Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Séra Jóna Kristín Þorvaldsdóttir flytur.

Útvarpsfréttir.

Vínil plata úr safninu dregin fram og spiluð í heild.

Vínil plata úr safninu dregin fram og spiluð í heild.

Plata vikunnar er hljómleikaplatan Sur la route með frönsku söngkonunni Zaz.

Umsjón: Bogi Águstsson.

Hlið 1:

1 On Ira

2. Le Long De La Route

3. Cette Journé

4. Éblouie Par La Nuit

5. Comme Ci Comme Ça

6. Si

Hlið 2:

1. Si Je Peds

2. La Fée

3. Dérerre

4. Je Veux

5. Si Jamais J'oublie

6. Tous Les Cris Les S.O.S.

Útvarpsfréttir.

Umsjón: Guðmundur H. Viðarsson, heimspekingur og menningarmiðlari.

(Áður á dagskrá 2014)

Hvað er svona merkilegt við gagnrýnina hugsun? Hvað felst í gagnrýnni hugsun? Hvernig getur fólk tileinkað sér Þá er komið að ferðalokum þeirrar ferðar sem hafin var í heimahögum sjálfsins. Litið er yfir ferðalagið og tillaga gerð að því hvernig stuðla megi að ánægjuríkara ferðalagi sem við förum öll á hverjum degi svo lengi sem við lifum. Sú tillaga felur í sér rökstuðning fyrir því að einstaklingar ættu að tileinka sér gagnrýnina hugsun sem ferðafélaga í átt að algeru frelsi.

Rætt er við Jóhönnu Kristínu Guðmundsdóttur heimspeking, Henry Alexander Henrysson verkefnastjóra eflingar kennslu í gagnrýnni hugsun og siðfræði í skólum landsins og Þorstein Guðmundsson skemmtikraft og kúnstner.

Útvarpsfréttir.

Umsjón: Kristján Kristjánsson.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Rás 1 og Fréttastofa RÚV kynna: Um miðjan desember 2023 bárust þau tíðindi að landlæknisembættið hefði takmarkað starfsleyfi Árna Tómasar Ragnarssonar gigtarlæknis. Hann gæti ekki lengur skrifað upp á tiltekin lyf fyrir sjúklinga sína. Lyfin sem hann ávísaði voru nefnilega sterk lyfseðilskyld morfínlyf. Þeir sem hann ávísaði þeim til voru einstaklingar með alvarlegan og langvarandi fíknisjúkdóm.

Veitti Árni sjúkum líkn eða olli hann tjóni? Veldur landlæknir sjúklingum skaða með því að stíga inn í störf hans? Hvað verður um skjólstæðinga Árna?

Pétur Magnússon fréttamaður kafar í sögu Árna, skjólstæðinga hans og stöðu skaðaminnkunar í íslenska heilbrigðiskerfinu.

Ópíóíðar eru gjarnan notaðir sem verkjalyf, oftast við mjög slæmum verkjum, sérstaklega hjá fólki með langvarandi eða banvæna sjúkdóma. Ópíóíðalyf eru líka mjög ávanabindandi. Það þekkir Maríanna Sigtryggsdóttir af eigin raun.

Í þættinum er rætt við Maríönnu Sigtryggsdóttur, Ernu Hinriksdóttur, Ólöfu Jónu Ævarsdótur, Valgerði Rúnarsdóttur, Sigurð Örn Hektorsson, Svölu Jóhannesdóttur og Helgu Sif Friðjónsdóttur.

Umsjón: Pétur Magnússon

Tónlist: Gugusar og Annalísa

Ritstjórn og samsetning: Þorgerður E. Sigurðardóttir og Anna Marsibil Clausen

Útvarpsfréttir.

Farið yfir helstu fréttir vikunnar í spjalli við fólkið í fréttunum og fréttaskýrendur.

