Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Séra Jóhanna Gísladóttir flytur morgunbæn og orð dagsins.

Útvarpsfréttir.

Björn Þór Sigbjörnsson og Þórunn Elísabet Bogadóttir fylgja hlustendum inn í daginn, skýra baksvið frétta og ræða við áhugavert fólk um Ísland og umheiminn.

Við fjölluðum um ÍL-sjóð og rifjuðum upp ástæður þess að svona er komið og veltum framhaldinu fyrir okkur með Jóni Bjarka Bentssyni hagfræðingi hjá Íslandsbanka og Örnu Láru Jónsdóttur formanni efnahags- og viðskiptanefndar Alþingis.

Steinunn Jóhannesdóttir hét kona. Hún fæddist á Eystra-Miðfelli á Hvalfjarðarströnd 1870 en flutti ung út í heim. Hún varð prestur og læknir og sat meðal annars í fangelsi í Kína í seinna stríðinu. Við sögðum frá Steinunni.

Og svo var það sígilda tónlistin með Magnúsi Lyngdal. Magnús fjallaði um Johannes Brahms í spjalli um klassík þennan morguninn.

Tónlist:

Joni Mitchell - A Case Of You.

Rebekka Blöndal og Moses hightower - Hvað þú vilt.

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Í þættinum eru atburðir og málefni líðandi stundar skoðaðir í ljósi sögunnar. Umsjón: Vera Illugadóttir.

Umsjón: Vera Illugadóttir.

Í þættinum er fjallað um eitt alræmdasta mannhvarfsmál í sögu Ítalíu, hvarf hinnar fimmtán ára gömlu Emanuelu Orlandi í Rómaborg í júní 1983. Emanuela var búsett í Vatíkaninu og lífseigar kenningar eru um að hvarf hennar kunni að tengjast öflum í kaþólsku kirkjunni, alþjóðapólitík eða skipulagðri glæpastarfsemi.

Umsjón: Halldóra Björnsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Umsjón: Svanhildur Jakobsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: mannlegi@ruv.is

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

Flestum þykir nú gott súkkulaði og sætabrauð og föstudagsgesturinn okkar í dag, hreinlega lifir af því að búa til þetta tvennt fyrir sína kúnna. Viðkomandi er bakari og hefur sérhæft sig í súkkulaðinu og ber jafnvel titilinn súkkulaðimeistari. Hafliði Ragnarsson var föstudagsgesturinn okkar en bakaríið hans er Mosfellsbakarí og var stofnað af foreldrum hans og föðurbróður 1982 og eftir að Hafliði heim frá námi í Danmörku og Frakklandi tók hann við framleiðslustjórn og hóf að framleiða eðalsúkkulaði undir eigin nafni HR konfekt. Við kynntumst Hafliða betur í þættinum, fórum með honum aftur í tímann í sveitina fyrir austan og vestur á Patreksfjörð, frægðardraumana, trommuleikinn og svo auðvitað súkkulaðið.

Matarspjallið var ekki á sömu sætu nótunum því eftir að við kvöddum Hafliða tók Sigurlaug Margrét við, ströng á svip, því við flettum í gegnum litlar bækur sem okkur bárust, um þýskan mat. Schnitzel, Pretzel, Currywurst, Bratwurst og fleira í þýsku matarspjalli í dag.

Tónlist í þættinum í dag:

Fólkið í blokkinni / Eggert Þorleifsson (Ólafur Haukur Símonarson)

Careless Memories / Duran Duran (Andy Taylor, John Taylor, Nick Rhodes, Roger Taylor og Simon le Bon)

Does Your Mother Know / ABBA (Benny Andersson og Björn Ulvaeus)

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Dánarfregnir.

Útvarpsfréttir.

Umsjón hefur Esther Jónsdóttir umhverfisstjórnmálafræðingur og jöklaleiðsögumaður.

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Dómsmálaráðherra segir ummæli Ásthildar Lóu Þórsdóttir mennta- og barnamálaráðherra um vantraust á dómskerfið vera óheppileg. Hún beri sjálf fullt traust til dómstóla. Ásthildur Lóa segist hafa tekið of djúpt í árinni.

Fulltrúar grænlenskra stjórnmálaflokka eiga neyðarfund í dag vegna ítrekaðra yfirlýsinga Trumps um að taka yfir Grænland. Formaður landstjórnarinnar segir nóg komið. Trump ítrekaði yfirlýsingar sínar í gær á fundi með framkvæmdastjóra NATO.

Grunnskólar eru illa í stakk búnir til að sinna börnum með sértækan vanda, segir formaður Skólastjórafélagsins. Hann segir úrræðaleysi í samfélaginu bitna á skólastarfi.

