Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Útvarpsfréttir.

Umsjónarmenn eru Björn Þór Sigbjörnsson og Þórunn Elísabet Bogadóttir.

Bogi Ágústsson settist við Heimsgluggann. Stjórnmál í Bretlandi voru einkum á dagskrá en flokksþing og landsfundir flokkanna eru haldnir þessa dagana. Dönsk, sænsk og norsk málefni voru einnig rædd.

Svo hringdum við vestur á Snæfellsnes og heyrðum af menningu og listum undir Jökli. Bjarni Sigurbjörnsson myndlistamaður á Hellissandi var á línunni.

Við fjölluðum svo um nýjustu tækni og vísindi. Getur gervigreind gagnast í heilbrigðisþjónustu? Valdís Gunnarsdóttir Þormar sem notar gervigreind við þróun nýrrar og nákvæmrar greiningaraðferðar fyrir brjóstakrabbamein. Valdís er doktorsnemi í heilbrigðisvísindum við Háskóla Íslands og sagði okkur frá.

Tónlist:

Helena Eyjólfsdóttir - Í rökkurró.

Þorvaldur Halldórsson - Undranáð.

Gunnar Randversson - Autumn leaves.

Vamp - Tir n'a noir.

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Gestir úr öllum kimum þjóðfélagsins deila sögu sinni með hlustendum. Umsjón: Sigurlaug M. Jónasdóttir.

Umsjón: Halldóra Björnsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Umsjón: Kristján Kristjánsson.

Útvarpsfréttir.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: [email protected]

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson

Fullt var út úr dyrum á foreldrafundi sem fram fór í Safamýri í fyrradag fyrir foreldra barna í hverfum 104, 105 og 108 þar sem kallað var eftir því að opnunartími félagsmiðstöðva og sundlauga yrði rýmkaður og starf félagsmiðstöðva eflt ásamt foreldrarölti. Ljóst er að foreldrar eru að kalla eftir meiri viðbrögðum í skólakerfinu og víðar til að sporna gegn vaxandi unglingadrykkju og ofbeldi meðal barna. Til okkar komu Arna Hrönn Aradóttir verkefnastjóri í Norðurmiðstöð Reykjavíkurborgar sem sér einnig um forvarnir og lýðheilsumál í hverfinu og Unnar Þór Bjarnason samfélagslögreglumaður en mikið hefur verið rætt um að auka sýnileika þeirra í hverfum borgarinnar.

Hvað er ónæmiskerfi, hvernig myndast það og hvernig ver það okkur gegn sýkingum? Í verslunum og apótekum má finna ótal tegundir bætiefna og vítamína sem eiga að bæta ónæmiskerfið, er virkar það? Lind félag fólks með ónæmisgalla / meðfæddan mótefnaskort, blæs til námstefnu um ónæmisgalla á mánudaginn en margt bendir til þess að ónæmisgallar séu vangreindir hér á landi sem annars staðar en rétt meðferð getur stuðlað að heilbrigði og fullri atvinnuþátttöku. Guðlaug María Bjarnadóttir leikkona og kennari formog Hrefna Jónsdóttir Hjúkrunarfræðungur á göngudeid ónæmisfræða, komu til okkar.

Núna styttist í Ullarvikuna sem fram fer í þriðja sinn og er undirbúin af 30 konum á Suðurlandi í sjálfboðavinnu. Það má segja að þetta sé vaxandi viðburður og í ár eru um það bil 20 námskeið í boði og þar af 8 uppseld og örfá pláss laus á önnur. Það stefnir í metaðsókn,aðallega íslendingar en nokkrir hópar koma erlendis frá. Helga Thoroddsen var á línunni.

Tónlist frá útsendingarlogg 2024-09-26

Ríó - Landið fýkur burt.

Franklin, Aretha - Solitude.

Joel, Billy - Piano man.

Dánarfregnir.

Útvarpsfréttir.

Fólk úr ýmsum áttum flytur stuttar hugleiðingar sem tengjast sama umfjöllunarefni.

Guðjón Bjarnason myndlistarmaður og arkitekt

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Þingmenn stjórnar og stjórnarandstöðu voru stóryrtir á Alþingi í morgun um óboðlegar aðstæður erlends verkafólks og vinnumansal. Þeir skoruðu á stjórnvöld að stíga fastar til jarðar í þessum málum.

Krefjandi tímar eru framundan í efnahagsmálum og reyna mun á þolrif almennings samkvæmt hagspá Arion banka. Hagvöxtur verður minni, vanskil aukast og stýrivextir verða áfram háir.

