Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Séra Pétur Þorsteinsson flytur.

Umsjónarmenn eru Björn Þór Sigbjörnsson og Þórunn Elísabet Bogadóttir.

Við huguðum að Grindvíkingum í þætti dagsins. Ásrún Helga Kristinsdóttir, forseti bæjarstjórnar Grindavíkur, ræddi við okkur. Hún er ein þeirra sem fór inn í bæinn í gær til að sækja eigur sínar. Hún sagði frá erfiðu ástandi á mörgum vígstöðum, mörgum finnist sem þokist of hægt í því að leysa úr málefnum bæjarbúa.

Í Berlínarspjalli sagði Arthúr Björgvin Bollason okkur meðal annars frá tíðindum sem bárust út um Þýskaland um helgina, þess efnis að eftir tvö ár er von á nýjum líftæknilyfjum við krabbameini. Fyrirtækið Biontech hefur þróað þessi nýju lyf en það var í fararbroddi við þróun bóluefnis gegn covid-19 á sínum tíma.

Þórður Snær Júlíusson, ritstjóri Heimildarinnar rýndi í afkomu nokkurra fyrirtækja á síðasta ári, sagði frá nýju greiðslukerfi sem Seðlabankinn er með í smíðum og frá þróun á íbúðamarkaði.

Tónlist:

Melanie - Pebbles in the sand.

Melanie - Brand new key.

Melanie, Hawkins, Edwin Singers - Lay down (candles in the rain).

Lindenberg, Udo - Wir ziehen in den Frieden.

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Gestir úr öllum kimum þjóðfélagsins deila sögu sinni með hlustendum. Umsjón: Sigurlaug M. Jónasdóttir.

Þór Breiðfjörð settist niður og skrifaði söngleik og segir frá því ferli öllu.

Morgunleikfimi með Halldóru Björnsdóttur.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Umsjón: Kristján Kristjánsson.

Útvarpsfréttir.

Um litróf mannlífsins.

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Helga Arnardóttir

Einelti og áreitni á vinnustöðum er erfitt fyrirbæri sem eyðileggur starfsanda, dregur úr starfsánægju og spillir árangri verkefna. Einnig dregur þetta ástand úr sálrænu öryggi fólks á vinnustað og getur orðið til þess að hæft starfsfólk flæmist út af vinnumarkaði og andleg og líkamleg heilsa getur verið í hættu. Það getur reynst erfitt að greina vandann en það gerir einmitt Þórkatla Aðalsteinsdóttir sálfræðingur og hún kom í þáttinn í dag og sagði okkur frá því hvað hægt er að gera í svona tilvikum.

Undanfarin ár hefur hugtakið gigg- hagkerfið hljómað í auknum mæli,sérstaklega á Covid tímabilinu og í kjölfar þess. Talsverður fjöldi fólks kýs að vinna ekki í svokölluðum 9-5 vinnum heldur í verkefnum, eða giggum. Þetta getur verið tónlistarfólk, sviðslistafólk, fólk í ýmis konar iðnaðarstörfum, bílstjórar, sérfræðingar í hundalabbi og fleiri. Aron Bergmann Magnússon, sem hefur unnið við fjölbreytt gigg-störf og Önnu Katrínu Halldórsdóttur, frá Alfreð.is, komu í þáttinn og töluðu um að vinna á þessum forsendum. Þau sögðu okkur frá nýja appinu Giggó, sem er eins konar markaðstorg fyrir gigg, hvort sem fólk er að leita eftir einhverjum til að vinna verk fyrir sig, eða er að leita sér að verkefnum.

Jóhanna Vilhjálmsdóttir kom svo til okkar í heilsuspjall í dag. Hún ætlar að tala í dag um ilmefni í kremum, þvottaefnum og fleiru. Hún sagði til dæmis frá þalötum, sem eru mjög víða, aðallega í plastefnum og ilmefnum og geta haft talsverð áhrif á okkur.