Um sjö hundruð skjálftar hafa mælst í jarðskjálftahrinunni sem hófst úti fyrir Reykjanestá á miðvikudag.

Þriggja mánaða ríkisstyrkur, til að halda úti áætlunarflugi til Húsavíkur, rennur út í dag. Forsvarsmenn flugfélagsins segja styrkina forsendu þess að halda áfram.

Starfsfólk Félagsbústaða skorar á borgarstjóra að stíga inn í deilur innan fyrirtækisins og senda framkvæmdastjóra þess í leyfi á meðan úttekt er gerð á stjórnarháttum hennar.

Daglegur fréttaskýringaþáttur þar sem stór og lítil fréttamál eru matreidd á einfaldan hátt.

Venjur og hagir Sofiu Kolesnikova breyttust verulega á síðustu mánuðum lífs hennar. Áður en hún fannst látin með áverka á hálsi og gríðarlegt magn kókaíns í líkamanum. Hún sýndi breytta hegðun og steypti sér í skuldir. Deivs Andrei Kolesníkovs, litli bróðir Sofiu, og Valda Kolesnikova, móðir Sofiu, segja frá sögu fjölskyldunnar. Umsjón: Þóra Tómasdóttir

Þetta er annar þáttur af þremur um Sofiu.

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Pétur Magnússon.

Netfang: samfelagid@ruv.is

Kerfisbundinn rasismi Dana í garð Grænlendinga er ekki nýr af nálinni enda teygir nýlendusagan sig 300 ár aftur í tímann. Nýlega, mitt í Trump-fárinu og hneykslinu í kringum heimildamyndina um hvíta kreólít-gullið, birti danska ríkissjónvarpið grínþátt sem var kornið sem fyllti mælinn og fjöldi fólks mótmælti í Nuuk, forsætisráðherra landsins þar á meðal. Við fjöllum um rasisma í garð Grænlendinga og ræðum við Ingu Dóru Guðmundsdóttur, fyrrverandi framkvæmdastjóra Vestnorræna ráðsins og núverandi framkvæmdastjóra sjálfbærni- og samskiptamála hjá Air Greenland.

Og svo lítum aðeins aftur í tímann og rifjum upp eldri umfjallanir Samfélagsins um Grænland. Loftslagsbreytingar og hreindýrabúskapur, deilur Grænlendinga og Bandaríkjamanna um herstöðina Thule, og ýmislegt fleira hefur verið til umfjöllunar á þessum vettvangi, og í dag fáum við að heyra brot af því.

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Falsanir og svikahrappar eru ekki einungis vinsælt viðfangsefni bókmennta heldur lita svik og prettir einnig útgáfusögu bókmennta. Alltaf koma við og við upp hneyksli þar sem höfundar verka verða uppvísir að því að hafa villt á sér heimildir. Slík mál vekja oft upp athyglisverðar spurningar um skáldskap og hlutverk höfunda.

Falsanir spretta upp af ákveðnu sögulegu samhengi og því skiptir forsaga þeirra miklu máli. Falsarar nýta sér þær hefðir sem fyrir eru og spila inn á væntingar viðtakenda. Líkt og satíran varpa falsanir því ljósi á einkenni einstakra bókmenntagreina og tímabila í bókmenntasögunni. Í þáttunum verða raktar frásagnir af nokkrum fölsunum í bókmenntaheiminum, litið á sögulegt samhengi og því velt upp hvort þessar falsanir segi okkur eitthvað um bókmenntir síns tíma. Lesari í þættinum: Vigdís Másdóttir

Umsjón: Auður Aðalsteinsdóttir´

(2012)

Í öðrum þætti verður fjallað um bókina The Hand that Signed the Paper sem kom út í Ástralíu árið 1994. Hún var gefin út af Helen Demidenko og þótt hún væri skáldsaga var sterklega gefið til kynna að hún byggi á reynslu höfundar sem barns úkraínskra innflytjenda. Bókin hlaut virt verðlaun og höfundurinn kom víða fram sem fulltrúi þeirra sem eru af úkraínsku bergi brotnir. Síðar kom í ljós að höfundurinn hét í raun Helen Darville og var af enskum ættum. Út af þessu varð mikið fjaðrafok en sagan af Helen Demidenko/Darville vekur upp áhugaverðar spurningar um mikilvægi höfundarins.

Útvarpsfréttir.

Vínil plata úr safninu dregin fram og spiluð í heild.