Þrír ráðherrar í ríkisstjórn Ísraels fallast ekki á vopnahlé í Líbanon. Ísraelsher drap tuttugu manns í Líbanon í nótt. Hálf milljón manna hefur lagt á flótta.

Lögreglan á Norðurlandi eystra felldi í dag niður rannsókn á hendur sjö manns, þar af sex blaðamönnum, fyrir líkamsárás, brot á friðhelgi einkalífsins og dreifingu á kynferðislegu myndefni.

Kostnaður við þjónustu við börn og ungmenni með fjölþættan vanda er of mikill fyrir sveitarfélögin. Lagt er til að ríkið taki ábyrgð á þjónustu við þau í nýrri skýrslu.

Forseti Rússlands vill rýmka reglur um beitingu kjarnorkuvopna þannig að þeim megi beita gegn ríkjum sem ekki búa yfir slíkum vopnum, hafi þau tekið þátt í meiri háttar árás á Rússland. Talsmaður rússneskra stjórnvalda segir þetta viðvörun til Vesturvelda.

Norðanáhlaupið í júní varð til þess að lömb koma léttari af fjalli en í fyrra og fallþungi dilka er minni en í venjulegu ári það sem af er sláturtíð.

Grindavík og Njarðvík tefla fram sameiginlegu kvennaliði í fótbolta.

Daglegur fréttaskýringaþáttur þar sem stór og lítil fréttamál eru matreidd á einfaldan hátt.

Hvers vegna stigmagnast átökin milli Hezbollah og Ísraela nú? Við heyrum af því sem mótar líf fólks í Líbanon, hvaða áhrif sprengjuregn Ísraela hefur á þjóðina og hvernig málin blasa við frétta- og mannúðarstarfsfólki. Þóra Tómasdóttir ræddi við Láru Jónasdóttur frá Læknum án landamæra, Ólöfu Ragnarsdóttur fréttamann Rúv og Antoun Issa fyrrum fréttamann The Guardian.

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Pétur Magnússon.

Netfang: [email protected]

Í dag höldum við áfram að fjalla um viðhaldsmeðferðir við ópíóíðafíkn, frá ýmsum hliðum. Í gær héldu skaðaminnkunarsamtökin Matthildur málþing um viðhaldsmeðferðir. Á þinginu voru ræddar meðferðir þar sem ópíóíðalyf eru notuð til að meðhöndla ópíóíðafíkn. Svona meðferðir hafa verið veittar á Vogi um árabil og það eru mjög skýrar reglur um hvernig svona meðferðir eru veittar og hvaða lyf eru notuð. En þessar meðferðir, eins og þær eru veittar í dag, ná ekki til allra sem þurfa á þeim að halda. Í dag fræðumst við um viðhaldsmeðferðir. Hvert er hlutverk lyfjafræðinga? Hvernig nálgast fangelsin viðhaldsmeðferðir? Hver er framtíð viðhaldsmeðferða á Íslandi?

Við hittum mann sem á yfir 2000 útvarpstæki. Hann er rafeindavirki að mennt og að eigin sögn alveg sjúkur safnari - safnar og gerir við gömul og falleg útvarpstæki, já og ýmsar skyldar græjur. Við kíkjum á hluta safnkostsins á heimili hans á Akureyri og förum meira en hundrað ár aftur í tímann.

Síðan heyrum við í nýjum pistlahöfundi Samfélagsins. Það er hún Birgitta Björk Guðmarsdóttir rithöfundur. Í dag skrifar hún pistil um samgöngur og almenningsþjónustu, um mannflóruna sem birtist farþegum í strætó og um einkabílinn.

Útvarpsfréttir.

Umsjón: Una Margrét Jónsdóttir.

Á þessu ári eru liðin 200 ár frá fæðingu tónskáldsins Antons Bruckner, en hann fæddist í þorpinu Ansfelden í Austurríki 3. september 1824. Í tilefni af þessu verður þátturinn helgaður Bruckner að þessu sinni. Hann var eitt af merkustu tónskáldum 19. aldar, en samdi einkum verk af tvennu tagi: annars vegar sinfóníur, hins vegar trúarleg kórverk. Í þættinum verða leiknir kaflar úr sinfóníu hans nr.4 og strengjakvintett í F-dúr auk stuttra söngverka. Umsjón með þættinum hefur Una Margrét Jónsdóttir og lesari er Jóhannes Ólafsson.