Tónlist í þættinum í dag:

Fjórir kátir þrestir / Egill Ólafsson og Edda Heiðrún Backman (erlent lag, texti e. Jón Sigurðsson)

Lipurtá / Bubbi Morthens (Bubbi Morthens)

Allentown / Billy Joel (Billy Joel)

Mississippi / The Cactus Blossoms (Jack Torrey)

UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Dánarfregnir.

Útvarpsfréttir.

Fólk úr ýmsum áttum flytur stuttar hugleiðingar sem tengjast sama umfjöllunarefni.

Umsjón hefur Bjarni M. Bjarnason rithöfundur. Bjarni er höfundur yfir tuttugu bóka og hefur hlotið Bókmenntaverðlaun Tómasar Guðmundssonar, og Bókmenntaverðaun Halldórs Laxness. Skáldsögur eftir hann hafa tvisvar verið tilnefndar til hinna Íslensku Bókmenntaverðlauna, núna síðast sögulega skáldsagan Dúnstúlkan í þokunni, sem kom út fyrir jólin 2023.

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Aðgerðapakki fyrir fasteignaeigendur í Grindavík verður kynntur í lok vikunnar að sögn fjármálaráðherra.

Enn kemur til greina að samið verði um sex vikna vopnahlé á Gaza. Varnarmálaráðherra Ísraels segir hins vegar að landhernaður færist senn nær landamæraborginni Rafah, um helmingur Gazabúa hefur leitað þar skjóls undan átökunum.

Stríðið á Gaza er nemendum í Hagaskóla svo ofarlega í huga að þeir fóru í skólaverkfall í morgun og mótmæltu kröftuglega á Austurvelli. Þeir vilja að Ísland beiti sér fyrir vopnahléi og að stríðinu ljúki.

Hundruð þúsunda Sýrlendinga og Tyrkja eru á hrakhólum, ári eftir mannskæða skjálfta. Reiði í garð yfirvalda kraumar enn, í bland við söknuð og trega

Hámark níu fulltrúar munu sitja í Loftslagsráði en ekki fimmtán eins og nú er ef reglugerð umhverfisráðherra um ráðið nær fram að ganga og gert ráð fyrir ákveðinni hæfni þeirra sem í því sitja. Náttúruverndarsamtökin telja ráðlegra að breyta lögum um ráðið áður en sett sé reglugerð og umhverfisráðgjafi vill draga reglugerðardrögin til baka.

Allt stefnir í uppnám í filippseyskum stjórnmálum þar sem helstu ættarveldi eru komin í hár saman.

Stúdentar vilja draga úr óvissu í námslánakerfiinu og segja ósanngjarnt að afföll vegna lána annarra námsmanna lendi á þeim sem greiða sitt.

Enn er unnið að endurskoðun samgöngusáttmála höfuðborgarsvæðisins. Ríkisendurskoðandi fylgist með kostnaðaraukningu sáttmálans og Fossvogsbrúar en segir ekkert ákveðið um hvort stofnunin ræðst í úttekt.

Sveitarstjórinn í Langanesbyggð segir að treysta þurfi fjölmarga innviði í sveitarfélaginu eigi Finnafjarðarverkefnið að verða að veruleika. Sveitarfélagið hefur gert tveggja ára samning við innviðaráðuneytið vegna verkefnisins.

Með Kvosarskipulaginu í miðborg Reykjavíkur breyttist ýmislegt, allt í einu voru komin borð og stólar utandyra við veitingastaði, og gestir gátu notið sólar og útiveru. Laugavegur er nú að mestu göngugata og veitingastaðir hafa sett húsgögn útfyrir. Lögreglan hefur undanfarna viku verið reka gesti inn, vegna þess að margir staðanna hafa ekki tilskilinn leyfi. Hvimleitt og erfitt því rekstur margra staðanna er á nippinu eftir covid. Aðalgeir Ásvaldsson er framkvæmdastjóri samtaka fyrirtækja á veitingamarkaði

Samfélagið heldur áfram að fjalla um máva í Garðabænum - Arnór Þ. Sigfússon fuglafræðingur spjallar við Arnhildi um Sílamáfinn sem er um margt forvitnilegur, samlíf manna og máfa, hvers konar ráð duga helst gegn ágengum máfum og hvernig máfurinn var hrakinn af Keflavíkurflugvelli á sínum tíma.