Gestir Vikulokanna eru Silja Bára Ómarsdóttir prófessor í stjórnmálafræði og formaður Rauða krossins á Íslandi, Drífa Snædal talskona Stígamóta og Birna Þórarinsdóttir framkvæmdastjóri Unicef á Íslandi. Þær ræddu útlendingamál, stöðuna í Úkraínu og á Gaza, forsetakosningarnar í Bandaríkjunum og kjaraviðræður.

Umsjón: Höskuldur Kári Schram

Tæknimaður: Kári Guðmundsson

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Rússar hafa sótt á í austanverðri Úkraínu undanfarna daga. Úkraínuher skortir mannafla og vopn - og skotfæri eru af skornum skammti. Tvö ár eru í dag liðin frá því innrás Rússa hófst.

Formleg innganga Svía í Atlantshafsbandalagið verður mögulega í lok næstu viku í höfuðstöðvum NATO í Brussel. Viktor Orban, forsætisráðherra Ungverjalands, tilkynnti í gær að aðildarumsókn Svía verði afgreidd á ungverska þinginu á mánudag.

Formaður Starfsgreinasambandsins vonast til að ljúka samningum við Samtök atvinnulífsins innan skamms. Þeirra er þó ekki að vænta í dag þótt fundahöld haldi áfram. Hann óskar VR sem sagði sig frá viðræðum í gær velfarnaðar í sínum viðræðum.

Alvotech fagnar stórum áfanga eftir að fyrirtækið hlaut langþráð markaðsleyfi á líftæknihliðstæðu af lyfinu Kumira. Lyfið er eitt það mest selda í heimi og forstjórinn segir bjarta tíma framundan

Fjármálaráðherra freistar þess enn á ný að leysa vanda ÍL-sjóðs. Ráðherra og átján lífeyrissjóðir ætla að hefja viðræður um uppgjör á skuldabréfum sjóðsins.

Miðaldra Bretar sem treysta sér ekki lengur til að skemmta sér á nóttunni, fá nú tækifæri til þess um miðjan dag. Selst hefur hratt upp í öll danspartíin til þessa.

Fréttaskýringaþáttur sem fjallar á ítarlegan og lifandi hátt um heimsmálin, um allt það sem ekki gerist á Íslandi.

Umsjón: Birta Björnsdóttir og Bjarni Pétur Jónsson.

Í dag eru tvö ár liðin frá því innrás Rússa hófst af fullum þunga inn í Úkraínu. Innrás sem mörg óttuðust að væri yfirvofandi en kom þó flestum í opna skjöldu. Við heyrum í Úkraínumönnum og þeim sem hafa sagt fréttir af þessu stríði auk þess sem Erlingur Erlingsson hernaðarsagnfræðingur segir okkur frá stöðunni á vígvellinum. Flest eru sammála um að gengi Úkraínu standi og falli með stuðningi Vesturlanda svo við spáum aðeins í framtíð þess stuðnings, sem hefur dalað undanfarið.

Í síðari hluta þáttarins beinum við kastljósinu að stöðu bænda í Evrópu, sem hafa mótmælt kröftuglega undafarið. Þeir hafa truflað samgöngur í helstu borgum með því að leggja dráttarvélum sínum við fjölfarnar götur, til ama og jafnvel tjóns fyrir borgarana. Óánægja þeirra beinist að ýmsu, en mest að tilskipunum Evrópusambandsins og stjórnvalda í Evrópu um að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda í landbúnaði. Hallgrímur Indriðason rýnir nánar í ýmsar hliðar málsins og afleiðingar,

Gestur úr Mannlega þættinum talar um bækur.