Útvarpsfréttir.

Mannfræðingar stunda gjarnan vettvangsrannsóknir sínar á fjarlægum og framandi slóðum. Í þáttunum, sem eru fjórir talsins, heyrum við frásagnir fjögurra íslenskra kvenna sem allar eru mannfræðingar og hafa dvalið í lengri eða skemmri tíma við rannsóknir sínar í fjarlægum heimsálfum. Viðmælandi í fyrsta þætti er Kristín Loftsdóttir mannfræðingur. Að fá spjót í höfuðið er skírskotun í þær óvæntu aðstæður sem mannfræðingar lenda oft í á vettvangi - og vísar í nýútkomna bók Kristínar - Konan sem fékk spjót í höfuðið. Á næstu vikum verður einnig rætt við Ingu Dóru Pétursdóttur, Jónínu Einarsdóttur og Ásu Guðnýju Ásgeirsdóttur.

Í þáttunum segja konurnar frá lífreynslu sinni og upplifunum, meðal annars frá Níger, Malaví, Gíneu Bissá og Nepal.

Umsjón hefur Guðbjörg Helgadóttir.

Í þessum þriðja þætti af fjórum um konur í mannfræði heyrum við frásögn Jónínu Einarsdóttur sem dvaldi um árabil í Gíneu Bissá ásamt fjölskyldu sinni. Þar rannsakaði hún viðhorf mæðra gagnvart brjóstagjöf, svo og barnadauða, en Gínea Bissá er eitt af fátækustu ríkjum heims.

Útvarpsfréttir.

Þáttur fyrir áhugafólk um listir og menningu. Ljósi varpað á það sem efst er á baugi hverju sinni, menningin nær og fjær skoðuð frá ólíkum sjónarhornum og skapandi miðlar settir undir smásjána.

Umsjón: Halla Harðardóttir og Melkorka Ólafsdóttir.

Arnar Jónsson leikari lítur við til að ræða ljóð í þætti dagsins, en hann ætlar að fara yfir ævi sína í ljóðum í Landnámssetrinu í Borgarnesi um næstu og þarnæstu helgi. Arndís Björk Ásgeirsdóttir rýnir í tvenna tónleika, tríótónleika á vegum kammermúsíkklúbbsins og fyrstu tónleika grænu raðarinnar hjá Sinfóníuhljómsveit Íslands, og Katla Ársælsdóttir rýnir í Sýslumann dauðans eftir Birni Jón Sigurðsson sem frumsýnt var nýverið. Og Víðsjá lítur einnig inn á æfingu hjá Ungsveit Sinfóníuhljómsveitar Íslands.

Útvarpsfréttir.

Popp og pólitík

Umsjón: Lóa Björk Björnsdóttir og Kristján Guðjónsson

Lestin í dag er tileinkuð alþjóðlegri kvikmyndahátíð í Reykjavík, RIFF, sem hefst í dag.

Hin Úkraínska Anastasiia Bortuali þurfti að hætta í kvikmyndanámi í Pétursborg þegar innrás Rússa hófst í febrúar 2022. Fyrir tilviljun endaði hún sem flóttamaður á Íslandi. Hún byrjaði að skrásetja líf fólksins í kringum sig á Ásbrú á snjallsímann sinn og nú frumsýnir hún heimildamyndina Temporary Shelter, Tímabundið skjól. Við fáum Anastasiiu í heimsókn.

Við fáum líka heimsókn frá tveimur ungum kvikmyndagerðarmönnum sem sýna stuttmyndir á RIFF í ár. Tumi Björnsson og Salvör Bergmann ræða um gott og slæmt kvikmyndanám, Tiktok-kvikmyndagerð og stuttmyndir sem listform.

Pólsk-þýska leikkonan Natassja Kinski er einn af heiðursgestum RIFF í ár. Sigríður Pétursdóttir kvikmyndafræðingur segir frá þessari virtu leikkonu.

Kvöldfréttir útvarps

Karlmaður sem afplánar sjö ára dóm fyrir kynferðisbrot gegn fimm stúlkum hefur verið ákærður fyrir brot gegn átta stúlkum til viðbótar. Þær voru ellefu til fjórtán ára þegar meint brot voru framin.

Ef strax hefði verið viðurkennt að gerð hefðu verið mistök við sölu á hlut ríkisins í Íslandsbanka hefði ekki orðið til neitt Íslandsbanka-mál. Þetta segir fráfarandi umboðsmaður Alþingis.