Við ætlum einnig að kynna okkur sjálfbær fjármál og hvernig þau passa inn í myndina um sjálfbæra framtíð og sjálfbær samfélög. Öll þessi sjálfbærni kostar jú. Bjarni Herrera, sérfræðingur í sjálfbærni og sjálfbærum fjármálum, sem gaf nýverið út bók um þessi efnistök.

Hvernig á að fá grunnskólakennara til að kenna kynfræðslu? Hvernig má styðja betur við þá og gera kennsluna markvissari? Þetta rannsakaði Íris Valsdóttir í meistaraverkefni sínu í kennslufræðum. Íris hefur sjálf kennt á miðstigi í grunnskóla og þekkir óöryggi þegar kemur að kynfræðslu og hvernig skuli bera sig að af eigin raun. Í rannsókninni tók hún viðtöl við sjö skólastarfsmenn; umsjónarkennara, náttúrufræðikennara, íþróttakennara og skólahjúkrunarfræðing og í þessum viðtölum kom fram að það skorti yfirsýn og samræmda nálgun, að það beri enginn einn ábyrgð á kynfræðslunni, hún sé oft af skornum skammti og kennarar einir á báti þegar kemur að því að útfæra hana.

Nú stendur yfir reglulegt námskeið á vegum Umhverfisstofnunar fyrir landverði en þeir sinna fjölbreyttum verkefnum í þjóðgörðum og á öðrum náttúruverndarsvæðum um allt land. Kristín Ósk Jónasdóttir hefur umsjón með landvarðanámskeiðum Umhverfisstofnunar og ræðir þau við okkur.

Anna Sigríður Þráinsdóttir, málfarsráðunautur, ræðir við okkur um íslenskt mál og gaurinn sem við grípum stundum til þegar við viljum lýsa einhverju sem við munum ekki hvað heitir, vitum ekki hvað heitir eða vantar einfaldlega orð á íslensku yfir.

Útvarpsfréttir.

Íslensk jaðartónlist úr ýmsum áttum frá ýmsum hliðum. Umsjón: Árni Matthíasson

Stephan Stephensen ákvað að leggja upp í ævintýraför með President Bongo, aukasjálfi sínu, og gera 24 plötu röð með ýmsum listamönnum og allskonar tónlist. Ævintýraröðin er hálfnuð og í þættinum segir hann frá plötum númer sex til tólf.

Lagalisti:

Uwaga - Pleasure Thief

President Bongo - Á annan veg

Áki Ásgeirsson - Port

Gluteus Maximus - I am the Vocalist

The Emotional Carpenters - Submission Part II

Rangifer tarandus - Sumar

Útvarpsfréttir.

Umsjónarmaður spjallar um hvaðeina milli himins og jarðar, oft af sögulegu tagi, les forvitnilega texta úr ýmsum áttum, bæði íslenska og erlenda, og reynir af öllum mætti að hafa ofan af fyrir hlustendum þá klukkustund sem þátturinn stendur. Umsjón: Illugi Jökulsson.

Vegna fjölda áskorenda verður hér litið öðru sinni í bókina Síðasta skip suður eftir Jökul Jakobsson og Baltasar sem út kom fyrir 60 árum og fjallar um mannlíf og samfélag í Flatey og á fleiri Breiðafjarðareyjum. Hér segir frá selveiðum og búskap í Flatey og síðan rifjaðar upp minningar um ýmsa mektarmenn í Flatey á 19. öld - Ólaf Sívertsen, Eirík Kúld, Brynjólf Benedictsen og Matthías Jochumsson.

Umsjón: Illugi Jökulsson.

Útvarpsfréttir.