Leikarar hjá Leikfélagi Reykjavíkur flytja lög eftir Atla Heimi Sveinsson úr söngleiknum „Land míns föður“ eftir Kjartan Ragnarsson.

Hljómplata frá árinu 1985.

Umsjón: Una Margrét Jónsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Rætt um menningarvikuna sem er að líða og það sem er efst á baugi og framundan um helgina.

Gestir Endastöðvarinnar eru að þessu sinni Þorgerður Agla Magnúsdóttir, Sölvi Halldórsson og Þorsteinn Bachmann og ræða leiksýningarnar Storm í Þjóðleikhúsinu og Þetta er Laddi í Borgarleikhúsinu.

Umsjón: Anna María Björnsdóttir.

Fréttir

Fréttir

Starfsmaður slasaðist þegar öryggi sprakk í aðveitustöð í álveri Norðuráls á Grundartanga í dag.

Umboðsmaður Alþingis telur ólíðandi að vista börn á lögreglustöðinni í Flatahrauni í Hafnarfirði, þó að það sé til bráðabirgða.

Fernt er í gæsluvarðhaldi tveir karla og tvær konur vegna rannsóknar á mannsláti, frelsissviptingu og fjárkúgun.

Forseti Bandaríkjanna er vongóður um að semjist um vopnahlé milli Rússlands og Úkraínu, forseti Rússlands er nokkuð bjartsýnn en forseti Úkraínu ekki.

Fjármálaráðherra segir að flutningur á málefnum barna með fjölþættan vanda og uppbyggingu öldrunarheimila frá sveitarfélögum til ríkis skapi þeim svigrúm til að mæta auknum kostnaði vegna samninga við kennara.

Ráðherrar verða að fara varlega í gagnrýni á dómskerfið segir dósent í lögfræði, þó að dómstólar séu ekki hafnir yfir gagnrýni.

Fréttir og fréttaskýringar í útvarpi, þar sem kafað er dýpra í málin, þau sett í stærra samhengi og skýringa leitað.

Það er mjög erfitt, allt að því ómögulegt fyrir ráðherra að aðskilja sig og sína persónu frá embættinu segir Kári Hólmar Ragnarsson dósent við lagadeild HÍ. Rætt við hann um orð mennta-og barnamálaráðherra sem sagðist ekki gera ráð fyrir réttlæti hjá dómstólum. Þó að ráðherra hafi beðist afsökunar á þessu er ekki víst að það dugi til.

Ofbeldi meðal barna er ekki nýtilkomið en tilfelli koma upp hjá sífellt yngri börnum, segir Magnús Þór Jónsson formaður Kennarasambands Íslands.

Einn asískur rángeitungur drepur allt að fimmtíu býflugur á dag og þeir tortíma iðulega heilu býflugnabúunum, því evrópska býflugan illa í stakk búin að verjast árásum þessara aðkomukvikinda.

Brot úr Morgunvaktinni.

Veðurfregnir kl. 18:50.

Dánarfregnir.

Dægurflugur og söngvar frá ýmsum tímum.

Umsjón: Jónatan Garðarsson.

Dregin eru fram lög af plötum sem nutu vinsælda víðsvegar á árinu 1980. Lögin sem hljóma í þættinum eru Brass in Pocket með Pretenders, Cars með Gary Numan, Games Without Frontiers og No Self Control með Peter Gabriel, Babooskha með Kate Bush, Another Brick In The Wall part 2 með Pink Floyd, Crazy Little Thing Called Love með Queen, Emotional Rescue með Rolling Stones, London Calling með Clahs pg (Just Like) Starting Over með John Lennon.

Umsjón: Jónatan Garðarsson.

Falsanir og svikahrappar eru ekki einungis vinsælt viðfangsefni bókmennta heldur lita svik og prettir einnig útgáfusögu bókmennta. Alltaf koma við og við upp hneyksli þar sem höfundar verka verða uppvísir að því að hafa villt á sér heimildir. Slík mál vekja oft upp athyglisverðar spurningar um skáldskap og hlutverk höfunda.