Sátt sem Eimskip undirritaði við Samkeppniseftirlitið vegna samráðs við Samskip stendur, þrátt fyrir kæru frá Samskipum.

Joe Biden Bandaríkjaforseti tilkynnti í dag stóraukin framlög í hernaðaraðstoð til Úkraínu. Biden og Volodymyr Zelensky forseti Úkraínu hittast á fundi í dag.

Réttindi fatlaðra sem dæmdir hafa verið til öryggisvistunar eru ekki tryggð. Ósakhæft fólk hefur dvalið á stöðum sem fullnægja alls ekki þörfum þess né kröfum um öryggi.

Formaður Blaðamannafélags Íslands segir það gleðifréttir að lögregla hafi fellt niður rannsókn á máli sex blaðamanna, enda hefði með réttu aldrei átt að hefja hana.

Og áralangri lögreglurannsókn á málum tengdum netverslun með áfengi er loks lokið, og hún komin til ákærusviðs.

Umsjón: Ævar Örn Jósepsson

Tæknimaður: Magnús Þorsteinn Magnússon

Stjórn útsendingar: Valgerður Þorsteinsdóttir

Fréttir og fréttaskýringar í útvarpi, þar sem kafað er dýpra í málin, þau sett í stærra samhengi og skýringa leitað.

Skúli Magnússon lætur af störfum sem umboðsmaður Alþingis á þriðjudag og sest í dómarasæti í Hæstarétti Íslands. Við starfi hans tekur Kristín Benediktsdóttir sem Alþingi kaus í dag. Skúli hefur sem umboðsmaður slegið á putta ráðherra, meðal annars í Íslandsbankamálinu, sem varð til þess að þáverandi fjármálaráðherra sagði af sér - þó með þeim orðum að hann væri ósammála áliti umboðsmanns. Freyr Gígja Gunnarsson ræðir við Skúla.

Volodymyr Zelensky Úkraínuforseti er í opinberri heimsókn í Bandaríkjunum, þar sem hann hittir Joe Biden Bandaríkjaforseta í dag. Í aðdraganda fundarins hét Biden auknum stuðningi við Úkraínu. Hinumegin Atlantshafsins ítrekaði Vladimír Pútín Rússlandsforseti óbeinar en illa duldar hótanir sínar um að beita kjarnorkuvopnum í stríðinu gegn Úkraínu. Ævar Örn Jósepsson segir frá.

Umsjón: Ævar Örn Jósepsson

Tæknimaður: Magnús Þorsteinn Magnússon

Í þessum þáttum köfum við djúpt ofan í þjóðsögukistu heimsins. Sögurnar eru allskonar, sumar fyndnar, aðrar fróðlegar, sumar alveg út í hött og enn aðrar kannski svolítið hræðilegar eða draugalegar. Í hverjum þætti heyrum við tvær eða þrjár þjóðsögur frá ýmsum heimshornum.

Umsjón: Ingibjörg Fríða Helgadóttir.

Þjóðsögur þáttarins:

Meiri mold, meiri mold! (Ísland)

Tröllin sem reyndu að stela Færeyjum (Færeyjar)

Skarfurinn og æðarfuglinn (Færeyjar)

Kókoshnetutréð (Pólýnesía)

Leikraddir:

Adam Ernir Níelsson

Andri Már Helgason

Helgi Már Halldórsson

Sigurður Ingi Einarsson

Sérfræðingur í þjóðsögum: Terry Gunnell, prófessor í þjóðfræði við Háskóla Íslands

Lestur og umsjón: Ingibjörg Fríða Helgadóttir

Veðurstofa Íslands.

Dánarfregnir.

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Pétur Magnússon.

Netfang: [email protected]

Í dag höldum við áfram að fjalla um viðhaldsmeðferðir við ópíóíðafíkn, frá ýmsum hliðum. Í gær héldu skaðaminnkunarsamtökin Matthildur málþing um viðhaldsmeðferðir. Á þinginu voru ræddar meðferðir þar sem ópíóíðalyf eru notuð til að meðhöndla ópíóíðafíkn. Svona meðferðir hafa verið veittar á Vogi um árabil og það eru mjög skýrar reglur um hvernig svona meðferðir eru veittar og hvaða lyf eru notuð. En þessar meðferðir, eins og þær eru veittar í dag, ná ekki til allra sem þurfa á þeim að halda. Í dag fræðumst við um viðhaldsmeðferðir. Hvert er hlutverk lyfjafræðinga? Hvernig nálgast fangelsin viðhaldsmeðferðir? Hver er framtíð viðhaldsmeðferða á Íslandi?

