.

Nóttin var sú ágæt ein. Sigvaldi Kaldalóns - Einar Sigurðsson.

Þá nýfæddur Jesús. William J. Kirkpatrick - Björgvin Jörgensson

Ég sá til fólks er fór um veg. Enskt þjóðlag - Gunnlaugur V. Snævarr - Úts. Ralph Waughan William.

Hátíð fer að höndum ein. Ísl. þjóðlag - 1. vers: ísl. Þjóðvísa, 2., 4. og 5. vers: Jóhannes úr Kötlum.

Syngjum leikum létt og kátt. Franskt þjóðlag - Rúnar Einarsson.

Um jól Elizabeth Maconchy - Kristín Jóhannesdóttir.

Fögur er foldin. Þjóðlag frá Schlesíu – Matthías Jochumsson – Úts. Anders Öhrwall.

Eftirspil: In dulci jubilo. Orgelútsetning: Marcel Dupré

Er aðgengilegt til 22. desember 2025.

Lengd: 39 mín.

12:10

Síðasta lag fyrir fréttir

12:20

Hádegisfréttir

Hádegisfréttir 22. desember 2024

Útvarpsfréttir.

Ný ríkisstjórn leggur áherslu á auðlindagjöld, bæði af fiskveiðum og fiskeldi. Umhverfisráðherra vill dusta rykið af tillögum um rammaáætlun, virkja meira og tryggja almenningi og smærri fyrirtækjum orkuforgang.

Þjóðarakvæðagreiðsla um aðildarviðræður við Evrópusambandið er kynnt á fölskum forsendum að mati formanns Miðflokksins. Honum þykir nýr stjórnarsáttmáli rýr í roðinu og þar vanti allar útfærslur.

Prófessor í stjórnmálafræði segir nýja stjórnarandstöðu koma til með að verða harðskeytta. Engin verði viðspyrnan frá vinstri þar sem þeir flokkar eigi enga menn á þingi.

Rússlandsher hefur náð nærri 200 þorpum og bæjum í Úkraínu á sitt vald það sem af er ári, nú síðast tveimur til viðbótar í gær. Skotfæra- og hermannaskortur þjakar Úkraínumenn nú sem fyrr.

Það fer að verða verra ferðaveðrið. Vegir gætu orðið mjög hálir í fyrramálið á meðan snjó og klaka leysir eftir suðaustanstorm sem gengur yfir landið í nótt. Um kvöldið gengur svo á með éljum og hvassviðri.

Til stendur að ný endurvinnslutöð fyrir Kópavog og Garðabæ rísi á Glaðheimasvæðinu við Reykjanesbraut nærri Smáralind. Hún mun leysa af stöðina á Dalvegi sem lokar í September.

Yfir hátíðarnar setja margir landsmenn upp jólatré í stofum sínum. Þeim sem velja að hafa lifandi íslensk tré er bent á að mögulegt er að viðhalda bæði ilm og lit trésins með nokkrum góðum ráðum.

Aðgengilegt til: Rennur ekki út.

Lengd: 20 mín.

12:40

Krakkaheimskviður

Alls konar jól og bannaðar bækur

Í Krakkaheimskviðum fjöllum við um fréttir af því sem gerist ekki á Íslandi, en tengist því samt stundum. Karitas kafar í heimsmálin ásamt góðum gestum og fjallar á einfaldan, skýran og skemmtilegan hátt um allt milli himins og jarðar.

Umsjón: Karitas M. Bjarkadóttir

Í þessum þætti Krakkaheimskviða fær Karitas til sín þau Ölmu, Elísabetu, Livio og Þórdísi sem öll eiga eitt foreldri frá öðru landi og segja okkur frá ólíkum jólahefðum. Í seinni hluta þáttarins eru bannaðar bækur til umfjöllunar og Embla Bachmann, rithöfundur og dagskrárgerðarkona þáttanna Hvað ertu að lesa? ræðir um þær.

Aðgengilegt til: Rennur ekki út.

Lengd: 16 mín.

13:00

Á tónsviðinu

Dimmalimm og Muggur

Umsjón: Una Margrét Jónsdóttir.

Á þessu ári er liðin öld frá andláti listamannsins Guðmundar Thorsteinssonar sem einnig nefndist Muggur. Í tilefni af því verður þátturinn “Á tónsviðinu” fim. 5. september, helgaður tónlist við hið alþekkta ævintýri Muggs “Dimmalimm”. Muggur samdi og myndskreytti ævintýrið árið 1921 handa lítilli frænku sinni, Helgu Egilsson, sem kölluð var Dimmalimm. Í sögu Muggs er Dimmalimm lítil kóngsdóttir sem fer út úr hallargarðinum og hittir svan. Milli hennar og svansins tekst innileg vinátta. Árið 1954 var sýndur í Þjóðleikhúsinu ballett byggður á sögunni um Dimmalimm við tónlist eftir Karl O. Runólfsson. Um svipað leyti samdi Skúli Halldórsson einnig tónlist við ”Dimmalimm”. Árið 1970 skrifaði hin upprunalega Dimmalimm, Helga Egilsson, leikrit upp úr sögu frænda síns og var það sýnt í Þjóðleikhúsinu. Atli Heimir Sveinsson samdi tónlist við leikritið og hafa sum tónlistaratriði Atla úr leikritinu orðið þekkt, einkum Intermezzó nr.2 úr ”Dimmalimm” sem oft er leikið eitt og sér. Loks skal þess getið að árið 2019 flutti Kómedíuleikhúsið brúðuleiksýningu byggða á Dimmalimm og samdi Björn Thoroddsen tónlist fyrir hana. Umsjón með þættinum ”Á tónsviðinu” hefur Una Margrét Jónsdóttir og lesarar eru Björn Þór Sigbjörnsson, Kristján Guðjónsson og Melkorka Ólafsdóttir.

Er aðgengilegt til 22. mars 2025.

Lengd: 51 mín.

Endurflutt.