Lesandi vikunnar í Mannlega þættinum í þetta sinn var Gústav Adolf Bergmann Sigurbjörnsson, doktorsnemi í heimsspeki. Það eru reyndar ekki nema 5 dagar í doktorsgráðuna, en hann ver doktorsritgerð sína næstkomandi föstudag í Háskóla Íslands. Hann sagði okkur svo auðvitað frá því hvað hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Gústav talaði um eftirfarandi bækur og höfunda:

It's lonely at the end of the world e. Zoe Thorogood

Prophet song e. Paul Lynch

Um sársauka annarra e. Susan Sontag

Can the monster speak? e. Paul Preciado

Dhammapada e. Buddha

og svo Frank og Jóa seríuna e. Franklin W. Dixon

Íslensk jaðartónlist úr ýmsum áttum frá ýmsum hliðum. Umsjón: Árni Matthíasson

Paul Lydon kom hingað í stutta heimsókn fyrir hálfum fjóðra áratug og hefur verið hér síðan. Hann hefur verið ötull þátttakandi í íslensku tónlistarlífi alla tíð, leikið á óteljandi tónleikum með grúa tónlistarmanna og gefið út plötur. Á síðustu tveimur plötum sínum, Sjórinn bak við gler og Umvafin loforðum, hefur hann leikið spunakennda píanótónlist.

Lagalisti:

Umvafin loforðum - Við opið hlið

Sanndreymi - Við gullhrísana

Tilraunaeldhúsið 1999 - Helvítis gítarsinfónían

Blek:Ink - Forgotten

Vitlaust H​ú​s - Vitlaust H​ú​s

Umvafin loforðum - Ilmur frá sjötta áratugnum

Sjórinn bak við gler - Sjórinn bak við gler

Í Kúrs gerast nemendur við Háskóla Íslands dagskrárgerðarmenn; segja sögur, kafa í fræðin og spyrja spurninga.

Sumarið 2023 var álfakirkjan Topphóll í Hornafirði sprengd til þess að leggja nýjan veg. Heimamenn töluðu lengi um að þar væri álfakirkja, en vegagerðin og náttúruminjastofnun ákváðu að halda áfram með framkvæmdir. Hornfirðingar voru uggandi yfir þesddu en völva af Stokkseyri tók málið í sínar hendur fór í ferðalag til þess að friða álfana sem bjuggu í hólnum. Atvikið vakti upp spurningar hvað er þess virði að vernda og hvað ekki, og hvernig þjóðsögur geta verið tól í baráttunni fyrir náttúruvernd. Viðmælendur eru Ísvöld Ljósbera Sigríðarbur og Bryndís Björgvinsdóttir.

Umsjón: Regn Sólmundur Evu

Fjallað um söngkonuna Guðrúnu Á Símonar.

Þátturinn er endurfluttur í tilefni af því að 24. febrúar 2024 eru 100 ár liðin frá fæðingu Guðrúnar.

Umsjón: Jónatan Garðarsson.

(Áður á dagskrá 2003)

Röddin er eins og málverk.

Fjallað um söngkonuna Guðrúnu Á Símonar.

Þátturinn er endurfluttur í tilefni af því að 24. febrúar 2024 eru 100 ár liðin frá fæðingu Guðrúnar.

Umsjón: Jónatan Garðarsson.

Útvarpsfréttir.

Þáttur um bókmenntir, bæði hér heima og úti í heimi. Hlustendum er fylgt í gegnum lestur athyglisverðra bókmenntaverka og rætt við höfunda, útgefendur og fræðimenn um stefnur, strauma, tákn og tilvísanir.

Umsjón: Jóhannes Ólafsson.

Við byrjum á að segja frá vandræðagangi í heimi furðusagna og vísindaskáldskapar. Hugo-verðlaunin eru stærstu og virtustu verðlaun heims á því sviði bókmenntanna og hafa verið veitt árlega áratugum saman. Nú liggur fyrir að einhverjum höfundum og bókum þeirra, sem þóttu jafnvel sigurstranglegar, var stungið undir stól. Allt var það gert viljandi hefur nú komið í ljós og það af pólitískum ástæðum.