Við hittum mann sem á yfir 2000 útvarpstæki. Hann er rafeindavirki að mennt og að eigin sögn alveg sjúkur safnari - safnar og gerir við gömul og falleg útvarpstæki, já og ýmsar skyldar græjur. Við kíkjum á hluta safnkostsins á heimili hans á Akureyri og förum meira en hundrað ár aftur í tímann.

Síðan heyrum við í nýjum pistlahöfundi Samfélagsins. Það er hún Birgitta Björk Guðmarsdóttir rithöfundur. Í dag skrifar hún pistil um samgöngur og almenningsþjónustu, um mannflóruna sem birtist farþegum í strætó og um einkabílinn.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: [email protected]

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson

Fullt var út úr dyrum á foreldrafundi sem fram fór í Safamýri í fyrradag fyrir foreldra barna í hverfum 104, 105 og 108 þar sem kallað var eftir því að opnunartími félagsmiðstöðva og sundlauga yrði rýmkaður og starf félagsmiðstöðva eflt ásamt foreldrarölti. Ljóst er að foreldrar eru að kalla eftir meiri viðbrögðum í skólakerfinu og víðar til að sporna gegn vaxandi unglingadrykkju og ofbeldi meðal barna. Til okkar komu Arna Hrönn Aradóttir verkefnastjóri í Norðurmiðstöð Reykjavíkurborgar sem sér einnig um forvarnir og lýðheilsumál í hverfinu og Unnar Þór Bjarnason samfélagslögreglumaður en mikið hefur verið rætt um að auka sýnileika þeirra í hverfum borgarinnar.

Hvað er ónæmiskerfi, hvernig myndast það og hvernig ver það okkur gegn sýkingum? Í verslunum og apótekum má finna ótal tegundir bætiefna og vítamína sem eiga að bæta ónæmiskerfið, er virkar það? Lind félag fólks með ónæmisgalla / meðfæddan mótefnaskort, blæs til námstefnu um ónæmisgalla á mánudaginn en margt bendir til þess að ónæmisgallar séu vangreindir hér á landi sem annars staðar en rétt meðferð getur stuðlað að heilbrigði og fullri atvinnuþátttöku. Guðlaug María Bjarnadóttir leikkona og kennari formog Hrefna Jónsdóttir Hjúkrunarfræðungur á göngudeid ónæmisfræða, komu til okkar.

Núna styttist í Ullarvikuna sem fram fer í þriðja sinn og er undirbúin af 30 konum á Suðurlandi í sjálfboðavinnu. Það má segja að þetta sé vaxandi viðburður og í ár eru um það bil 20 námskeið í boði og þar af 8 uppseld og örfá pláss laus á önnur. Það stefnir í metaðsókn,aðallega íslendingar en nokkrir hópar koma erlendis frá. Helga Thoroddsen var á línunni.

Tónlist frá útsendingarlogg 2024-09-26

Ríó - Landið fýkur burt.

Franklin, Aretha - Solitude.

Joel, Billy - Piano man.

Popp og pólitík

Umsjón: Lóa Björk Björnsdóttir og Kristján Guðjónsson

Lestin í dag er tileinkuð alþjóðlegri kvikmyndahátíð í Reykjavík, RIFF, sem hefst í dag.

Hin Úkraínska Anastasiia Bortuali þurfti að hætta í kvikmyndanámi í Pétursborg þegar innrás Rússa hófst í febrúar 2022. Fyrir tilviljun endaði hún sem flóttamaður á Íslandi. Hún byrjaði að skrásetja líf fólksins í kringum sig á Ásbrú á snjallsímann sinn og nú frumsýnir hún heimildamyndina Temporary Shelter, Tímabundið skjól. Við fáum Anastasiiu í heimsókn.

Við fáum líka heimsókn frá tveimur ungum kvikmyndagerðarmönnum sem sýna stuttmyndir á RIFF í ár. Tumi Björnsson og Salvör Bergmann ræða um gott og slæmt kvikmyndanám, Tiktok-kvikmyndagerð og stuttmyndir sem listform.

Pólsk-þýska leikkonan Natassja Kinski er einn af heiðursgestum RIFF í ár. Sigríður Pétursdóttir kvikmyndafræðingur segir frá þessari virtu leikkonu.