Þáttur fyrir áhugafólk um listir og menningu. Ljósi varpað á það sem efst er á baugi hverju sinni, menningin nær og fjær skoðuð frá ólíkum sjónarhornum og skapandi miðlar settir undir smásjána.

Umsjón: Halla Harðardóttir og Tómas Ævar Ólafsson.

Samfélag eftir máli: Bæjarskipulag á Íslandi og fræðin um hið byggða umhverfi, eftir Harald Sigurðsson skipulagsfræðing, hlaut á dögunum Íslensku bókmenntaverðlaunin í flokki fræðibóka og rita almenns efnis. Haraldur hefur eftir þrjátiu ára störf við skipulagsmál enn trú á sömu hlutum og toguðu hann upphaflega í nám til Toronto. Mikilvægast af öllu sé verndun náttúrunnar, að nýta landið vel og með kynslóðir framtíðar í huga. Að sama skapi sé fjölbreytt húsnæði, blöndun félagshópa og lækkun húsnæðiskostnaðar mikilvægasta verkefnið. Haraldur verður gestur okkar í dag.

Vordagskrá Jazzklúbbsins Múlans hófst á Björtuloftum í Hörpu í síðasta mánuði en tónleikar á þeirra vegum munu fara fram á hverju miðvikudagskvöldi fram í lok máimánaðar. Næsta miðvikudagskvöld verður dúettakvöld og stíga á stokk tveir nokkuð framsæknir dúettar. Annars vegar eru það Tumi Torfason og Bjarni Már Ingólfsson og hins vegar Sölvi Kolbeinsson og Magnús Trygvason Elíassen. Við ræðum við einn útsendara úr hverri sveit í þætti dagsins, þá Tuma og Sölva.

Útvarpsfréttir.

Fjallað er fordómalaust um menningu samtímans í öllum sínum fjölbreytileika, samfélagsmiðla, dægurmenningu, allt sem mótar líf okkar hér og nú og speglar frá degi til dags.

Umsjón: Lóa Björk Björnsdóttir og Bjarni Daníel Þorvaldsson.

Við byrjum á því að gera okkur ferð á nytjamarkað í Kópavogi og spyrjum viðskiptavini stóru spurningarinnar, hverju ertu að leita að?

Hjalti Freyr Ragnarsson nældi sér í nýjasta Andrés Andar-blaðið á dögunum. Hann rýnir í gripinn.

Marvaða Creations er sköpunarkjarni og tónlistarútgáfa sem hóf störf í Reykjavík á síðasta ári. Arnbjörg María Danielsen segir okkur frá starfseminni.

Lagalisti:

neonme - Yet again

Kónguló, neonme - The Water In Me

Varna GL - Pilarngar

neonme - Princess

Varna GL - Celebration

neonme - Wait

Jonathan Hodge - Airwaves

Kamiya - MU Cristal

World Brain - The Pangaean Anthem

Kvöldfréttir útvarps

Forsætisráðherra segir að búið sé að senda gögn um Palestínumenn á Gaza, sem mega koma hingað vegna fjölskyldusameiningar - en framkvæmdin sé flókin.

Donald Trump fyrrverandi Bandaríkjaforseti og forsetaframbjóðandi nýtur ekki friðhelgi fyrir meinta glæpi sína í forsetastól.

Ákvörðun ríkislögreglustjóra frá því um miðjan janúar, um brottflutning íbúa frá Grindavík, hefur verið framlengd til 19. febrúar.

Löng og djúp sprunga kom í ljós í íþróttahúsinu í Grindavík, þegar gervigrasi var flett af gólfinu þar í dag.

Björgunarsveitir, Landhelgisgæslan og fleiri, segjast hafa tapað milljónum í viðskiptum um bátakaup. Bátar hafi verið pantaðir og greiddir að hluta, en þeir aldrei skilað sér.

Sjómannasamband Íslands og Samtök fyrirtækja í sjávarútvegi hafa skrifað undir kjarasamning.

Fréttir og fréttaskýringar í útvarpi þar sem kafað er dýpra í málin, þau sett í stærra samhengi og skýringa leitað.