Falsanir spretta upp af ákveðnu sögulegu samhengi og því skiptir forsaga þeirra miklu máli. Falsarar nýta sér þær hefðir sem fyrir eru og spila inn á væntingar viðtakenda. Líkt og satíran varpa falsanir því ljósi á einkenni einstakra bókmenntagreina og tímabila í bókmenntasögunni. Í þáttunum verða raktar frásagnir af nokkrum fölsunum í bókmenntaheiminum, litið á sögulegt samhengi og því velt upp hvort þessar falsanir segi okkur eitthvað um bókmenntir síns tíma. Lesari í þættinum: Vigdís Másdóttir

Umsjón: Auður Aðalsteinsdóttir´

(2012)

Í öðrum þætti verður fjallað um bókina The Hand that Signed the Paper sem kom út í Ástralíu árið 1994. Hún var gefin út af Helen Demidenko og þótt hún væri skáldsaga var sterklega gefið til kynna að hún byggi á reynslu höfundar sem barns úkraínskra innflytjenda. Bókin hlaut virt verðlaun og höfundurinn kom víða fram sem fulltrúi þeirra sem eru af úkraínsku bergi brotnir. Síðar kom í ljós að höfundurinn hét í raun Helen Darville og var af enskum ættum. Út af þessu varð mikið fjaðrafok en sagan af Helen Demidenko/Darville vekur upp áhugaverðar spurningar um mikilvægi höfundarins.

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Pétur Magnússon.

Netfang: samfelagid@ruv.is

Kerfisbundinn rasismi Dana í garð Grænlendinga er ekki nýr af nálinni enda teygir nýlendusagan sig 300 ár aftur í tímann. Nýlega, mitt í Trump-fárinu og hneykslinu í kringum heimildamyndina um hvíta kreólít-gullið, birti danska ríkissjónvarpið grínþátt sem var kornið sem fyllti mælinn og fjöldi fólks mótmælti í Nuuk, forsætisráðherra landsins þar á meðal. Við fjöllum um rasisma í garð Grænlendinga og ræðum við Ingu Dóru Guðmundsdóttur, fyrrverandi framkvæmdastjóra Vestnorræna ráðsins og núverandi framkvæmdastjóra sjálfbærni- og samskiptamála hjá Air Greenland.

Og svo lítum aðeins aftur í tímann og rifjum upp eldri umfjallanir Samfélagsins um Grænland. Loftslagsbreytingar og hreindýrabúskapur, deilur Grænlendinga og Bandaríkjamanna um herstöðina Thule, og ýmislegt fleira hefur verið til umfjöllunar á þessum vettvangi, og í dag fáum við að heyra brot af því.

Útvarpssagan Jón eftir Ófeig Sigurðsson.

Hjalti Rögnvaldsson les.

(2014)

Tólfti lestur.

Veðurfregnir kl. 22:05.

Árið 1944 var tekinn upp sá siður hjá Ríkisútvarpinu að lesa alla Passíusálma Hallgríms Péturssonar á föstunni. Sigurður Skúlason les.

Nýtt hljóðrit.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: mannlegi@ruv.is

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

Flestum þykir nú gott súkkulaði og sætabrauð og föstudagsgesturinn okkar í dag, hreinlega lifir af því að búa til þetta tvennt fyrir sína kúnna. Viðkomandi er bakari og hefur sérhæft sig í súkkulaðinu og ber jafnvel titilinn súkkulaðimeistari. Hafliði Ragnarsson var föstudagsgesturinn okkar en bakaríið hans er Mosfellsbakarí og var stofnað af foreldrum hans og föðurbróður 1982 og eftir að Hafliði heim frá námi í Danmörku og Frakklandi tók hann við framleiðslustjórn og hóf að framleiða eðalsúkkulaði undir eigin nafni HR konfekt. Við kynntumst Hafliða betur í þættinum, fórum með honum aftur í tímann í sveitina fyrir austan og vestur á Patreksfjörð, frægðardraumana, trommuleikinn og svo auðvitað súkkulaðið.

Matarspjallið var ekki á sömu sætu nótunum því eftir að við kvöddum Hafliða tók Sigurlaug Margrét við, ströng á svip, því við flettum í gegnum litlar bækur sem okkur bárust, um þýskan mat. Schnitzel, Pretzel, Currywurst, Bratwurst og fleira í þýsku matarspjalli í dag.

Tónlist í þættinum í dag:

Fólkið í blokkinni / Eggert Þorleifsson (Ólafur Haukur Símonarson)

Careless Memories / Duran Duran (Andy Taylor, John Taylor, Nick Rhodes, Roger Taylor og Simon le Bon)

Does Your Mother Know / ABBA (Benny Andersson og Björn Ulvaeus)

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Rætt um menningarvikuna sem er að líða og það sem er efst á baugi og framundan um helgina.

Gestir Endastöðvarinnar eru að þessu sinni Þorgerður Agla Magnúsdóttir, Sölvi Halldórsson og Þorsteinn Bachmann og ræða leiksýningarnar Storm í Þjóðleikhúsinu og Þetta er Laddi í Borgarleikhúsinu.

Umsjón: Anna María Björnsdóttir.