Á undanförnum árum hefur bókaútgáfan Kvistur endurútgefið og endurþýtt sígildu barnabækurnar um þá félaga Pétur og köttinn Brand eftir sænska mynd- og rithöfundinn Sven Nordqvist. Þessar myndríku og fjörugu bækur komu út undir lok síðustu aldar hér á landi í þýðingu Þorsteins frá Hamri og notið vinsælda hjá ungum sem öldnum.

Héðan eru hugsanlega engar undankomuleiðir, sama hvað við mokum og mokum sandi, sama hvað við prílum upp á bakkana. Þeir molna stöðugt undan okkur og sandurinn þjarmar að. Þetta undarlega og martraðarkennda ástand er sögusviðið í einni frægustu skáldsögu japanska rithöfundarins Kōbō Abe sem við rýnum í hér á eftir, Sunna no onna, The woman in the Dunes. Kōbō Abe hefði fagnað aldarafmæli um þessar mundir og við höldum upp á það með því að rýna í þessa frábæru skáldsögu sem kom Abe rækilega á heimskortið.

Viðmælendur: Kári Tulinius, Ásta Halldóra Ólafsdóttir, Þorbjörg Karlsdóttir og Brynja Hjálmsdóttir.

Umsjón: Jóhannes Ólafsson.

Víkingar er leikið hlaðvarp í níu hlutum sem byggir á frásögnum frá víkingatímanum. Þetta er saga um fólk sem lifði í okkar heimi fyrir þúsund árum síðan. Hún fjallar um háskafarir og hrottaleg rán. Um sjóferðir vestur yfir Atlantshafið og lengst austur í Asíu. Um ævintýri sem áttu eftir að breyta Norðurlöndunum öllum.

Fjórar persónur eru í forgrunni, Ragnar Loðbrók, Guðríður Þorbjarnardóttir, Ingigerður Ólafsdóttir og Haraldur Harðráði.

Þáttaröðin Víkingar var unnin af sænska ríkisútvarpinu SR með stuðningi frá Nordvision sjóðnum, NRK, DR og RÚV. Verkið sækir innblástur í heimildir á borð við Íslendingasögurnar og aðrar norrænar fornsögur en nýtir sér möguleika skáldskaparins þegar við á.

Haraldur snýr aftur til Noregs þar sem hann ætlar að hefna dauða bróður síns og ná aftur norsku krúnunni, en um þessar mundir stjórnar bróðursonurinn Magnús landinu.

Sögumaður: Tinna Hrafnsdóttir

Þórólfur, hirðskáld Haralds Harðráða: Sveinn Geirsson.

Höfundar texta og hljóðmyndar: Ulla Svensson, Emelie Rosenqvist, Mathilda von Essen og David Rune.

Þýðandi: Salka Guðmundsdóttir

Hljóðvinnsla: Gísli Kjaran Kristjánsson

Tónlist: Matti Bye

Leikstjóri: Tinna Hrafnsdóttir

Kvöldfréttir útvarps

Í þættinum eru atburðir og málefni líðandi stundar skoðaðir í ljósi sögunnar. Umsjón: Vera Illugadóttir.

Í þættinum er haldið áfram að fjalla um galdrafárið mikla sem braust út á Nýja Englandi 1692.

Veðurstofa Íslands.

Dánarfregnir.

Sveiflutónlist og söngdansar að hætti hússins.

Flautuleikarinn Herbie Mann og félagar leika lögin Sunny, Mercy Mercy Mercy, Go Home, Mustang Sally, Moanin', Papa Was A Rolling Stone og Amazing Grace. The Contemporary Piano Ensemble leikur lögin Just Squeeze Me, Will Power, Theme For My Father, Valerie, One's Own Room og Hibiscus. Mike Nock kvintettinn leikur lögin Come Sunday, End Of A Love Affair, Snafu, Dreamtime Visitor og The Emperor's Clothes.

Rætt er um hvernig lestri Njálu er háttað, heima og erlendis.