Forsvarsmenn fyrirtækja fengu að fara inn í Grindavík í dag að bjarga verðmætum. Meðal þeirra var Stefán Kristjánsson eigandi fiskvinnslunnar Einhamars, sem er reyndar staðráðinn í að halda áfram sínum rekstri í bænum um leið og færi gefst. Arnar Björnsson fréttamaður hitti hann í aðgerðinum í dag, þegar var verið að bjarga 150 tonnum af beitu. Tækin ætlar hann ekki að fara með úr bænum.

Bragi Valgeirsson myndatökumaður segir frá því þegar hann fór inn í Grindavík í dag og myndaði meðal annars þegar gervigrasi var flett af gólfinu í íþróttahúsinu. Þar blasti við löng og að því er talið 10 metra djúp sprunga sem sást ekki á meðan gervigrasið lá þar yfir.

Ljóst er að áhugi á áfangastaðnum Íslandi er enn mikill og fyrirspurnir erlendra fjölmiðla orðnar meira í takt við það sem var áður en umbrotin við Grindavík hófust, segir Lína Petra Þórarinsdóttir fagstjóri ferðaþjónustu á Íslandsstofu.

Leiðtogi sértrúarsafnaðar í Kenía og hátt í þrjátíu samverkamenn hans voru í dag ákærðir fyrir að hafa orðið tæplega tvö hundruð börnum að bana. Á fimmta hundrað lík hafa fundist nálægt höfuðstöðvum safnaðarins.

Þáttur fyrir forvitna krakka og aðra fjölskyldumeðlimi. Sigyn Blöndal segir frá uppfinningum og algengum hlutum í umhverfi okkar á upplýsandi hátt.

Í þætti dagsins ætlum við að fræðast um klukkur og hvernig þær urðu til. Hvenær fórum við mennirnir að reyna að mæla tímann og er hægt að skilgreina hann á einhvern hátt? Hvers konar uppfinningar voru fyrstu klukkurnar og hvenær var klukkan samstillt á Íslandi? Hvað er Greenwich og hvernig tengist sá staður því hvað klukkan er? Ef ég fer í ferðalag og þarf að breyta klukkunni minni 3 klukkutíma afturábak, er ég þá að fara til baka í tíma?

Ýmsar skemmtilegar vangaveltur um tímann og klukkur.

Sérfræðingur þáttarins er: Þorsteinn Vilhjálmsson

Veðurstofa Íslands.

Dánarfregnir.

Tónleikahljóðritanir frá Sambandi evrópskra útvarpsstöðva.

Umsjón: Bergljót Haraldsdóttir og Guðni Tómasson.

Hljóðritun frá kammertónleikum á tónlistarhátíðinni í Ernen í Sviss í ágúst s.l.

Bogdan Bozovic fiðluleikari, Manuel Hofer víóluleikari, Samuel Niederhauser sellóleikari og píanóleikararnir Alasdair Beatson, Jean-Sélim Abdelmoula og Paolo Giacometti leika verk eftir Johann Sebastian Bach, György Kurtág, Zoltán Kodály og Pjotr Tsjajkofskíj.

Umsjón: Bergljót Haraldsdóttir.

Með Kvosarskipulaginu í miðborg Reykjavíkur breyttist ýmislegt, allt í einu voru komin borð og stólar utandyra við veitingastaði, og gestir gátu notið sólar og útiveru. Laugavegur er nú að mestu göngugata og veitingastaðir hafa sett húsgögn útfyrir. Lögreglan hefur undanfarna viku verið reka gesti inn, vegna þess að margir staðanna hafa ekki tilskilinn leyfi. Hvimleitt og erfitt því rekstur margra staðanna er á nippinu eftir covid. Aðalgeir Ásvaldsson er framkvæmdastjóri samtaka fyrirtækja á veitingamarkaði

Samfélagið heldur áfram að fjalla um máva í Garðabænum - Arnór Þ. Sigfússon fuglafræðingur spjallar við Arnhildi um Sílamáfinn sem er um margt forvitnilegur, samlíf manna og máfa, hvers konar ráð duga helst gegn ágengum máfum og hvernig máfurinn var hrakinn af Keflavíkurflugvelli á sínum tíma.

Við ætlum einnig að kynna okkur sjálfbær fjármál og hvernig þau passa inn í myndina um sjálfbæra framtíð og sjálfbær samfélög. Öll þessi sjálfbærni kostar jú. Bjarni Herrera, sérfræðingur í sjálfbærni og sjálfbærum fjármálum, sem gaf nýverið út bók um þessi efnistök.

Hvernig á að fá grunnskólakennara til að kenna kynfræðslu? Hvernig má styðja betur við þá og gera kennsluna markvissari? Þetta rannsakaði Íris Valsdóttir í meistaraverkefni sínu í kennslufræðum. Íris hefur sjálf kennt á miðstigi í grunnskóla og þekkir óöryggi þegar kemur að kynfræðslu og hvernig skuli bera sig að af eigin raun. Í rannsókninni tók hún viðtöl við sjö skólastarfsmenn; umsjónarkennara, náttúrufræðikennara, íþróttakennara og skólahjúkrunarfræðing og í þessum viðtölum kom fram að það skorti yfirsýn og samræmda nálgun, að það beri enginn einn ábyrgð á kynfræðslunni, hún sé oft af skornum skammti og kennarar einir á báti þegar kemur að því að útfæra hana.

Nú stendur yfir reglulegt námskeið á vegum Umhverfisstofnunar fyrir landverði en þeir sinna fjölbreyttum verkefnum í þjóðgörðum og á öðrum náttúruverndarsvæðum um allt land. Kristín Ósk Jónasdóttir hefur umsjón með landvarðanámskeiðum Umhverfisstofnunar og ræðir þau við okkur.

Anna Sigríður Þráinsdóttir, málfarsráðunautur, ræðir við okkur um íslenskt mál og gaurinn sem við grípum stundum til þegar við viljum lýsa einhverju sem við munum ekki hvað heitir, vitum ekki hvað heitir eða vantar einfaldlega orð á íslensku yfir.

Skáldsagan Tómas Jónsson: Metsölubók eftir Guðberg Bergsson kom út árið 1966. Bókin er af mörgum talin tímamótaverk í íslenskri skáldsagnagerð.

Guðbergur Bergsson les úr bók sinni Tómas Jónsson - Metsölubók.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Árið 1944 var tekinn upp sá siður hjá Ríkisútvarpinu að lesa alla Passíusálma Hallgríms Péturssonar á föstunni.

Margrét Eggertsdóttir les.

Á undan sálmunum leikur Páll Ísólfsson upphaf hvers sálmalags á orgel Dómkirkjunnar.

Umsjón: Kristján Kristjánsson.

Fjallað er fordómalaust um menningu samtímans í öllum sínum fjölbreytileika, samfélagsmiðla, dægurmenningu, allt sem mótar líf okkar hér og nú og speglar frá degi til dags.

Umsjón: Lóa Björk Björnsdóttir og Bjarni Daníel Þorvaldsson.

Við byrjum á því að gera okkur ferð á nytjamarkað í Kópavogi og spyrjum viðskiptavini stóru spurningarinnar, hverju ertu að leita að?

Hjalti Freyr Ragnarsson nældi sér í nýjasta Andrés Andar-blaðið á dögunum. Hann rýnir í gripinn.

Marvaða Creations er sköpunarkjarni og tónlistarútgáfa sem hóf störf í Reykjavík á síðasta ári. Arnbjörg María Danielsen segir okkur frá starfseminni.

Lagalisti:

neonme - Yet again

Kónguló, neonme - The Water In Me

Varna GL - Pilarngar

neonme - Princess

Varna GL - Celebration

neonme - Wait

Jonathan Hodge - Airwaves

Kamiya - MU Cristal

World Brain - The Pangaean Anthem