Einar Ólafur Sveinsson les brot úr Njálu í upphafi þáttanna og umsjónarmaður fær til sín gesti til að ræða þetta merka rit.

Umsjón: Einar Karl Haraldsson.

Í þættinum er fjallað um kenningar Einars Pálssonar, sérstaklega í tengslum við Brennu-Njálssögu.

Umsjónarmaður flytur inngang um kenningarnar og ræðir síðan við Guðmund Daníelsson rithöfund.

Umsjón: Einar Karl Haraldsson.

(Áður á dagskrá 13. maí 1984)

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Árið 1944 var tekinn upp sá siður hjá Ríkisútvarpinu að lesa alla Passíusálma Hallgríms Péturssonar á föstunni.

Margrét Eggertsdóttir les.

Á undan sálmunum leikur Páll Ísólfsson upphaf hvers sálmalags á orgel Dómkirkjunnar.

Í Litlu flugunni er leikin gamaldags tónlist frá öldinni sem leið: dægurlög, harmóníkutónlist, djass og danslög, með flytjendum á borð við Tónakvartettinn frá Húsavík, danshljómsveit Victors Sylvester, Caterinu Valente og Hauk Morthens.

Gömlu góðu hljómplöturnar eru í heiðri hafðar, bæði litlar og stórar, að ógleymdum segulböndum úr safni útvarpsins en í segulbandasafninu leynast margar ófáanlegar hljóðritanir með íslenskum tónlistarmönnum.

Umsjón: Lana Kolbrún Eddudóttir.

Litla flugan er á dagskrá Rásar 1 á fimmtudagsmorgnum kl. 10:15 og endurflutt á föstudagskvöldum kl. 22:15. Þar leikur Lana Kolbrún Eddudóttir allskonar tónlist frá öldinni sem leið: dægurlög, harmóníkutónlist, djass og danslög, með flytjendum á borð við KK-sextettinn, Lúdó og Stefán, Monicu Zetterlund og Ragnar Bjarnason. Gömlu góðu hljómplöturnar eru í heiðri hafðar, bæði litlar og stórar, að ógleymdum segulböndum úr safni útvarpsins en í segulbandasafninu leynast margar ófáanlegar hljóðritanir með íslenskum tónlistarmönnum.

Netfang þáttarins: <a href="mailto:[email protected]">[email protected]</a>

Litla flugan sveimar um árið 1972, bæði innanlands og utan, rifjar upp plötugagnrýni, plötusölutölur og sitthvað fleira úr dagblöðunum. Leikin lög sem voru vinsæl á þessu ári, m.a. sigurlagið úr Eurovision, Après Toi með Vicky Leandros; og Alone again með vinsælasta karlsöngvara Bretlandseyja á þeim tíma, Gilbert O'Sullivan. The New Seekers syngja lagið sem hóf lífdaga sína í heimsfrægri kók-auglýsingu, I'd like to teach the world to sing; og strákarnir í Ríó tríó, sem urðu landsþekktir fyrir auglýsingalagið um Ljóma-smjörlíkið, syngja brag um heimabæ sinn Kópavog. Og að sjálfsögðu eru smellirnir Í sól og sumaryl, og Bíddu við, settir á fóninn. Umsjón: Lana Kolbrún Eddudóttir

Farið yfir helstu fréttir vikunnar í spjalli við fólkið í fréttunum og fréttaskýrendur.

Gestir Vikulokanna eru Silja Bára Ómarsdóttir prófessor í stjórnmálafræði og formaður Rauða krossins á Íslandi, Drífa Snædal talskona Stígamóta og Birna Þórarinsdóttir framkvæmdastjóri Unicef á Íslandi. Þær ræddu útlendingamál, stöðuna í Úkraínu og á Gaza, forsetakosningarnar í Bandaríkjunum og kjaraviðræður.

Umsjón: Höskuldur Kári Schram

Tæknimaður: Kári Guðmundsson